Haqqinda.az

Əhdi-Ətiq - Bibliyanın həcmcə daha böyük, birinci bölməsi. 39 kitabdan ibarət olub, e.ə. 3-2 əsrlərdə tamamlanmışdır. Yəhudilər və xristianlar tərəfindən Müqəddəs Yazılar kimi qəbul olunur. Yəhudilər Əhdi-Ətiqə Tanax deyirlər. Tanax 3 hissədən ibarətdir: Tövrat (תּוֹרָה Tora), Peyğəmbərlər (נְבִיאִים Nəviim) və Yazılar (כְּתוּבִים Kətuvim). “Tanax” adı bu üç hissənin ibrani dilindəki baş hərflərinin birləşməsindən meydana gələn sözdür (Ta-Na-X).Mündəricat
1 Tanaxda və Əhdi-Ətiqdə kitabların sıralanması
2 Xristianlıqda Əhdi-Ətiqin yeri
3 Əhdi-Ətiqin Azərbaycanda yayılması
4 İstinadlar
5 Mənbə
6 Xarici keçidlər


Tanaxda və Əhdi-Ətiqdə kitabların sıralanması
Yəhudilik
Yəhudilik fəlsəfəsi[göstər]
Dini mətnlər[göstər]
Müqqədəs şeirlər[göstər]
Yəhudi bayramları[göstər]
Dini şəxsiyyətlər[göstər]
Musəvilik həyat tərzi[göstər]
Məktəblər[göstər]
Dini rollar[göstər]
Dini tikililər[göstər]
Musevi Ayin sistemi[göstər]
Yəhudi dilləri[göstər]
Etnik bölünmələr[göstər]
Musəvi məzhəbləri[göstər]
Dini obyektlər[göstər]
Musevi duaları[göstər]
Digər dinlərlə əlaqələr[göstər]


İudaizmdə (Tanaxda) və xristianlıqda (Əhdi-Ətiqdə) kitabların sıralanma və kateqoriyalara bölünmə ənənələri fərqlidir.TanaxƏhdi-Ətiq
Tövrat:
Yaradılış
Çıkış
Levililər
Saylar
Qanunun TəkrarıTövrat:
Yaradılış
Çıkış
Levililər
Saylar
Qanunun Təkrarı
Peyğəmbətlər:
Erkən peyğəmbərlər:
Yeşua
Hakimlər
1 Şamuel
2 Şamuel
1 Padşahlar
2 Padşahlar
Axır peyğəmbərlər:
Yeşaya
Yeremya
Yezekel
Kiçik peyğəmbərlər:
Huşə
Yoel
Amos
Acdiya
Yunus
Mikeya
Nahum
Habaqquq
Sefanya
Haqqay
Zəkəriyyə
MalakiTarixi kitablar:
Yeşua
Hakimlər
Rut
1 Şamuel
2 Şamuel
1 Padşahlar
2 Padşahlar
1 Salnamələr
2 Salnamələr
Ezra
Nehemya
Ester
Yazılar:
Zəbur
Süleymanın Məsəlləri
Əyyub
Nəğmələr Nəğməsi
Rut
Mərsiyələr
Vaiz
Ester
Daniel
Ezra
Nehemya
1 Salnamələr
2 SalnamələrPoetik kitablar:
Əyyub
Zəbur
Süleymanın Məsəlləri
Vaiz
Nəğmələr Nəğməsi
Peyğəmbərlərin kitabları:
Yeşaya
Yeremya
Mərsiyələr
Yezekel
Daniel
Huşə
Yoel
Amos
Acdiya
Yunus
Mikeya
Nahum
Habaqquq
Sefanya
Haqqay
Zəkəriyyə
Malaki


Xristianlıqda Əhdi-Ətiqin yeri

Əhdi-Ətiq, xüsusən yunan dilinə tərcüməsi Septuaginta erkən xristian kilsəsinin Müqəddəs Yazıları idi. Sinoplu Markion (təqr. 100-160) kimi Əhdi-Ətiqi rədd edən müəllimlər Kilsə tərəfindən qəbul edilmirdi.[1] İsa Məsih Özü Əhdi-Ətiqin əbədi olaraq Müqəddəs Yazı olacağını öyrədirdi.[2] Xristianlığın Əhdi-Ətiqə münasibətini məşhur kilsə atası Avqustinin sözü ilə yekunlaşdırmaq olar: “Novum Testamentum in Vetere latet, Vetus Testamentum in Novo patet” – latın dilindən tərcümə: Yeni əhd (Əhdi-Cədid) köhnə əhddə gizlənmişdi, köhnə əhd (Əhdi-Ətiq) yeni əhddə aşkar olmuşdur.[3]

Əhdi-Ətiqin Azərbaycanda yayılması

Əhdi-Ətiqin Azərbaycan dilinə ilk tərcüməsi 1891-ci ildə əski ərəb əlifbası ilə çıxmışdır. 1975-ci ildə Bibliya Tərcümə İnstitutu (The İnstitute for Bible Translation) Mirzə Xəzərə müraciət edib, Bibliyanın müasir Azərbaycan dilinə yeni tərcüməsini hazırlamaq işini ona tapşırmışdır. 1982-ci ildə Əhdi-Cədidin yeni tərcüməsi nəşr olunmuş və 1984-cü ildə Mirzə Xəzər Əhdi-Ətiqin tərcüməsini bitirmişdir. Ancaq onun tərcüməsi indiyədək çap olunmadan qalır. 1995-ci ildən başlayaraq Müqəddəs Kitab Şirkəti Əhdi-Ətiqi Azərbaycan dilinə yenidən tərcümə etməyə başladı. Əhdi-Ətiqin ayrı-ayrı kitabları tərcümə edilərək qismən çap olundu: 1999-cu ildə Rut və Yunus, 2000-ci ildə Yaradılış və Süleymanın Məsəlləri kitabları, 2004-cü ildə isə Zəbur və Əhdi-Ətiq Kitabı bütünlüklə nəşr olunmuşdur.[4]