Haqqinda.az

Həyatı[redaktə]
Məhəmməd bəy Şahrux xan oğlu Əlbistanda anadan olmuşdu. Tarixçi yazır: "O, mühtəmələn ailə üçündəki bir anlaşmazlıqdan dolayı şahın xidmətinə girmiş və Astrabad valiliyi vəzifəsinə təyin edilmişd . Ancaq, onun qızılbaşlığı nə dərəcə mənimsədiyi xüsusunda ətrafındakılar tərəfindən daima şübhəylə yanaşıldığı anlaşılmaqdadır . Qanuni Sultan Süleymanın Iraqeyn səfəri əsnasında I Şah Təhmasibə min nəfərlik Zülqədər əsgəri ilə qatılmış, yasavulluq üçün Osmanlı ordusuna qarşı getdiyi əsnada da səf dəyişdirərək osmanlıların yanına geçmiş, Qanuni də onu, daha öncələri Osmanlı dövlətinə sığınmış Üləma sultan ilə birlikdə Təbriz üzərinə göndərmişdi. Bu hadisə I Şah Təhmasibin qardaşı Sam mirzənin üsyanı ilə eyni dönəmə rastladığından, şahın Vəstam qalasını mühasirəsi Ardı »

Kuman boyları getdikləri yerlərə öz etnonimləri ilə yanaşı bəzi yeradlarını da aparmışlar. Özlərini kumandı-kiji (kumanlı-kişi) adlandıran boyun bir hissəsi indi Altayda Solton və Staraya-Barda bölgəsində, Lebed və Viya çayı hövzəsində Aşağı-Kumanlı, Yuxarı-Kumanlı adlı kəndlərdə yaşayırlar. Burada Yeti-Kuman toponimi də vardır. Kuman boyları içində şəxs adı kimi də işlənən Koban etnoniminə Urmu gölü ilə Xəzər arasında Kaban, Arazdan yuxarı Qapan (Qafan), Şimali Qafqazda Kuban çayı, Kuban düzü şəklində rast gəlmək olursa, onlar ətəyində yaşadıqları Xarusa dağının adına da Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində ikinci həyat vermişlər: Xoruz-dağ, Qorus, Xoruzlu. Van gölünün cənub-qərbindəki Xoruz toponimi indiyəcən qalmışdır. Kumanların Xunus toponimi indi Kürdəmir bölgəsində Xınıslı kəndinin Ardı »

Həyatı[redaktə]
1919-cu il fevral ayının 20-də Ağdamda anadan olub.

1926-cı ildə 1 saylı Ağdam şəhər orta məktəbinə daxil olub və 3-cü sinfə qədər orada oxuyub, sonra ailəsi ilə birgə Bakıya köçüb,orta təhsilini Bakıda 25 saylı məktəbdə davam etdirib.

1937-ci ildə həmin məktəbi əla qiymətlərlə bitirib.

1942-ci il də Azərbaycan İndustrial İnsititunun Energetika fakultəsini bitirib, elə həmin il hərbi səfərbərliyə alınıb Bakı hərbi piyada texnikomundan Şimali Qafqaz cəbhəsinə göndərilib və minamiyot dəstəsində komandir olub. Döyüşlərin birində ayağından qəlpə yarası alıb Maxaçqalada hərbi qospitalda müalicə alıb. Sağaldıqdan sonra piyada rotasının komandiri olub. 1945-ci ildə leytenant rütbəsində ehtiyata buraxılıb.

1953-cü ilin 15 mart tarixində Baki ş. Voroşılovskiy rayonun deputatı Ardı »

Həyatı[redaktə]
Mirzə Haqverdi Mirzə Əli oğlu 1805-ci ildə Şuşa şəhəridə doğulmuşdu. Ibtidai təhsilini atasından almışdı. Sonra mədrəsədə oxumuşdu. Mir Möhsün Nəvvab onun haqqında yazır: "Mәrhum Mirzә Әlinin oğludur ki, sabiqdә Şuşa qazisi idi. Mirzә Haqverdi ziyadә dәqiq vә zәrif bir vücud idi vә әşarü kәlamından belә anlaşır ki, Şeyx Әttar vә Şәms Tәbrizi kimi böyük vә fazil әdiblәrin asari-cәlilәlәrindәn feyzü kamalat әxz edib, onların tutduğu tәriqü mәslәkdә müdavimәt edib şer deyәrmiş vә әşarının çoxusu fars dilindә yazılıbdır". Mirzə Haqverdi Səfa Cəfərqulu xan Nəvanın və Qasım bəy Zakirin həcvlərinə tuş gəlmişdi. O, şeirlərini əsasən fars, ərəb dillərində yazmışdı. Mirzə Haqverdi Səfa 1881-ci ildə Ardı »

Mannaların dil və etnik mənsubiyyətləri məsələsi ilə çoxlu tədqiqatçı məşğul olmuşdur. Əksər iranşünaslar qeyd edirlər ki, mannalar hürri dillər qrupuna mənsub idilər və Qafqaz dillərinə yaxın dildə danışırdılar. Mannaların türkdilli olması fikri ilk dəfə akademik Y. B. Yusifov tərəfindən irəli sürülmüş[10] və sonra prof. Q. Qeybullayev tərəfindən[11] əsaslandırılmışdır. Mannaların türkmənşəli olduğunu göstərən faktlardan biri də manq etnoniminin Altay-Türk xalqları içərisində indiyədək qalmasıdır.

Baykalətrafı və Amurətrafı tunqus-mancurların rəvayətlərində "manqi" adını daşımış nəhəng gövdəli adamlar haqqında çoxlu rəvayətlər mövcuddur[12]. Bu tayfadan olanlar tunqusların qızlarını oğurlayanlar kimi göstərilir. Bu da maraqlıdır ki, guya tunquslarda, mancurlarda və şamanlarda manqilərin ruhları yaşayır. Çünki manqilər şamanlar olmuşlar[13].

Bu etnonim Ardı »

Həyatı[redaktə]
Sultan Yaqub 1478-1490-cı illərdə Ağqoyunlu dövlətinin hökmdarı olub. Uzun Həsənin oğludur və Uzun Həsənin varislərindən yalnız onun hakimiyyəti nisbətən uzun sürmüşdür. O, ziyalı hökmdar idi, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinə himayədarlıq edirdi.

1480-ci ildə 40 min nəfərlik Məmlük ordusu Ağqoyunlu dövlətinə hücuma keçərək Urfanı (Ruhanı) almağa cəhd etdi. Sultan Yaqubun lələsi Süleyman bəy Bicənoğlunun və Bayandur bəyin başçılığı altında Ağqoyunlu qoşunu düşməni darmadağın etdi, Məmlük sərkərdəsi Yaşbəy öldürüldü, digər Məmlük sərkərdələri isə əsir alındı.

Sultan Yaqub Şirvanşahlar ilə dostluq əlaqələri saxlamış və Şirvanşah Rərrux Yəsarın qızı Gövhərşah Sultanla evlənmişdir. Atasından fərqli olaraq Ərdəbil şeyxləri ilə xoş münasibət saxlamırdı. 1488-ci ildə Ərdəbil şeyxi Heydər Şirvanşahlar Ardı »

Z o b e r – Er. əv. I əsrdə, Alban çarının adı. Yunan və latın dillərində ç, c, ş səsləri olmadığına görə, güman ki, adın başlanğıcındankı z səsi əslində ç yaxud ş səsini ifadə edir. Lakin bu səs köklü s da ola bilər. Bir sıra türk dillərində çəpər (lakin xakasca sibət, başqırdca səbər, monqolca tsəbər, buryat-monqolca səbər) təmiz, gözəl qayda-qanunu sevən, intizamlı, ehtiyatlı, vicdanlı, nəcib, düz sözündəndir. Türk dillərində çəbər, çəvər, şəvər formalarında olan bu söz çoxmənalıdır. Məsələn, qırğızca çəbər – mahir, mərhəmətli, cəld, diribaş, zirək, çevik, fəndgir, qazaxca şəbər – usta‖, uyğurca çəvər – mahir, başqırdca sibər – qanışirin, Ardı »

Həyatı[redaktə]
Ağzivər sultan Dəmri sultan oğlu Şamlı elinin Bəydili oymağındandır. Durmuş xan Şamlıdan sonra I Şah İsmayıl Səfəvinin oğlu Sam mirzənin lələsi olmuşdu. Əvvəlcə Nişapurun, sonra Herat əyalətinin hakimi idi. Dəfələrlə özbəklərə qarşı vuruşmuşdu.

1532-ci ildə Übeydulla xan şəhərdən geri çəkildikdən sonra Herata daxil olan şah, Heratın özbəklər tərəfindən mühasirəsi zamanı "məzlumların əmlakını qarət etdiklərinə", xalqı incitdiklərinə görə Xorasan hakimi Qazi xan Təkəlini və onun köməkçilərini vəzifədən kənar etməyə məcbur olmuşdu. Xəzinədən "yoxsullara" və "zəiflərə" pul paylandı. Ağzıvar xan Şamlı eyni zamanda vilayətin nominal hakimi çahzadə Sam mirzənin atabəyi (lələsi) yerini tutmaqla Xorasan hakimi təyin olundu.

1534-cü ildə vəkil Hüseyn xan Şamlının öldürülməsi ilə Ardı »