Sultan Əbdüləziz (1861-1876)
II Mahmudun oğludur. 1830-cu ildə doğulub. Sultan Əbdülməcidin 25 iyun 1861-ci ildə ölümündən sonra taxta çıxdı. Bu dövrdə dövlətin vəziyyəti son dərəcə qarışıq idi. Maliyyə çətinlik son həddində idi. Qaradağ, Hersek və Giritdə böyük qarışıqlıq hökm sürürdü. Avropa dövlətlərinin müdaxiləsini anlayan Sultan Əbdüləziz nəşr etdiyi bir fərmanla onların Tənzimat mövzusundakı narahatlıqlarını, nisbətən ortadan qaldırdı. Maliyyə mövzulardakı çətinliyin səbəbindən gərəksiz xərclərin qarşısını aldı. Rüşvət işinə qarışanları şiddətlə cəzalandırdı.
1862-ci ildə Qaradağ bölgəsində baş verən üsyanı sərdarı Əkrəm Ömər Paşa olmaqla göndərdiyi bir ordu ilə yatırtdı. Misirə səyahət təşkil etdi. Getdiyi hər yerdə möhtəşəm mərasimlər və xalqın sevgi nümayişləri ilə qarşılanan Sultan, Misirin dövlətlə bağlılığını gücləndirdi. Osmanlı Dövlətindəki müsbət inkişafların qabağına keçmək istəyən qərb dövlətləri Giriddə böyük bir üsyan qaldırdılar və adanın beynəlmiləl bir komissiya tərəfindən idarəsini istədilər. Bunu şiddətlə rədd edən Sultan Əbdüləziz, bəzi imtiyazlarla məsələni bir müddət üçün həll etdi.
Sultan Əbdüləziz , 21 iyun 1867-ci ildə Fransa, İngiltərə, Belçika, Prusya və Avstriyaya səfərə çıxdı. Sultanın bu səfəri ümumi barışın təmin edilməsində əhəmiyyətli rol oynadı. Avropa dövlətləri ilə olan münasibətlər yaxşılaşdı. Sultan Əbdüləziz, dövlət və millətin davamlılığı və dincliyi üçün gecə gündüz çalışarkən daxildə qərb pərəstişkarı və mason dövlət adamları hər cür siyasi nizam və intizamın pozulmasına səy edirdilər. Ziya Paşa, Namiq Kamal, Əli Süavi kimi yazarlar xalqı Sultana qarşı düşmənçiliyə təşviq edərkən, tərcüməçi Rüşdü, Hüseyn Ovu və Mithat Paşalar da Sultanı taxtdan salmağı fikirləşirdilər. Necə ki gözlərini hakimiyyət ehtirası bürümüş bu dövlət adamları, 1875-ci ildə Bosniya-Hersek üsyanını və ardından baçlayan Rus hərbini fürsət bildilər. Əbdüləziz Xan, ssıkıntılar içində olmasına baxmayaraq Serbiyası qısa müddətdə məğlub etdi. Bolqarıstandakı qarışıqlıqları yatırtdı. Ancaq Hüseyn Ovu, Mithat, Redif və Süleyman Paşalar 30 may 1876-cı ildə sarayı əhatə edərək Sultanı taxtdan endirdilər.
Sultan Əbdüləziz ətrafıyla birlikdə müxtəlif təhqir və işgəncələrə məruz qaldıqdan sonra 1 iyun 1876-cı ildə Feriyə Sarayına köçürüldü. Ovu Paşa üç gün sonra, təhlükəsizlik səbəbiylə saray bağçasına yerləşdirdiyi adamlarına verdiyi əmrlə, Qurani Kərim oxumaqda olan Sultanın biləklərini kəsdirərək şəhid etdirdi.
Tarix: 03.03.2013 / 16:34 Müəllif: *_*M_O_N_I_K_A*_* Baxılıb: 343 Bölmə: Dunya ve tarixi