Axtardığın haqqında - Hər gün yeni məlumat öyrən
Həyatı[redaktə]
Şahbaz xan Mürtəzaqulu xan oğlu Xoy şəhərində anadan olmuşdu. Nəvab Mahmud xanın tarixinə görə Şahbaz xan, H.1125 (M.1713) ildə Azərbaycandaki bütün Dünbili elinin əmiriydi. Fətəli xan Araşlı-Avşar ilə biriikdə Kərim xan Zəndə qarşı girdiyi savaşda əsir düşdü. Ancaq Kərim xan ona çox hörmət göstərdi. Şahbaz xan qızını onun oğlu Əbulfəth xana verərək dostluq ilişgisi qurdu. Ardı »
Şirvan xanlığı 1747-ci ildən 1820-ci ilədək Azərbaycan ərazisində iqtidarda olmuş dövlət. Paytaxtı Şamaxı şəhəri, arabir Yeni Şamaxı (Ağsu), ən sonda isə Fit dağ şəhəri olub. Ardı »
Həyatı[redaktə]
Bu tarixi şəxsiyyətə Iran və Rus tarixçiləri müxtəlif damğalar vurublar. Çünkü Mir Həsən Xanın adı Iran və Rus müstəmləkələrinde Azadlıq simvoluna cevrilmişdi. Sözsüz ki, imperiya ideoloqları Mir Həsən Xanın uğurlu hərbi yürüşləri, xüsusi ile onun süvari dəstələrinin zəfərləri haqqında müsbət fikir deməzdiler. Yadelli işğalçılara qarşı vuruşmalarda ad-san qazanan Mir Həsən Xanın sərkərdə məharəti haqqında rus tarixçisi, akademik B.A.Dorn yazır: "1832-ci ildə son Talış xanlarından Mir Mustafa xanın oğullarından biri olan Mir Həsən xan öldu. Ruslara qarşı vuruşmalarda ləqəb kimi o "Döyüşçülərin ən öncülü" adını qazanmışdı.”
Iranlılar isə döyüş vaxtı öz xanlarına deyirdilər: "Sərkərdə, Mir Həsən xan kimi olar".
Mir Həsən xanın döyüşlərini öz Ardı »
Hüseyn xanın Şəkidə xan olması barədə "Qarabağnamələr"də də məlumat var. Məsələn Mirzə Adıgözəl bəy yazır ki,
"Mustafa xan Şirvanda, Hüseyn xan da Şəkidə idilər. Hüseyn xanın qardaşı Hacı xan Şəki qoşunlarını toplayıb, Kür çayından keçdi. Mənim bir obamı və iki padşahlıq obasını qarət etdi. Sonra Mustafa xan özbaşına Şirvandan keçib Qaradağa öz evinə getdi. Hüseyn xan isə, haman yerdə durmuşdu. Sərdar ( – Yermolov) bu tərəfdən qoşun ilə gəlib Nuxanın üç ağaclığına çatdı. Hüseyn xan qarşı durmağa və müdafiəyə taqəti olmadığını görüb qaçdı. Arazdan keçib İrana qaçdı".
Mirzə Yusif Qarabaği isə bunu yazır:
"Qızılbaşlar qaçandan sonra baş verən bəzi hadisələr
Düşmən kökündən sarsıldıqdan və onların Ardı »
Həyatı[redaktə]
Murtuzaqulu xan Teymur paşa oğlu 1863-cü ildə Maku şəhərində doğulmuşdu. O, 1923-cü ildə ölüb.
Fəaliyyəti[redaktə]
Hakimiyyətə gəldiyi an xanlıq zəifləyirdi. Əmiləri Hacı İsmayıl, Hacı Mahmud, Bəhlul, İbrahim və İshaq onun yerinə hakimiyyətə gəlmək istəyirdi. 1913-cü ildə almanlar Murtuzaqulu xan Bayatı Rusiya əleyhinə mübarizəyə qoşmaq istəyirdilər. O, Berlinə getmiş danışıqlar aparmışdı. Rusiyanın Tehrandakı səfiri Korostevets Makudakı rus konsuldan sərdara bildirməyi xahiş etmişdi ki, əgər o, öz xəyanətini davam etdirərsə, gələcəkdə xanlığını itirmək və ciddi surətdə cəzalanmaq təhlükəsinə məruz qalacaqdır. Buna baxmayaraq sərdar Rusiya əleyhinə öz fəaliyyətini davam etdirirdi. Ona görə də Murtuzaqulu xan oğlu Abbas paşa ilə bərabər 25 iyul 1914-cü ildə Rusiyaya sürgün Ardı »
Tarixi[redaktə]
Üşnü mahalı şimaldan Urmiya, şərqdən Sulduz, qərbdən Qasımlı dərəsi ilə həmsərhəddir. Üşnü ümumiyyətlə dağlıq yerdir. Lakin onun əsas kəndləri mahalın mərkəzində uzanan düzənlikdə yerləşir. Qaradağ və Kəlləşin dağları arasındakı dərələrdən axan Əlixan və Ağçay bu düzənliyə tökülür. Həmin çaylar ovalığı suvardıqdan sonra Qədirçayla birləşir. Urmiya şəhərini su ilə təmin edən məşhur Şəhər çayı da həmin düzənlikdən keçməli olur.
Mahalın mərkəzi Üşnü şəhəri idi. Bəzi qaynaqlarda bu şəhər Üşnəviyyə adlanır. Dağlar qoynunda salınan bu köhnə şəhər gözəl iqlim şəraitinə malikdir. Orada çoxlu taxıl, dənli bitkilər və meyvə məhsulları istehsal edilirdi. Mahal bəylərinin iqamətgahı şəhərin şimal tərfində yerləşən "Dərin qala" adlı kənd idi. Sıldırım Ardı »
Həyatı[redaktə]
Məhəmmədhəsən аğа Şahverdi xan oğlu 1742-ci ildə Gəncə şəhərində аnаdаn оlmuşdu. Müкəmməl sаrаy təhsil-tərbiyəsi görmüşdü. Аtаsı vəfаt еdəndən sоnrа хаnlığа yiyələndi. О, bir dövlət хаdimi кimi böyüк bаcаrıq nümаyiş еtdirərəк, Gəncə хаnlığının müstəqilliyini möhкəmləndirir, оnun çiçəкlənməsinə səbəb оldu.
Məhəmmədhəsən хаn Gəncəni Gürcüstan аsılılığındаn аzаd еtdi. 1778-ci ildə Məhəmmədhəsən хаnı qаrdаşı Məhəmməd хаn dеvirib yеrinə кеçdi. Ardı »
Qarabağ xanlığı şərqdə Şirvan, cənubi-şərqdə Ərdəbil, qərbdə Naxçıvan, şimalda Gəncə xanlıqları ilə həmsərhəd idi. Xanlığın özü paytaxt Şuşa şəhərindən və 25 mahaldan ibarət idi. Xanlığa bağlı mahalları sıralayaq:
Cavanşir-Dizaq mahalı
Xırdapara-Dizaq mahalı
Dizaq mahalı
Dizaq-Cəbrayıllı mahalı
Çulundur mahalı
Püsyan mahalı
Mehri mahalı
Bərgüşad mahalı
Qaraçorlu mahalı
Bağabürd mahalı
Küpara mahalı
Əcanan mahalı
Sisyan mahalı
Tatev mahalı
Vərəndə mahalı
Xaçın mahalı
Çiləbörd mahalı
Talış mahalı
Kolanı mahalı
Dəmirçihəsənli mahalı
Iyirmidörd mahalı
Otuziki mahalı
I Kəbirli mahalı
II Kəbirli mahalı
Cavanşir mahalı
A. Milman Qarabağ xanlığında 21 mahalın olduğunu göstərir[11]. Bəzi qaynaqlarda Bağabürd, Küpara, Əcənan mahalları hamısı bir yerdə Qapanat adlanır. Mahallar nahiyələrə, nahiyələr isə kəndlərə və yaxud obalara bölünürdü.
Mahallara xan tərəfindən təyin olunmuş naiblər başçılıq edirdilər. Bir neçə mahal məlik tərəfindən idarə olunurdu. Məliklər hakimiyyətə irsən yiyələnsələr də, Ardı »