Haqqinda.az

Hər gün bir yenisi açılan alver mərkəzləri, online alver saytları, cüzdanlardaki sıra-sıra kredit kartları deyərkən pul xərcləmə psixologiyamiz dəyişdi. Gəlirindən daha azını xərcləməyə işləyən, təcrübə edən, yalnız ehtiyacı qədər edən və mümkünsə çıxaran köhnə torpaqların yerini istehlak edən, həmişə daha çox istehlak edən yeni nəsillər etdi. Bütün xəbərdar edənlərə və tələlərə baxmayaraq yenə də bəzilərimiz hesabını kitabını doğru etməyi bacararkən bəzilərimiz həmişə borcludur "Niyə bu qədər çox pul xercleyirik?" suallara Mütəxəssis Psixoloq cavablayir.


İnsanlar alver edərkən nələr hiss edir?


Alver etməkdəki məqsəd; təməl ehtiyacları qarşılamaq. Bəzi insanlar təməl ehtiyaclarını qarşılayarkən belə sabaha nə qalacaq qayğısı ilə daha ucuzu axtararkən, bəziləri də daha rahat davranır. Ancaq bir də ehtiyacı olmadığı halda satın alma davranışı var ki o zaman problemlər ortaya çıxmağa başlayır. 'Bu ayaqqabını alıram çünki bu paltarın altına geyəcək ayaqqabını yox. O paltarı aldım çünki o dəvətdə ilk dəfə geydiyim bir Paltarım olmalıdır "kimi səbəblərlə alver edilir. Bu davranışın altına baxdığımız zaman bir psixoloji müdafiə etmə mexanizmi olduğunu görürük.












Niyə belə bir müdafiə etmə mexanizmi təşkil edirik?




Bunun təməlində sahib olmaq impulsu iştirak edir. İnsanlar təbii olaraq bir şeylərə sahib olmaq istəyir və o zaman özlərini daha yaxşı hiss edirlər. Əgər həyatda sahib ola bilmədiyimiz şeylər varsa, bunları kompensasiya etmək üçün alver edirik. Danışanlarımda bir çox problemin altında ən çox özünü qiymətli hiss etməmə vəziyyətini görürəm. Değerlilik duyğusu çox təməl bir duyğu və öz mənliyimizi baxışımızı göstərir. Hər insan müəyyən bir mənlik dəyəri ilə doğulur. Amma zaman içində ətrafdan aldığımız reaksiyalarla mənliyimizi baxışımız fərqliləşir. Əgər sağlam bir eqo inkişaf etsə adam özünü qiymətli hiss edir, dəyərinin fərqində olur və sağlam bir şəxsiyyət quruluşu inkişaf edir. Güclü bir egoya sahib ola bilməyən insanlar isə öz öz mənliyini kifayət, dəyərsiz tapır, özünü aciz hiss edir. Bunu kompensasiya etmək üçün müəyyən müdafiə mexanizmləri inkişaf etdirir. Içgüdüsel olaraq 'Əgər dəyərsiz hiss, çaresizsem, yetersizsem bu riskdir, təhlükədir. Digər insanlar mənim güçsüzlüğümü hiss məni yox edə bilərlər 'deyə düşünür. Bu vəziyyətdə insanlar əksəriyyətlə cəmiyyətdə dəyər olaraq qəbul edilən maddi şeylərə sahib olmağı seçir. Məşhur markalardan geyinib, bahalı avtomobillər istifadə, şatafatlı evlərdə oturaraq maddi gücünü göstərə şəkildə yaşayır. Hər satın aldığında özünü, satın alma gücünə sahib olduğu üçün qiymətli və güclü hiss edir.







Bu mənada qadın və kişi arasında fərq varmı?


Qadınlar daha coxdur kimi görünür çünki satın alma vasitələri fərqlidir. Daha çox geyim, makiyaj vəsaiti, aksesuar satın alırlar. Kişilər isə özünü güclü hiss edə bilmək üçün yaxşı bir avtomobil istifadə etmək istəyir, davamlı telefonunu dəyişdirir, texnoloji alətlərə daha çox pul xərcləyir