4 aylıqkən gözlərə; 6 aylıqkən dodaqlara adapta olurlar. 12 aylıqkən maraq yenidən göz bölgəsinə qaçır.
Valideynlər; yeni dünyaya gələn körpələriylə əlaqədar onlarla sual çıxararlar; ən çox maraqlanılan bacarıqlardan biri də dil və eşitmə bacarığıdır.
Son araşdırmalar göstərir ki; körpələr, dil və danışma inkişafı mərhələsində hələ 4 aylıqkən şüurlu seçimlər etməyə başlayır. Dil və Danışma Pozuqluqları Mütəxəssisi Professor Dr. Əhməd Konrot, körpələrin bu mərhələdə 'dodaq oxuma' strategiyasından da təsirli bir şəkildə faydalandıqlarını söyləyir. Prof. Konrot, bu vəziyyəti Floruda Atlantik Universiteti Uşaq İnkişafı Laboratuarında edilən çox yeni bir araşdırmayla açıqlayır: ''Prof. Lewkowicksin araşdırmasına görə körpələr 4. aydan etibarən natiqin gözlərinə zilləyir, 6. aydan etibarən isə dodaqlara da adapta olmağa başlayırlar. Bu vəziyyət, xüsusilə 8. ayda daha da diqqətə çarpanlaşmaqda. 12. aydan etibarən isə maraq mərkəzi natiqin ağız bölgəsindən təkrar göz bölgəsinə sürüşür. Görürük ki şifahi dil edinimi mərhələsində görmə duyğusu da təsirli və seçici bir şəkildə dövrəyə girir.''
Ana dillə xarici dil arasında adapta fərqi
Prof. Dr. Əhməd Konrot, körpələrin 12. Aydan sonra, yəni öyrənməkdə olduqları dilin sesbilgisel sistemini həll etməyə başlayınca, yenidən işitsel xəbərdar edənlərlə kifayətlənməyə davam etdiklərini ifadə edir. Dil əldə etmə müddətindəki körpənin, "dost olduğu dili" istifadə edən natiqə olan vizual fokuslanma reaksiyası ilə "xarici bir dil" danışan adama olan reaksiyası da eyni olmur. Körpələr "xarici bir dil" danışan natiqin ağız bölgəsinə fokuslanmağı 12 aylıqkən də davam etdirir.
Bu vəziyyəti; körpələrdə inkişaf edən dil şüuru olaraq açıqlayan Prof. Dr. Əhməd Konrot; ünsiyyətdə vizual ipuclarının nə cür əhəmiyyətli olduğunun vurğulayır. bax-gör-eşit dodaq oxuma proqramının yaradıcısı Prof. Konrot, belə deyir: ''Danışma hərəkətinin sonunda yalnız səs deyil, görünüş də çıxarılar. Yəni, danışmada istifadə edilən səslərin istehsalı sırasındakı hərəkətlərin bir qisimi, xüsusilə ağız bölgəsindəki nəhənginimlər, gözlə izlənilə bilər xüsusiyyətə malikdir. Körpələr üzərində edilən bu araşdırma bizə çox erkən dövrlərdən başlayaraq, qarşılıqlı danışmada vizual ipuclarının kritik bir rolu olduğunu göstərməkdədir.''
Tarix: 03.01.2015 / 13:51 Müəllif: Aziza Baxılıb: 41 Bölmə: Körpəyə qulluq