Haqqinda.az

Eyyubun aglina geldi ki, omurlerinin birinci yarisinda ikinciye hazirlashirlar. İkincide ise o biri dunya uchun. Ve birce qaygisiz, serbest gun tapmirlar, rahatca ayaqlarini uzadib oturalar...
Fevral soyugunu azaciq tesirsizleshdirmek umidi ile paltosunun yaxaligini qaldirdi.
Seide onlari hey telesdirirdi:
– Bir az ayaqdan iti olun da. Soyuqdur axi...
İmran ise zarafatindan qalmirdi:
– Ay Eyyub, sen Allah, bu paltonu neche ildir geyinirsen? ...Antikvardir ey, men olum. Apar sat tarix muzeyine. Hem ozune teze palto alarsan, hem de dovshanlarina yem.
Bu tini de kechdiler. Seide koks oturdu:
– Sabah yene de ish... Adinizi kishi qoymusuz. Bir ferli-bashli bayraminiz da yoxdur ki, evde oturaq.
“Elmler Akademiyasi” metrostansiyasina kimi uchlukde gelerdiler. İmran heyetlerine donerdi. Bunlar ise yollarina davam eleyerdiler (Eslinde, İmranin avtomobili var idi, gerek ki, “Mersedes” idi. Amma qaraciyerinde piylenme getdiyine gore evden ishe, ishden eve piyada gelib gedirdi).
Hemishe harda olsa da, ne elese de, Eyyub Seide ile ikilikde qaldiqlari bu besh-on deqiqenin hesretini chekerdi...
Bu muddet hedsiz derecede esrarengiz bir musiqi eseri kimi hemishe tez biterdi... Ve yol boyu Eyyub ozunu qara, pariltili bir piano qarshisinda oturub hemin musiqini ifa eden pianochuya benzederdi...
... İmrandan ayrilan kimi Seide onun qoluna toxundu:
– Niye yene mismirigini sallamisan? İmrandir de, zarafatsiz dura bilmir.
Niye de sallamasin? Herden İmranin yol boyu elediyi zarafatlari lap endazesini ashir... Birce onun qaraciyeri tez sagalsaydi...
Az kechmish Seide elave eledi:
– Ozunuz telebe vaxti yadinda, nece zarafatlar ederdiz? Her Novruz bayraminda hoqqalarinizi xatirlayib Semedle gozumuz yasharincaya qeder gulurduk. Daha Novruza da bir shey qalmadi.
Bomboz kuchenin, bomboz havanin rengsizliyi sanki adamlara da hopmushdu. Ora-bura telesen boyuklu-kichikli hami bomboz gorunurdu...
Yene Semed?
Tesevvurune getirdi: Sufrede shekerburalar, rengbereng yumurtalar, shamlar, semeni. Etrafinda Seideyle Semed... Yox, Seideyle o oturub. Boyur-bashlarinda da ushaqlari. Onlarin ushaqlari. SHamin ishigi mavi rengli divarlarda (Seide ozu demishdi ki, divarlari mavidir) kolgeleri gah boyudur, gah da kichildir. Seide ushaqlara danishir ki, atanizgil (yeni Eyyubgil) Novruz bayraminda qrupdaki qizlarin qapilarina papaq qoyurdular. Sonra ise yigdiqlari bayram paylarinin siyahisini tutub her sheyi qiymetlendirirdiler. Ay ne bilim, shekerbura on besh xal, qogal on iki xal, yumurta on xal, konfet besh xal... Bununla da en eliachiq aileni mueyyenleshdirirdiler... Onlar da Seideye qulaq asib ele hey gulurduler.
– Eyyub, sen canin, men onda neye gore uchuncu yeri tutmaliydim ki? Duzdur, esas o idi ki, saribashi otmushdum. Ancaq Valideni de otmeliydim. Ne ise terefkeshlik elediz.
Seide bunu deyende sesinde bir meyusluq duyuldu. Gor bir, ustunden ne qeder vaxt kechib. Amma qadin reqabeti hele de oz sozunu deyir. Seideyle Valide o vaxt hem en yaxin refiqe idiler, hem de en barishmaz reqib...
Seide indi Semedle xoshbextdir. Goresen Validenin bexti nece oldu, aile qurdumu, ovladlari varmi? Goren harada ishleyir? Yoxsa evdar qadindir?
Valide baredeki fikirlerini Seidenin sesi qirdi:
– Dunen oxudun Resul haqqinda meqaleni? Bu gun de Semenderi televizorda gosterecekler.
... Diksindi. Sanki pianonun qapagi barmaqlarinin uzerine dushdu...
Meqaleni gormushdu, ancaq oxumamishdi... Verilishden de xeberdar idi. Baxmayacaqdi...
– Ushaqlarin choxu vezife sahibi oldu. Ancaq sen onlarin hamisindan yaxshi oxuyurdun...
Bu defe ise sanki pianonun qapanmish qapaginin uzerinden sixib barmaqlarini ezik-ezik etdiler...
... Qarshida Seidegilin doqquzmertebesi butun ezemeti ile gorunurdu... Buradaki 81 menzilden (bu reqemi de ne vaxtsa Seide soylemishdi) tebii ki, cemi biri Seidegilinki idi. Amma bina butovlukde cazibedar, zerif ve sevimli gorunurdu ona...
– Niye agzina su almisan, ee bele?
Ne desin axi? CHox vaxt bele olurdu. Seide danishirdi, o da nelerse demek isteyir, demek istediklerini gotur-qoy edirdi. Bezi sozleri yenisi ile evezlemeyi qerarlashdirir, yeni soz axtarishina chixirdi... Tapanda ise gec olurdu. Seide artiq bashqa bir movzuya kechirdi...
– Di sag ol, men getdim. Oy... az qalmishdi yadimdan chixsin. Bayramini bir daha tebrik edirem.
Ona bukulu bir shey verib iti addimlarla bloklarina sari getdi. İshden sonra hami evine belece telesir. Onunsa eve telesdiyi yadina gelmir. Yol boyu duzulmush dukanlara bash chekerdi, koshklere baxardi, afishalari oxuyardi. Sonra da bu nehayetsiz prospekti gozden kechirdikce dushunerdi ki, omur yolunda hech kim menzil bashina chatmaq istemir. Ancaq neylemek olar? İller qovur axi onlari.
Paltosunun yaxaligini qaldirdi, yene de dushdu...
Olkede 23 fevrali daha kishiler bayrami kimi qeyd etmirler. Ancaq Seide hech eneneni pozmur, her il onu tebrik edir. Goresen indi ne alib? Etir, qelem, qalstuk... Belke bashqa bir shey? Bukulunu eliyle oxshadi...
Qarshidan iki qadin kechirdi. Her ikisi shala burunmushduler. Qalin paltarlari yox idi. Yeqin, “gelme”lerden idiler.
Koks oturdu. Gunde “bir dunya pul qazanan” Semed (Seide demishdi ki, Semedin qazancini balta da kesmez) bu qadinlari gorse, ureyinden kechermi, onlara ucuz bir palto, ya plash, ya kurk, axir ki, nese alsin?
Xeyli arxalarinca baxib yoluna davam etdi. Yene paltosunun yaxaligini qaldirdi. Dishleri bir-birine deyirdi...
Yox, bele olmaz, toxtamaq lazimdir. Ugursuzluqlar ve bedlikler ele onu gozleyirler ki, sen ellerini qaldirib teslim olasan...
Ozune telqin etmeye bashladi ki, her shey qaydasindadir, eladir...
Dovshanlara yem almali idi. Yaxshi ki, zoomaqazin yolunun ustundedir. Cemi iki gunluk yem alirdi ki, gunashiri bura girsin. Qefeslerdeki cikkildeshen yashilli, goylu, sarili tutuqushulara, agappaq dag sichanlarina, akvariumlardaki qirmizi, qara ve qizili baliqlara doyunca baxardi...
...Baho, ne tez chatdi oz binalarina? Soyuq keleyini yaman kesmishdi. Hech ozunde-sozunde deyildi. Deyine-deyine pillekenle qalxib (dad bu beshinci mertebenin elinden) qapilarini doydu. Bu barede chox fikirleshmishdi: dunyada ona mexsus ikice shey vardisa, biri bu qapi idi.
Hech olmasa bugunse susmayaydi Zeyneb. Ele birce kelme deyeydi: Tebrik edirem... Her halda, bu gun axi fevralin 23-dur... Burnunu sallamagina bir bax hele. Ele bil, dunya dagilib, altinda qalib...
Evveller bele deyildi. Gulurdu, danishirdi, zarafat eleyirdi: Teze mebeli bura duzerik, pianonu ora qoyariq, bagi filan yerden goturruk, mashinimizda bele gezerik...
Gel bundan sonra bir shey ye, gorum nece yeyirsen. Qabagina qoyulmush makaronu kenara iteleyib eyvana chixdi, siqaret yandirdi. Dovshanlarin her ikisi kuncde buzushmushdu. Onlara aciqlandi:
– Eshi, siz de qeribe mexluqsuz. Hachan baxiram, ele bil, mixlanmisiz yere. Terpenmirsiz ki, terpenmirsiz.
Siqaretini cheken kimi gedib xatire defterlerini oxuyacaq, az-chox omrunde ne bextever gunleri olmushdusa, hemin gunlerle yeniden yashayacaqdi...
Herden bugununu unudub ele hey duneniyle yashayir: yene de arzular, umidler sel kimi dolur ureyine. Yene de bomboz dunya al-elvan renglere burunur. Ve bu renglerin gozqamashdirici elvanliginda seadeti durub bextever-bextever uzune gulumseyir... Gorur ki, aralarinda cemi birce qarish mesafe var...
Daglarin qoynuna siginmish dunyanin belke de en balaca, cemi 10-15 evlik kendi... Eyni zamanda, dunyanin belke de en boyuk kendi...
Anasinin dogma nefesi deyir uzune, atasinin kobud elleri dolashir sachinda. SHehli cigirla chayin sahiline enir, chicheklerden guneshe benzeyen cheleng horur, heyranliqla guneshin chixmasina tamasha eleyir. Gah keklikli qayalara, dumanli daglara, gah da boyurtkenli kolluga, cevizli mesheye qonaq olur, gucu geldikce qishqirir, sesini butun dunya eshidir: – Ne gozeldir!!!
Ve qeribedir ki, anasinin nefesi de, atasinin elleri de, bu shehli cigir da, shir-shir axan chay da, o gulumseyen gunesh de: her shey, her shey onun olur. Hech kim bunlara sherik chixmir...
Goren mumkundurmu, ebedi kechmishinde qalasan, hech vaxt bu gunune qayitmayasan?
... Birden yerinden dik atildi:
– Zeyneb, hani defterlerimin biri?!
Arvadi bu bagirtiya sakitce cavab verdi:
– Elchin oynadirdi.
Eyvandan oglunu sesledise de cavab ala bilmedi. Birden sari uzlu defteri ushaqlardan birinin elinde gordu. Ele ayaginda chekelek telashla heyete yuyurdu. Ushaqlar defterin vereqlerini qoparib “qayiq” duzeldirdiler ve ushaq meydanchasinda qar erimesinden sonra yaranmish boyuk golmecheye buraxirdilar. Onlardan biri – iri gozlerinden biclik yagan miriqdishli Eyyubun “Defterimi qaytarin!” qishqiraraq ustlerine qachdigini gorub: – Palundra – dedi, here bir terefe qachishdi. Eyyub budreyib yixilmasaydi, kim bilir, ne qeder qovacaqdi o qishqirani. Binanin tininde dayanib onu suzen ogluna: – Yaxshi, gelersen eve! – deyerek tepindi. Axsaya-axsaya geri qayidib, once ushaqlarin yere atdiqlari xeyli nazilmish defteri goturdu, sonra da golmecheye girdi, bir-bir qayiqlari yigmaga bashladi. Tekce qayiqlardan biri, lap uzaqdaki sularin qoynunda qaldi. Onu goturmeye heyi qalmamishdi. Yash corablarinin ichinde, ele bil, ayaqlarina iyne batirirdilar.
Gulushen qonshulara mehel qoymayib qucagi qayiqla dolu eve qayitdi. Onlari achib yere duzdu ki, qurusunlar. Murekkeble yazilan vereqlerin lap zayi chixmishdi. Herfler bir-birine qarishmishdi.
Belke, shertleshibler ki, bu gun bunun qanini qaraltsinlar? Bayaq İmran, sonra Zeyneb, indi de Elchin...
Eybi yox, emioglusu Arif zeng eleyib ki, bazar gunu baliq tutmaga gedirik. Geder, bir az ureyi achilar...
“Yashlandiqca heyatda sevdiyimiz sheyler asta-asta bizi terk edir. Bir de gozlerimizi achib goruruk ki, bir hesir qalmishiq, bir de Memmednesir. Vaxt gelecek, bu sevda da eriyib qurtaracaq”.
Seidenin aldigi xarici odekalonu elinden yere qoymurdu. “He, he, qurtaracaq, vessalam. Bes onda neyin xatirine yashayacaq? Yeqin onunla teselli tapacaq ki, daha her shey bitmek uzredir, bu dunyanin besh-alti gunluk qonagidir”.
Bayaqdan beri artiq nechenci defe oxudugu “Versace. Homme. Eau de Toilette” sozlerini ezberlemishdi, hetta odekalonun terkibi barede yazilan xirdaca qeydleri de...
... Hediyyesini goturub dizini ovushdura-ovushdura metbexe, Elchine yemek yediren Zeynebin yanina getdi. Bayaq Zeyneb imkan vermemishdi ki, Elchini duz-emelli danlasin. Demishdi ushaq oyuncaq yigan kimi sen de bu toz-torpaqli, mikroblu defterleri ne gunuve yigirsan, anlaya bilmirem...
Ogluna bu defe gozunu agartmaqla kifayetlendi, o da qimishdi. Sonra yungulce arvadinin chiyinlerini qucaqladi:
– Sen Allah, bayram gunundese burnunu sallama.
Hediyyeni onun gozunun qabagina tutdu.
– Bunu Seide alib mene.
Zeyneb kenara iteledi onu:
– Birini ele ag gune chixartdin, qaldi o biri.
İstedi arvadinin konlunu alsin:
– Mene bir stekan chay suz... Bazar gunu baliga gedecem, Arifnen. Ozu zeng eleyib dedi... Sene qizilbaliq tutacam.
Elchin: – Mene de – dedi, atasinin gozunu agartdigini gorub yene de qimishdi. Zeyneb iri fincana chaynikden qaynar su toke-toke sesini qaldirdi:
– Bir o qalib. Bazar gunu İradenin oglunun iki yashi tamam olur, chagirib.
Lenet sheytana! Hemishe mutleq nese bir sebeb tapirdi ki, bunun planlarini pozsun.
– Elchinin ad gunune o gelmemishdi axi.
– İradeyle baci kimiyik. Burada yoxuydular deye gelmemishdi... Sen ozunden danish. Kimin ishi dushur, seninle dost olur, qardash olur. Sonra da bir qara qepiye deymirsen.
Hiss etdi ki, buzushub lap yumaga donub. Durub oz otagina qayitdi. CHayi masanin ustunde buglana-buglana qaldi.
Defterlere baxirdi, fikri ise haradasa uzaqlarda idi. Telefonunu goturdu.
– Alo, menem, Eyyubdu. Bilirsen... Size gelim? Yox, ele bizde de vur-chatlasindir. Zeng etdim ki, baliga gede bilmeyecem... Nece yeni, ne baliq? Bayaq ozun demedin?.. Yaxshi, yaxshi...
Desteyi yerine qoydu. Of, dizi ne yaman agriyirdi. Eyilib yerdeki vereqleri yigdi. Pozulmush sozlerin ustunden yenilerini yazmaq chetin ish deyildi. CHunki az qala her sozu ezber bilirdi.
“Bu gun Seideni bizden iki kurs yuxarida oxuyan Semede nishanladilar. Mense duz uch il onu ureyimde sevdim. Uch il onun hesretini chekdim, dinclik-rahatliq bilmedim. Niye axi qorxdum ureyimi achmaga?...

Dan yeri sokuldu, seherim yoxdu,
Dost-tanish atlandi, yeherim yoxdu,
Olmek asan imish, zeherim yoxdu,
Ne chekdim, bir kimse bilesi deyil.

Daha menim uchun omur dayandi,
Sen bir kor bendesen, felek sayandi.
Qelbimde seadet yandi, ne yandi
Bu ocaq ebedi sonesi deyil”.

Zeyneble Elchin yatmishdilar deyesen, ses-semir yox idi... Qeherden gozleri yasharmishdi. Siqaret yandirdi. Birinci defe idi ki, evde siqaret chekirdi.
“... Omrum ele yataqxanalarda, kiraye tutdugum darisqal otaqlarda kechib. Qapisina adim-soyadim yazilan bir evin hesretini o qeder chekmishem, o qeder chekmishem...”
...Goresen o golmechede qalmish vereqde ne yazilmishdi, ay Allah? Ne yazilmishdi o vereqde?..
... Saat on iki de oldu, bir de. Oz sevimli ishinden ayrilmazdi, telefonunun sesi diksindirdi onu. Bu vaxt kim olar? Qebul duymesini basanda İmranin serxosh sesini eshitdi:
– Can-ciyer, neynirdin?
– Hech, ele, bele...
– Ne mizildanirsan, bir shey basha dushmurem.
– Hech, deyirdim ki, yatmaga hazirlashiram...
– Ne yatmaq, ay kishi, bayramda da yatarlar? Zeng eledim ki, mushtulugumu veresen.
– Niye?
– Gel bize, gorersen. Super bir meclis duzeltmishik.
– Gecdir axi... Bu vaxt...
– Gec-zad deyil. Sene surpriz hazirlamishiq...
– Ne surpriz?
– O da bizdedir...
– O kimdir?
– Ozuvu bilmemezliye qoyma. Beyem choreyi qulagimiza yeyirik? Beyem gormuruk atnasheniyavizi? Seideni deyirem. Bax tez gel, gozleyirik...
Kimsesiz kuchede az qalirdi ki, yuyursun. İshe bax, seher Zeyneb oyananda gorecek o yoxdur. Ne qiyamet qopacaq. Bir yaxshi behane tapmalidir. Bes ne eceb Semed Seideni buraxib? Olar ki, ushaqlardan birini de ona qoshub. Meclislerde hemishe bele edir. Odey, İmranin penceresi. İshigi da kechiribler. Yeqin firildaqlar reqs eleyirler. Hardan agillarina gelib, teqvimden chixarilmish gunu qeyd etmek? Hech bayaq da bir shey demediler...
He, bu da bloklari. Gerek ki, uchuncu mertebedir. Bu da qapisi. “Esgerov İmran Esger oglu”. Qapinin zengini chaldi. Qoy pulu olsun, hokmen o da qapilarina qizil herflerle bele yazdiracaq: “Ceferli Eyyub Abbas oglu”. Neyi eskikdir İmrandan? Bir de zengi chaldi. Yeqin Seidenin de ureyi bu cur shiddetle doyunur. Yox eshi, onun uchun belke de hech ferqi yoxdur ki, Eyyub geldi, ya gelmedi. İndi refiqeleriyle qeybet qirir. Yeqin Medineyle Ziba da burdadir... Uzun-uzadi zengi chaldi. Achmaq fikirleri yoxdur qapini? Heresi oz kefindedir, kimdir zenge fikir veren?
Nehayet, cefte sesi gelende ureyi toxtadi. Qapi arxasindakini qapini gec achdigina gore tenbeh etmeyi qerarlamishdi. Ancaq... Gomgoy goyermish İmranin berelmish gozlerini gorende ozunu itirdi. Dili topuq vurdu:
– Men... men...
İmran bir xeyli ona baxib qefilden shaqqanaq chekdi. Sonra tez de ciddileshdi:
– Sen sefehsen, qanacagin yoxdur ki, gece saat ikide gelib camaatin zengini basirsan. Ozu de dalbadal.
– Bes... Sen... Meclis...
– Zarafat idi de, eledik. Ne gonuqalinmishsan...
... Ele bil, hech bayaqki yol deyildi, uzandiqca uzanirdi. Ayaqlari bir-birine dolashir, ureyi shiddetle doyunurdu. Hem de aglayirdi. Ushaq kimi honkururdu lap.
Bilmirdi ne sebebe beyninde yalniz bu fikir dolashirdi: Zengin saraylarin buglanan xoshbextliyi miskin daxmalarin bumbuz bedbextliyini hech vaxt iside bilmez... Zengin saraylar ... Miskin daxmalar... Buglanan xoshbextlik... Bumbuz bedbextlik... İside bilmez ... Hech vaxt iside bilmez ...
... Hachandan-hachana gelib heyetlerine chixdi. Goren saat neche olardi? Hech eve getmek istemirdi.
Direye vurulmush elektrik lampasinin ishigi golmecheye dushmushdu. Golmechenin ortasindaki kagiz qayiq asta-asta yirgalanirdi.
... Agir addimlarla pillelerle yuxari chixanda birden xatirladi ki, golmechede qalmish vereqde mehz bayaq yol boyu beyninde dolashan sozler yazilib.
Ayaq saxladi. Vereqi goturmek lazim idi...