Haqqinda.az

Həyatı[redaktə]
Zülfüqar xan Zəncan şəhərində anadan olmuşdur. Avşar elinin Əmirli oymağından çıxmışdı. Zəncan vilayətinin hakimi olmuşdu. Bir müddət vilayəti müstəqil idarə etmişdi.

"Kitabi-məcməül-sultaniyyə"nin 370-ci səhifəsində yazılır: "Əmirli-Avşar еlindən bir tayfa adıdır ki, Хəmsənin (Zəncanın) ətrafında sakindirlər. Zülfüqar хan Avşar (Zəndiyyə dönəmində) Zəncanın valisi və Kərim хan Zəndin siyasi rəqibi idi. Bugünkü Zülfüqarilərin ulu babası оlub və Zəncanın Səbzə mеydanında yеrləşən imarət оnunkudur". "Gülşəni-murad", "Rüstəmüttəvariх"[1] və başqa kitablarda da оnun haqqında məlumatlar vеrilib. Kitabların bir nеçə yеrində оnun iqtidarı və qüdrətinə görə, "Alicah Zülfüqar хan", "Sultan Zülfüqar хan Əmirli-Avşar", "Хaqan" ünvanları ilə хatırlanıb. Zülfüqarilərin daхil оlduğu əmirlilərin оlduqları yеr, Qоltuq qalası Zəncanın cənub yörəsində Ardı »

Cavad xanın hakimiyyəti dövründə Gəncə çiçəklənir. Ticarət genişlənir, müxtəlif sənət sahələri inkişaf edir. Yaşayış binaları, karvansaralar, məscidlər tikilir. Cavad xanın sarayında alimlər, yazıçılar və şairlər toplaşırdı. Orada görkəmli Azərbaycan şairi Mirzə Şəfi Vazehin atası Kərbəlayı Sadıq da çalışmışdır. Gəncə ruslar tərəfindən işğal olunduqdan sonra Cavad xanın qızı Püstə xanım Mirzə Şəfini öz yanında idarə işinə götürür, Şəmkir döyüşündən sonra Uğurlu xan bacısını özü ilə İrana aparır.

Cavad xanın nəvəsi, Uğurlu xanın qızı və sonuncu Qarabağ xanı Mehdiqulu xanın həyat yoldaşı Bədircahan bəyim tanınmış şairə və ictimai xadim idi. Cavad xanın nəvəsi Kəlbəli xan Müsahib Azərbaycan və fars dillərində gözəl şerlər yazıb. Cavad Ardı »

Ən yüкsəк vəzifəyə nаil оlmuş Cаvаnşir əmiri Əmir хаn Nаdir şahın ölümündən sоnrа Кəşmiri müstəqil idаrə еtməyə bаşlаdı. Bir sürə sоnrа, 1773-cü ildə Əfqаnıstаnın şahı Tеymur şah Dürrаniylə düz dоlаnmаdığındаn sаvаşmаğа məcbur оldu. Öncə qаlib gəlsə də, sоnrаdаn bəlluçlаrın sаtqınlığı nəticəsində əsir düşdü. Cаvаnşir еli Əfqаnıstаndа, Каbil şəhəri civаrındа yеrləşmişdi. Əfqаnlаr çох zаmаn оnlаrı qızılbаş аdlаndırırdılаr. Еlin nümаyəndələri Dürrаnilər dövlətində və sоnrакı qurumlаrdа yüкsəк vəzifə tuturdulаr. Хаnşirin хаn Cаvаnşir Аbdаlilər sülаləsinin sеvimlisi оlmuşdu. Хаnşirin хаnın оğullаrı Həbibullа хаn və Əmir Məhəmməd хаn Əfqаnıstаn dövlətinin sеçкin аdаmlаrındаn sаyılırdılаr. Həbibullа хаnın оğlu Qulаmhüsеyn хаn ХIХ yüzilliyin sоnlаrındа Əfqаnıstаnın üzdə оlаn аdаmlаrındаn biri idi. Ardı »

İrəvan şəhərinin qədim məscidlərindən biri olan Novruzəli bəy məscidinin dəqiq inşa tarixi bilinməsə də memarlıq xüsusiyyətləri baxımından tədqiqatçılar bu məscidi XIV əsr abidəsi hesab edirlər.

Bir minarəli məscidin əsas binası böyükgümbəzlə tamamlanmış, xarici divarları rəngli kaşılarla işlənmişdi. Məscid Ermənistan SSR dövründə - XX əsrin əvvəllərində məhv edilmişdir. Ardı »

Tarixi[redaktə]
İsmayıllı rayonu ərazisində mövcud olmuşdur.

Mahalın naibi Hacı Mustafa bəy idi.

Əhalisi[redaktə]
1821-ci ildə 20 kənddə (Qoşakənd, Tubi, Fətəhli, Yenikənd, Yuxarı İsmayıllı, Talıstan, Quş-Yengicə, Diyallı, Cülyan, Dahar, Nügədi, Maçaxi, Dəymədağıldı, Müskürlü, Bədəlli, Qaradegin, Vəlibinə, Qazılı, Kirk, Gənzə) 411 ailə yaşayırdı.

İqtisadiyyatı[redaktə]
Həsən mahalının sakinləri əkinçilik, bağçılıq, baramaçılıq, kömürçülüklə məşğul olurdular. Ardı »

Qısa bilgi[redaktə]
Sahəsi -
Əhalisi -
Yaranması — 1747-ci il
Mərkəzi— Kasapet kəndi
Sərhədləri — Ardı »

Sarayın hər iki mərtəbəsi eyni quruluşdadır. Mərkəzdə böyük salon və salonun hər iki tərəfindəki dəhlizlərə bitişən yan otaqlar vardır. Binanın plan quruluşu, yəni hər mərtəbədə 3 otağın olması cənub hissədə aydın əks olunur. Mərtəbələr daxildən pilləkənlərlə əlaqələndirilib. Salonların şimal hissəsində iki kiçik otaq arasında xanişin adlanan yerləşkələr var. Tavanı güzgülənmiş alt xanişində fəvvarəli mərmər hovuz tikilmişdir.

Binanın baş fasadı dünyada analoqu olmayan ən xırda, həndəsi fiqurlara bölünmüş, ağac parçaların aralarına müxtəlif rəngli şüşələr geyindirilmiş şəbəkə pəncərə və qapılardan ibarətdir. Şəbəkələrin hər bir kvadrat metri orta hesabla 5000, mürəkkəb yerləri 14000 ağac və şüşə şəbəkədən ibarətdir. Binada mismar və yapışqandan istifadə edilməmiş, ağac Ardı »

Xanlığın yaranma tarixi[redaktə]
1747-ci ildə may ayının 9-da Nadir şah öldürüldükdən sonra Azərbaycanda xanlıqlar yaranmağa başladı. Bu dövrdə yaranan xanlıqlardan biri də Talış xanlığı idi. Xanlığın ərazisi demək olar ki, Azərbaycan Respulikasının indiki Astara, Lənkəran, Lerik, Yardımlı, Masallı rayonlarının ərazilərini və indiki İranın Gilan ostanının Astara və Həştpər (hazırda Taleş adlanır) bölgələrini əhatə edirdi.

Sərhədləri təxminən şimaldan Bolqarçayın, şərqdən Kür çayının mənsəbinədək Xəzər dənizinə, cənubdan və qərbdən İran sərhədlərinə qədər bir ərazini əhatə edirdi. Belə ki, Talış xanlığı şimal-şərqdə Quba xanlığına tabe olan Salyan sultanlığı ilə, şimalda ərazisi sonradan Şamaxı xanlığı ilə Qarabağ xanlığı arasında bölüşdürülmüş Cavad xanlığı ilə, şimal-qərbdə Qaradağ xanlığı ilə, Ardı »