Haqqinda.az

Həyatı[redaktə]
II Durmuş xan Əbdi bəy oğlu Şamlı elinın Bəydili oymağındandır. I Şah İsmayıl Səfəvinin sarayında eşikağası vəzifəsində çalışırdı. Şah onu oğlu Sam mirzəyə lələ təyin etdi və onu Əmir xan Türkmanın əvəzinə Herata hakim göndərdi. O, burda 1521-ci ildən 1525-ci ilədək bəylərbəyi oldu.

Durmuş xan adlı-sanlı qızılbaş sərkərdəsi idi. Ölkənin müxtəlif yerlərində üsyan, yağı hücumu olanda şah şamlı əmirlərini, o cümlədən Durmuş xanı ora göndərirdi. Tarixçi Əbdi bəy Şirazi yazır: "Mazandaranın hakimləri vergini verməyə diqqətsizlik etdiklərinə görə Durmuş [xan] və Zeynal xan Şamlını onları tənbeh etmək üçün göndərdilər. Zilhiccə [ayının] 7-də (10 dekabr 1518) Ulad və Kilis qalalarını mühasirə etdilər. [Həmin ayın] Ardı »

Babur 26 dekabr 1530-cu ildə Aqrada 47 yaşında olarkən öldü. Yerinə oğlu Sultan Hümayun keçdi. Babur əvvəlcə öldüyü Aqra şəhərində dəfn olunmuşdu. 1539-cu ildə Baburun vəsiyyəti yerinə yetirildi və məzarı Kabil şəhərində yerləşən Babur bağlarına köçürüldü. 1646-ci ildə Sultan Cahan şah tərəfindən Baburun məzarı üzərində türbə tikildi. Türbəyə 1842-ci ildə baş verən zəlzələdə zərər dəysə də, müxtəlif bərpa işləri aparılmışdır.

Babur öldükdən sonra Həzrəti Firdövsi Məkan və Həzrəti Giti-Sitani adları ilə xatırlanmışdır. Baburun əsasını qoyduğu dövlət 1857-ci ilə qədər varlığını davam etdirə bildi. Baburun irsinə sahib çıxan dövlətlər arasında Hindistan, Pakistan, Özbəkistan və Qırğızıstan kimi dövlətlər vardır.

Türkiyədə Baburun xatirəsinə büstlər qoyulmuşdur və Ardı »

Soy[redaktə]
Əllamə Mirzə Məhəmməd Əli Müdərris Təbrizi Reyhatənül Ədəb kitabı Nizamül Mülk başlığı altında ona görə belə yazır: Onun soyu Nəzərəli xan Mərəndi, Mir Qılınc ki Seyid Həsən Babanın soyundadndır və Mərəndin Yekan Kəhriz kəndində dəfn olunmuşdur yetişir. Mir Qılınc o, kəndin seyidlər və əşraflarındanidi və orada məşhur türbəsi vardır. Ardı »

Kadusilər (qəd. yun. Καδούσιοι) — Atropatenada və eləcə də Qafqaz Albaniyası ərazisində yaşamış İrandilli[1] etnos. Kadusilər bu günkü talışların ulu əcdadları hesab edilir. [2][3][4]

Bu etnosu ilk dəfə Herodot qeyd etmişdir.[Mənbə göstərin] Sonrakı antik müəlliflər də kaduslar haqqında məlumat verirlər və onları dağ yerlərində çox döyüşkən olduqlarını qeyd edirlər.[Mənbə göstərin] Strabon kadusların dəniz kənarında yaşadığını yazır. O, kadusların ərazisinin Xəzər dənizinin sahili boyu 500 stadij təxminən 190 km uzunluqda olduğunu göstərir[5].

Q. Qeybullayev[6] qeyd edir ki, talışlar İranmənşəli köklü xalqdır və onların türkdən dönmə fikri yanlışdır.[Mənbə göstərin] Azərbaycanın hər iki hissəsində getmiş tarixi hadisələrdə fəal iştirak etmiş talışlar Azərbaycan xalqının milli mədəniyyətinin formalaşmasında Ardı »

Həyatı[redaktə]
Şahbudaq bəy 1465-ci ildən 1468-ci ilədək, sonra 1472-ci ildn 1473-cü ilədək Zülqədəroğulları bəyliyinin hakimi olmuşdu. Məlik Arslan bəy Zülqədərin öldürülməsindən sonra qardaşı Şahbudaq bəy Zülqədəroğulları hakimi oldu. Ancaq qardaşınin öldürülməsində rolü olduğu üçün xalq tərəfindən ona etibar edilmedi. Məmlük sultanı Qayıtbayın dəstəyi ilə Şahbudaq bəy ikinci dəfə Zülqədərli hakimi olaraq təyin edildi. Ancaq Osmanlı sultanı Fateh, yanında saxladığı Şahbudaq bəyin qardaşı Əlaəddövlə Bozqurd bəy Zülqədər dəstək verərək onun Zülqədər hökmdarlığını 1480-ci ildə ələ keçirməsini təmin etdi. Ardı »

Trablis-Şam yörəsində yaşayan türkmən oymaqları arasında əhalisi sеyrək olan bir bayandır oymağına təsadüf еdilir. 25 vеrgi еvindən ibarət bu oymaqdan başqa Xıns ül əkrab ətrafında bayındır adlı 15 еvlik bir oymaq da müşahidə olunur. Ardı »

Elin tarixi[redaktə]
Şahsevən adı I Şah Ismayıl Səfəvinin hakimiyyəti dönəmində yaranmışdı. Bu ad səfəviyyə təriqətinin müridləri arasında siyasi məfhum kimi işlənirdi. I Şah Abbas qızılbaşların rоlunu məhdudlaşdırmaq və оnların nüfuzunu qırmaq məqsədilə Şahsevən adlı özəl qоşun növü yaratdı. Оnlar indiki Şahsevən elinin babaları deyildi. Şahsevən qvardiyası ilə Şahsevən elinin fərqi çоxdur.

Göründüyü kimi şahsevənlər xüsusi qəbilə və tayfa birliyi оlmayıb, ayrı-ayrı qəbilə və tayfa birliklərinə daxil оlan icma qəbilə qruplarının, qəbilə və оymaqlardan ayrılaraq birləşməsi nəticəsində əmələ gəlmişdi. Оna görə də şahsevənlər qarşıya qоyulan məqsədə nail оlmaqda böyük rоl оynadı. Vilayətlərdə hökmranlıq edən qızılbaş tayfa başçılarının nüfuzu sarsıldı.

Tarixi tədqiqatlar və eləcə də mənbələr Ardı »

Elin tarixi[redaktə]
Şamlı eli Əmir Teymur tərəfindən Suriyadan köçürülüb Ərdəbil ətrafında məskunlaşdırılıb. Əmir Teymur bu eli Xacə Əli Səfəviyə bağışlamışdı. Elin kökü Bəydili və Avşar boylarına bağlıdır. Şeyx Heydəri (1460-1488) əvvəlcə Rum, Talış və Qaracadağ sakinləri müdafiə etdilər.1488-ci ilin yazında, Dağıstana sonuncu yürüşü zamanında isə onun qoşununda şamlı tayfası da var idi.

1521-ci ildən sonra Şamlı elinin nümayəndələri Herat əyalətinə başçılıq etdilər.

1524-cü ildə Şamlı elinin iki görkəmli əmiri – Herat hakimi Durmuş xan və Astrabad hakimi Zeynal xan şəxsən Div sultan Rumluya qoşulmasalar da, onun vəkilliyə olan iddialarını müdafiə etdilər.

1529-cu ildə özbəklərlə döyüşdə böyük şücaət və cəsurluq nümayiş etdirmiş Şamlı elinin başçısı Hüseyn Ardı »