Haqqinda.az

Əbdüllətif Bəndəroğlu(?-2008) - İraq, şair və tədqiqatçı.

Həyatı

O, müqəddəslərimizin uyuduğu İraq torpağından, durnaların vətəni Bağdad diyarından, füzuli nəfəsli türkman elindən bir elçi-müjdəçi kimi gəlirdi Bakıya. Orada yaşayan soydaşlarımızın poetik söz dünyasını -- Kərkük ətirli xoyratları, maniləri, atalar sözlərini, əlyazmalara sığınıb qalmış divan ədəbiyyatı örnəklərini, eləcə də öz şeirlərini gətirib bizlərə ərməğan elədikcə Bağdaddan gələn xoş xəbərli bir durna qatarı canlanırdı həmişə gözlərimizin önündə/... Bəndəroğlu illər, onillər uzunu bu şərəfli tarixi missiyanı ləyaqətlə yerinə yetirdi. 1973-cü ildə Bakıda çıxan "Qərənfil" adlı şeirlər kitabından başlamış ta bu yaxın günlərə qədər hər zaman Azərbaycanın ədəbi-mədəni həyatında özünə layiqli bir yer aldı, doğmamıza, əzizimizə çevrildi. Ölkəmizin ən mötəbər elmi, mədəni tədbirlərinə dəvət edildi, qayğı ilə qarşılanıb sayqı ilə yola salındı. AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu Elmi Şurasının fəxri üzvü, "Ədəbiyyat qəzeti?nin beynəlxalq yaradıcı heyətinin İraq təmsilçisi ünvanları ilə şərəfləndirildi. Bakıya hər gəlişində saatlarla, günlərlə Ədəbiyyat İnstitutunun əziz qonağı olurdu. O da bu ehtiram və etimadın qarşılığı olaraq çoxcildlik "Azərbaycan folklor antologiyası"nın "Kərkük folkloru" cildinin hazırlanmasında, Ədəbiyyat muzeyində türkman ocağının qurulmasında əlindən gələni əsirgəmədi. Bağdadda nəşr etdirdiyi "Yurd" qəzetində Azərbaycanın ədəbi-mədəni həyatını böyük şövqlə, məhəbbətlə işıqlandırırdı. Qarabağ problemilə bağlı dönə-dönə yazılar verir, ermənilərin məkrli simasını, xüsusən də Xocalıda törətdikləri vəhşi soyqırımı ifşa edən məqalələr çap eləyirdi. Bu yolda gecə-gündüz demədən çıraq kimi yanırdı. Ə.Bəndəroğlu sadə, səmimi davranışı və ilıq təbiəti ilə hər zaman diqqəti çəkirdi. Çöhrəsindəki mülayimlik, səsindən, danışığından boy göstərən Kərkük-türkman ləhcəsinə məxsus şirinlik onu ətrafdakılara çox tez doğmalaşdırırdı. Vidalaşıb gedəndən sonra dostları onunla bağlı xoş təəssüratlarını uzun müddət unutmur, yeri gəldikcə hansısa bir xoş məqamı məmnun-məmnun xatırlayırdılar. Təəssüf ki, o məmnunluğun yerini bundan sonra əziz dost itkisini ifadə edən göynərtili bir niskil alacaqdır.



Elmi fəaliyyəti

Əbdüllətif Bəndəroğlu İraq-türkman folklorunu bütün fəaliyyət tipləri üzrə (toplayıcılıq, nəşr, tədqiq) öyrənmiş İraq-türkman folklorşünası olaraq bu sahədə özünəməxsus alimdir. Onun folklora marağının əsasında təkcə elm durmayıb. Bu marağın yaranmasında elmi cəhətlə yanaşı ciddi siyasi-ictimai, psixoloji-mənəvi amillər də mühüm rol oynayıb. Bu, bir tərəfdən xalqın kamil və zəngin yaradıcılığı ilə bağlıdırsa, digər tərəfdən millətin soykökü, tarixi yaddaşı, ənənələri ilə bağlı məqamları daha canlı şəkildə yaşatması ilə əlaqədardır. Ə.Bəndəroğlu İraq-türkman folklorunun toplanması, tədqiqi və nəşri kimi mühüm və nəcib bir işdə həmişə qabaqcıl ziyalılar cərgəsində olub. Onun məhsuldar fəaliyyətinin ayrılmaz hissəsinə çevrilmiş bu sahədə xidmətləri əvəzsizdir. İstər nəşr etdirdiyi "Yurd" qəzetində, istərsə də ayrı-ayrı tədqiqat əsərlərində Ə.Bəndəroğlunun yaradıcılığının bu istiqaməti diqqəti cəlb edir.

İraq-türkman folklorunun toplanması, tədqiqi və nəşri sahəsində fəaliyyətini davam etdirən Ə.Bəndəroğlunun 1993-cü ildə "İraq-türkman folklorundan örnəklər" adlı digər bir tədqiqat əsəri işıq üzü görüb. Tədqiqatçının bu əsəri uzun illərin gərgin əməyinin məhsuludur. 1970-ci ildə İraq türkmanlarına müəyyən mədəni hüquqlar verilmişdi. Həmin dövrdə Ə.Bəndəroğlu Kərkükdə ölkənin şimal bölgəsinin maarif müdiri vəzifəsində işləyəndə burada və Tuzxurmatuda yaşlı söyləyicilərlə görüşərək bu kitabın orijinal xalq yaradıcılığı mətnlərini onlardan toplayıb.