Haqqinda.az

Qızıllı oymağı — Kəngərli elinin tərkibində olan oymaq.

Qızıllı oymağı öncə Ustaclı elinin tərkibində qərar tuturdu. Sonralar Kəngərli oymağı ilə birləşib el yaratdı. Naxçıvan yörəsində yerləşdi. Naxçıvan xanlığının siyasi yaşamında önəmli rol oynamışdı. Qızıllı oymağından xeyli tanınmış şəxslər çıxıb. 1751-ci ildə Qızıllı oymağının bir qolunu Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşir köçürüb Qarabağda yerləşdirdi. Ardı »

Həyatı[redaktə]
Sultan Murad bəy Sultan Yaqub bəy oğlu 31 iyul 1490-ci ildə Təbriz şəhərində dünyaya gəlmişdi. 1499-cu ildə, doqquz yaşında taxtda əyləşmişdi. Sultan Murad bəyin hakimiyyəti dönəmində Qasım bəy Pörnəkin qiyamı yatırılmışdı. 1503-cü ilin may ayının 1-də I Şah Ismayıl tərəfindən məğlub еdilib, Şiraza, ordan Dizfula, sonra isə Bağdada gеtdi. Təxminən bеş ilə yaxın orada-sultanlıq еtdi. Nəhayət, 914-ci ildə (1508/1509) Şah Ismayılın qoşunun oraya yaxınlaşmasını еşidib Diyarbəkirə qaçdı, oradan Əlaəddövlə Bozqurd bəy Zülqədərin yanına gеtdi. Onun razılığı ilə еvləndi. Surtan Murad bəy 1518-ci ildə Urfada qorçubaşı Durmuş bəy Şamlı ilə vuruşmada öldürüldü.

Sultan Murad bəy Əlaəddövlə Bozqurd bəy Zülqədərin qızı ilə yaşam qurmuşdu. Ardı »

Sultan Uzun Həsən (1468-1478)
Sultan Xəlil (1478)
Sultan Yaqub (1478-1490)
Sultan Baysunqur (1490-1492)
Sultan Rüstəm (1492-1497)
Gödək Əhməd (1497)
Sultan Məhəmməd (1498-1499)
Abdul Müzəffər Nur Əhməd (1498-1501)
Sultan Murad (1497-1503) Ardı »

Həyatı[redaktə]
Ibrahim bəy Ilyas bəy oğlu Fars əyalətinin Cöhrəm mahalında anadan olmuşdu. I Şah Təhmasibdən əvvəlcə sultan, sonra xan ünvanı almışdı. 1539-cu ildən Fars əyalətinin bəylərbəyi olmuşdu. Tarixçi yazır: «Gərmrudun Miyanə (məntəqəsinə) çatdıqda, Qazı xan vəfat etdi. Qazıxanın mülazimləri Həsən sultanı dünyanın pənahı (Şah Təhmasibin) dərgahına gətirdilər. Qazı xanın vəzifəsi Keçəl bəy Hacılu Zülqədərin oğlu Ibrahim bəyə verildi (və o) İbrahim xan ləqəbi aldı». (Xacə Zeynalabdin Əli Əbdi bəy Şirazi, «Təkmilətül-Əxbar», Bakı, «Elm», 1996, səh. 84). İbrahim xan 1556-cı ildə Gərmsir şəhərinin kələntəri Əmir Şəmsəddin Şəhriyar Cöhrəmini kor etdiyinə görə, şah tərəfindən tutularaq işdən çıxarıldı. Bir müddət həbsdə yatdı. 1555-ci ildə Fars Ardı »

Təkəlilər — qızılbaş tayfalarından biri.

Təkə-türkmən tayfasının bir qolu olan təkəlilər Cənubi Azərbaycanda və Kiçik Asiyada köçəri həyat sürürdülər.Səfəvilər dövlətinin siyasi həyatında mühüm rol oynayan təkəlilərin bir hissəsi sonralar mərkəzi hakimiyyətə qarşı çıxdığına görə 1596-cı ildə I Şah Abbas tərəfindən məhv edilmiş, qalanları isə Azərbaycanın müxtəlif yerlərinə yayılmışlar.

Təkəlilər tayfasının adı ilə səsləşən onomastik vahidlər bu gün də özünü qoruyub saxlamaqdadır. Azərbaycanın Bərdə rayonunda Türkmən, Gürcüstanın Borçalı bölgəsində Marneuli rayonunda Təkəli kəndi buna misal ola bilər. Ardı »

Qaraçanlı tayfası — Hacısamlı camaatının qoludur. Qarabağ xanlığının Qaraçorlu mahalında qərar tutmuşdular. Qaraçanlı tayfası indiki Laçın rayonundakı Qaraçanlı-1, Qaraçanlı-2 Qorçu, Qarabəyli, Zağaaltı, Lolabağırlı, Ərikli, Güləbird, Kəlbəcər rayonundakı Qaraçanlı və başqa yaşayış məntəqələrinin əsasını, ilк daşını qoydular. Ardı »

Quqarçi tayfasının adı toponimlərdə Göyərçi (Göyərçin) və Göyərçinli kimi qalmışdır. Aydındır ki, onların göyərçin quşunun adı ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, yalnız zahiri oxşarlıq vardır. Keçən əsrdə Ermənistanda Göyərçin (demək, əslində Quqarçin) kənd xarabalığı, Qars əyalətində Göyərçin kəndi və s. vardı. Göyərçin və Göyərçinli adlı kəndlər Azərbaycanda da vardır. Quqarların Ermənistanda mənşəcə türk olduğunu göstərən faktlardan biri də keçmişdə Quqark rayonunda yaşayan əhalinin bütünlüklə azərbaycanlılardan ibarət olmasıdır. Hər halda quqarların Ermənistandakı azərbaycanlıların etnogenezindəki rolu təkzibedilməzdir. Quqarlar orada erkən orta əsrlərdə yığcam halda yaşayırdılar. V əsr müəllifi Moisey Xorenski quqarları Ermənistanda "böyük və qüdrətli tayfa" kimi səciyyələndirir. Quqarların türkdilli tayfa olmasını bir Ardı »

Maraqlı bir sənəd, 1979da Rus bilik adamlarının etdiyi bir iş nəticəsində ortaya çıxan hesabatdır. Bilindiyi kimi etnik problemlərin araşdırılmasında antropoloji üsullarına tez-tez müraciət edilər. Bunlardan biri də dental xarakterin araşdırılması demək olan odontolojik üsuldur. Çünki dental xarakterin morfogenezisi, genetik faktorlara dayanır və ekoloji faktorlardan az qala heç təsirlənməz. Buna görə də odontolojik üsul etnogenezis işlərində tez-tez istifadə edilər. Bütün Qafqazda görülən iş haqqında danışılan odontolojik araşdırmada istifadə edilən cəmi 31 qrupdan 3-ü Azərbaycanlı, 3-ü Ermənistanlı və 1-i də Qarabağlıdır. Bu araşdırmanın nəticələrinə görə Qarabağ Ermənilərindən ibarət olan qrup, dental xarakter baxımından Azərbaycanlı qruplarla çaşdırıcı bir bənzərlik və Ermənistanlı qruplarla ciddi bir Ardı »