Haqqinda.az

7 dekabrdan Meherrem ayi
bashlayir. Yaradan bezi aylari
bashqalarindan ustun tutar,
onlari feziletli eder ve
muselmanlarin da hemin
feziletden behrelenmesine
imkan verer.
Dörd haram aydan biri sayilan
Meherrem de beledir.
Allah sechdiyi bu ayi öz fezileti,
shani ve ehsani ile
saygilashdiraraq, insanlardan
da xelq ederek buyurduqlarina
saygi ile yanashmasini teleb
edir.
Meherrem ayinda neler
qadagandir?
Haram aylarda bir chox shertler
var ki, onlarin arasinda savash
etmek, muharibelere
qoshulmaq, seher ve axsham
namazlari arasindaki vaxtda
shadyanaliq etmek kimi emeller
gunah sayilir.
Qurani-Kerimde de deyilir:
"Heqiqeten, Allah yaninda
aylarin sayi göyleri ve yeri
yaratdigi gunden beri Allahin
Kitabinda on ikidir. Onlarin
dördu (Receb, Zulqede, Zulhicce
ve Meherrem) haram aylardir.
Bu, dogru dindir ” ("Tövbe", 36).
Meherrem ayinin önem ve
saygisi İslamdan evvel de
mövcud olub. Bele ki, cahiliyye
dövrunde qureyshiler
Meherrem ayinda oruc tutar,
Kebedeki qara dasha tezim
ederdiler.
İbq Hecer ve Qurtubinin
yazdiqlarina göre, bu davranish
chox yeqin onlara Hz. İbrahim
(e.s) kimi öten peygemberlerin
buyruqlarindan gelibmish.
Meherrem ayi ve Ashura
Ölke ehlinin "meherremlik"
dediyi ayda toy, nishan
merasimlerinin meslehet
bilinmemesini, muselmanlarin
diger aylarla muqayisede daha
sade davranmalarini gerekdiren
sebeb var.
O sebeb Ashuradir.
Ashura kelmesinin köku ereb
dilindeki "eshr", yeni "onuncu"
sözundendir. Eshr ise haram ay
sayilan Meherremin 10-cu
gunudur.
Hemin gun, hicri teqvinin 10
meherreminde (680-ci ilin
oktyabrin 10-da) besher
tarixinde en böyuk facielerden
biri bash verib.
Cemi muselmanlar uchun facieli
ve qemli hemin gunde Kerbela
yaxinligindaki döyushde Hz.
Mehemmedin sevimli nevesi,
onun qizi Fatimeyi-Zehra (e.s.)
ve Hz.Elinin (e.s.) ikinci oglu
İmam Huseyn (e.s.), habele
İmamin 72 neferlik destesi
shehid olublar.
O destede aralarinda
yeniyetmeler ve azyashli
ushaqlar da olmaqla 18 nefer
Allahin Resulunun (s.e.s)
birbasha qohumlari idiler.
İmam Huseyn shucaeti
656-ci ilde uchuncu xelife
Osmanin ölumunden sonra
butun hakimiyyet qanuni
sechilmish Hz. Eli ibn ebu Talibe
(e.s.) kechmishdi. İlk uch
xelifeden ferqli olaraq Hz.Elinin
sechilmesi onun gerchekden
de, umumxalq hakime ve
hökmdara chevirmishdi. Ona
medineliler, misirliler, kufeliler
ve besrliler sedaqet andi
ichmishdiler. Feqet,
hakimiyyetin ilk gunlerinden
etibaren Eli chox ciddi
chetinliklerle qarshilashdi.
Onun hakimiyyetine qarshi ilk
evvel Telha ve Zubeyir, sonra ise
Suriyanin sabiq valisi Muaviye
qiyam qaldirdilar.
661-ci ilin yanvarin 19-da Kufe
sheherinin mescidinde xarici
ibn Mulcamin sui-qesdi
neticesinde Hz.Eli ölumcul
yaralandi ve iki gun sonra
dunyasini deyishdi.
Hz.Elinin qetle yetirilmesinden
sonra muselmanlar uzerinde
hakimiyyet Fatimeyi-Zehra ve
Hz.Elinin oglu Hesen Muctebaya
kechdi.
Hiylegerlik, eclafliq ve qeddarligi
ile meshhur olan Muaviye
yaranmish veziyyetden istifade
ederek shirin vedler, Hedeler ve
satinalmalar vasitesile İmam
Hesenin bir chox terefdarlarini
mubarizeden kenarlashdira
bildi. Bu ise İmam Heseni
Muaviye ile muveqqeti barishiga
vadar etdi, chunki eks teqdirde
hakimiyyet ugrunda mubarize
shuarlari ile perdelenen Muaviye
İslamin özune hedeye
chevrilmishdi.
Anlashma nece pozuldu?
İmam Hesenle Muaviye arasinda
baglanmish sazishe göre,
Muaviyenin özune varis teyin
etmek huququ yoxdu ve o,
öleceyi teqdirde hakimiyyeti ya
İmam Hesene, ya da İmam
Huseyne chatmaliydi.
İmam Hesen 10 il seraser
muselmanlara rehberlik etdi,
amma sonucda Muaviyenin
hazirladigi mekrli fitne
neticesinde yemeyine zeher
qatilaraq ölduruldu. İmam
Hesenle bagladigi sazishe
regmen, Muaviye oglu Yezidi
varisi elan etdi ve xilafet de
Ömeyyidlerin idare etdiyi
mekana chevrildi.
İmam Huseyn ise ne Muaviyeye,
ne de onun oglu - exlaqsizliq,
qumarbazliq, arvadbazliq ve
eyyashligi ile ad chixarmish
Yezide sedaqet andi ichmek
niyyetinde deyildi.
Muaviye ölenden sonra ise
xilafetde hakimiyyet Yezide
kechdi.
Feqet hakimiyyetine qanuni
görkem vermek isteyen, habele
atasinin vesiyyetini unutmayan
Yezid ibn Muaviye neyin
bahasina olursa-olsun, İmam
Huseynin ona sedaqet andi
ichmesini isteyirdi.
Bununla da o, butun alchaq
emellerine haqq qazandirmaga
chalishirdi.
İslam ugrunda ölume dogru...
Yezid Medinenin valisi Valide
mektub yazaraq İmam Huseynin
and ichmesine nail olmagi,
bunun reallashmayacagi
teqdirde de İmam Huseyni
öldurmeyi emr edir.
Valid emre tabe olmur, İmam
Huseyn de Medineni terk ederek
Mekkeye yollanir.
Yezid yeniden Mekkeye qatilleri
göndererek İmam Huseyni
öldurtmek isteyir. Veziyyeti bele
gören İmam Huseyn sheherden
chixaraq Kufe terefe yollanir.
Yolda, Selabiyye yaxinliginda o,
Yezidin qoshunu ile onu Kufede
gözlediyinden xeber tutur.
İmam Huseyn destesindeki
adamlari yanina chagiraraq
onlara yaranmish veziyyetden
behs edir, hamidan geri
qayitmagi isteyir ve özunun de
yoluna davam edeceyini deyir.
Feqet 72 nefer İmamla
gedeceyini deyirler.
İmam Huseynin ölume dogru
getdiyini anlayaraq yolundan
qalmamasinin da esas sebebi
İslam ugrunda her sheye
regmen mubarizesini
dayandirmamasi, can ve qanini
ustun tutmamasidi.
İmam Huseyn gösterdi ki,
İslama tehluke varsa, hech bir
muselman esla geri
chekilmemelidir.
Kerbela musibeti shehidliyin
tarixini yazdi
Kerbela yaxinligindaki döyush
bashlandi, serkerde Hurr Yezid
ibn Muaviyenin qoshunlari ile
döyushde ilk shehid oldu.
Bir deste qehremanin shere
qarshi döyushunde İmam
Huseynin özu de shehidliye
qovushdu.
O gun seherden axshama qeder
döyushduler. SHehidlerin
ichinde İmam Hesenin (e.s) iki
kichik oglu, İmam Huseyinin bir
kichik oglu ve daha qundaqda
olan bir balasi da vardi.
Döyush bitdikden sonra
dushmen ordusu, İmamin (e.s)
heremini yagma etdiler ve
chadirlari yandirdilar,
shehidlerin bashlarini kesib
paltarlarini chixardilar. Cesedleri
defn etmeden Ehl-i Beyt
esirlerini teshkil eden
siginacaqsiz qizlari ve qadinlari,
shehidlerin bashlariyla birlikde
Kufeye dogru hereket etdirdiler.
Esirlerin ichinde kishi olaraq
İmam Huseyinin (e.s) iyirmi iki
yashindaki oglu, agir xeste olan
dörduncu İmam Zeynalabidin
(e.s), bir de onun oglu beshinci
İmam Mehemmed b. Eli ve İmam
Hesenin (e.s) oglu Hesen-ul
Musenna da vardi.
Yezidin vehshiliyi hetta o yere
chatmishdi ki, onun emrile
İmam Huseynin (e.s) kesilmish
mubarek bashi onun qizi 6
yashli Sekinenin önune
qoyulmushdu. Bu hereket
atasinin ölum xeberinin tesiri
altinda olan qizcigazin ölumune
sebeb olur.
Meherrem yasi
Meherrem ayinda
muselmanlarin SHehidlerin
SHehidi İmam Huseyne (e.s.) yas
tutmalari bu ayin matem
ruhunu mueyyenleshdirir. Mehz
bu sebebden sabah
bashlayacaq ayda seher ve
axsham namazlari arasinda toy,
nishan ve s. meclislerin
duzenlenmesi, bayram tedbirleri
ve konsertlerin kechirilmesi
meslehet görulmur. Lakin
axsham namazindan sonra toy
meclisi kechirmek olar. Bir
shertle ki, orada musiqi
seslenmeye, növraq-busat
olmaya: bu da en mecbguri
hallar uchun nezerde tutulub.
Yas tutmaga geldikde, bu
barede de Hz. Mehemmedin
(s.e.s) sherieti var.
Hey shubhesiz ki, ölum de diger
facie ve belalar teki Allahin
teqdir etdiyi bir hadise oldugu
uchun, ona qarshi usyan etmek
olmaz. Onu sebr ile qarshilamaq
gerekdir. Her ne qeder ölum
haqdirsa, gercheklik ölumun
özunun iztirabli olmasidir. Bu
dunyadan ve dunyadakilardan
ayriliq hem ölen, hem de
yaxinlari uchun bir huzn, bir
derddir.
İslamdan evvelki dönemde,
cahiliyye dövrunde erebler
arasinda bir adet vardi. Birinin
ailesine bela dushende, musibet
yashananda ereb qadinlar bir
yere yigisharaq uca sesle
hönkurer, vaveyla deyer, uzlerini
cirar, paltarlarini yirtar,
sachlarini yolardilar.
Allahin Resulu (s.e.s) ise butun
bunlari qadagan etdi.
Hech bir hiss, duygu, hech bir
mehebbet, hetta Allah
rizasindan dolayi bele, Allahin
buyurdugu telebler ve qoydugu
sherieti deyishdirmeye haqq
qazandirmaz. Tebii, her insan
bunu ede de biler, amma Allahin
rizasi ve bereketi onunla olmaz.
Meherrem ayinda nishan ve
elchilik olarmi?
Suala bilavasite cavab
vermezden evvel xatirladaq ki,
sabah bashlanacaq ayin adinin
menasi ereb dilinde "hörmet
edilen, saygiya layiq" demekdir.
Bezi din xadimlerimiz Meherrem
ayinda Ashuranin oldugunu ve
sevimli imamimiz Hz.Huseynin
(e.s) shehadete yukseldiyini
deyerek, elchilik ve nishanlarin
yolverilmez olddugunu deyirler.
Feqet, bele deyil, chunki İslam
baximindan bele yasagin hech
bir esasi ve ya esli yoxdur.
İslamda "Le ilahe illellah", yeni
"Allahdan bashqa ibadete layiq
hech bir mebud yoxdur"
dusturu var. Beledirse, insanlar
ve xususile de möminler Allahin
buyruqlarina shertsiz emel
etmeli, öz ayinlerini ve adetlerini
SHeriete perchim etmemelidir.
Allah kishileri qadinlar, qadinlari
da kishiler uchun yaradib ve
besher övladina "aile"
mefhumunu vererek bashqa
mexluqlardan ayiraraq uca
meqama yukseldib.
Elchi getmek, nishan da aile
qurulmasinin ilkin
merhelelerinden biridir. Ona
göre de Meherrem ayinda elchi
geden ve ya nishan edenler
gunah ish tutmurlar. Sadece,
bele merasimlerde musiqi,
shadyanaliq ve ichki
qadagandir.
Eslinde spirtli ichkiler qiyamete
qeder ilin her gunu muselmana
haramdir.
Fitnenin yasaq buyruldugu ay
Mehherm ayinda her muselman
dedi-qodu, munaqishe, kimise
incitmek, xetrine deymek kimi
emellerden chox uzaq olmalidir.
Habele, söz-söhbet, munaqishe,
incime, kusmeye sebeb olacaq
fitneden de uzaq durmaq
gerekdir.
Unutmayin ki, Ashura gunu
İmam Huseyn(e.s) ve onun 72
terefdari Kerbala duzunde
shehid oldu. Hemin gun İslam
dininde hem matem, hem de
İslamin qelebe chaldigi gundur.
Hemin gun İslamin nece böyuk
din oldugunu gösterirdi. Bu
sebebden de Ramazan ayindan
sonra en feziletli oruc
meherrem orucu sayilir.
Ashura orucunun özelliyi
Meherrem ayinin 10-cu gunu
her mömin muselman oruc
tutmalidir ki, bunun da adi
"Meherrem orucu"dur.
Muselmanlarla bahem, yehudi
ve xristianlarda da hemin gun
"böyuk gun" sayilir.
Meherrem ayinin 10-cu gunu,
yeni Ashura orucunun fezileti
böyukdur. Bele ki, hedisi-sherife
göre, Hz. Mehemmed (s.e.s)
buyurub: "Ramazan ayindan
sonra en feziletli oruc
"SHehrullah" (Allahin ayi) olan
Meherrem ayinin orucudur. Ferz
namazindan sonra en efzel
(ustun) namaz gece
namazidir" (Muslim, Ebu Davud,
Tirmizi).
Mehz bu sebebden de mömin
muselmanlar Meherrem ayini
"shehrullah", yeni "Allahin
ayi"adlandirirlar.
Hedislerde o da buyurulur ki,
Allahin Resulunun (s.e.s) özu de
Ashura orucu tutarmish. Buna
göre de Ashura gununun orucu
diger sunnet oruclar kimi
muselmanlara buyrulmush
teleblerden biridir.
Yeni il qeyd olunmalidirmi?
Yeni il xrisian esilli bayramdir ve
bu il Meherrem ayina tesaduf
etdiyinden onun temteraqla,
shövqle qeyd edilmesi meslehet
bilinmir.
Zencir vurmaq olarmi?
Artiq bir neche ildir Butun
Qafqazin SHeyxi Haci
Allahshukur Pashazade islam
ehline muracet ederek, insanlari
bedene zulm edib qan
chixarmamaga chagirir. Yeni
son iller Ashura gununde
muselmanlar qanverme
aksiyasina devet olunur. Eger
Ashura gununde her hansi bir
ehtiyaci olan xesteye qan
yardimi gösterilirse, bu, özune
qesd edib ezab vermekden
defelerle yaxshidir ve savab
ishdir. Yaxshi olardi ki, sehheti
imkan veren butun
muselmanlar bu savab ishde
ishtirak etsinler