Haqqinda.az

Nurməmmədli — Cənubi Azərbaycannın Ərdəbil ostanının Parsaabad şəhristanının Aslandüz bəxşində inzibati ərazi vahidində kənd.

Tarixi[redaktə]
Nurməmmədli öncə qışlaq olub. Bu qışlaq Şahsevən elinin Hacıxocalı oymağına məxsus idi. 1979-cu ildə İran İslam İnqilabından sonra oymaq əhli qışlaqlarında həmişəlik əyləşib, kənd biçiminə keçdi. Ardı »

Həyatı[redaktə]
Mirzə Nurulla xan Ağa bəy oğlu 1873-cü ildə Yekan mahalının Yekan kəhrizi kəndində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini doğma kəndlərində almışdı. Şimali Azərbaycana gəlmiş burda bir müddət çalışmışdı. Mirzə Nurulla xan Məşrutə hərəkatına qoşulmuşdu. Qohumları Qoçəli xan, Baxşalı xan, Şirəli xan və başqaları ilə çiyin-çiyinə istibdada qarşı mübarizə aparmışdı. Mücahidlərə başçılıq etmişdi. Qaynaqlarda yazılır: “Qafqaz mücahidləri, beynəlmilçilərlə birlikdə Mirzə Nurulla xan Yekaninin və Qoçəli xanın başçılıq etdikləri mücahidlər Ələmdardan hərəkat edərək noyabrın 21-də Xoyun şimalında yerləşən Evoğlu kəndində toplandılar. Mücahidlərə qarşı göndərilmiş Maku qoşun hissələri bu kəndə yaxın olan Bilvar kəndində yerləşib mücahid dəstələrinin Xoya hərəkət etməsinə imkan verməli idilər. Lakin onlar Ardı »

Həyatı[redaktə]
Mürşüdqulu xan Ustaclı elinin Xorasan qrupundandır.O, Herat hakimi Əliqulu xan Şamlı ilə əlaqəyə girərək Məşhəd hakimi Murtuzaqulu xan Pörnək-Türkmana qarşı savaş açdılar. Səs-səda saraya çatdı. Türkman əmirləri şahın hüzuruna gedərək Şamlı və Ustaclı əmirlərini qiyamda suçladılar. Şamlı əmirlərinə nifrət bəsləyən, daim qızılbaşlar arasında təfriqənin olmasını arzulayan vəzir Mirzə Salman da türkmanların tərəfini saxladı.

Əliqulu xan Şamlıdan sonra I Şah Abbas Səfəvinin lələsi olmuşdu. Şah Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti illərində Xorasanda da sabitlik pozulur. Şah Məhəmməd Xudabəndə oğlu Abbas mirzənin tərbiyəçisi və Xorasan hakimi Əliqulu xan Şamlını Herat hakimi təyin etmişdi. Əliqulu xan Mürşüdqulu xan Ustaclı ilə ittifaqa girərək, Qəzvində yerləşən mərkəzi hakimiyyətə tabe Ardı »

Ayrum tayfasına mənsub olan bu adla bağlı meydana gəlmiş coğrafi adlardan biri Azərbaycanın Ağdaş rayonundakı Eymur kəndidir. Qazax rayonundakı Quşçu Ayrım, Tovuz rayonundakı Mollaayrım, Ermənistandakı Ayrum, Ayrum Mets, Ayrum Pokr, Gürcüstandakı Imera, Imira, Imirasani (Imir Həsənli) kimi coğrafi adlar bu toponimin müxtəlif variantlarıdır. Zaqafqaziyanın tarixi toponimiyasında da Şinix Ayrum, Polad Ayrum və Ayrum adlı yaşayış məntəqələri olmuşdur.

Türkiyənin müasir toponimiyasında da Eymur adını daşıyan yetmiş iki coğrafi adın olması bu tayfanın geniş sahədə ictimaisiyasi fəaliyyət göstərdiyinə dəlalət edir. Türk dillərinə, o cümlədən azərbaycancaya xas olan metateza hadisəsinə görə Eymur sözünün Ayrum (Eyrum) şəklinə düşməsi təbiidir. Beş fonemdən ibarət olan bu sözün üçüncü Ardı »

Yеni-еldəki bayandırlar Hələb türkmənləri arasında yaşayan bayandırların bir qoludur. Bu qol da özlüyündə iki qola ayrılmışdır. 125 nəfər vеrgi vеrən Bay Qoca adlı bir kədxudanın buyruğunda, 111 nəfər vеrgi vеrən əhalisi olan ikinci qol isə Hələb türkmənlərinin başçısı Hüsеyn kədxudanın oğlu Savçının idarəsi altındadır. Yеni-еldəki bayandırların 1688-ci ildə baraqlarla və digər bəzi oymaqlarla birlikdə Sivas əyalətinə tabе bir yеrin tayfalarını öz hеyvanlarına yеdirdikləri və еvlərin yandırdıqları xəbər vеrilir. Bir az sonra onların Rüstəm kədxuda oğlu Xalid bəyin rəhbərliyi altında hicri qəməri 1101-ci ildə (1690) Avstriya səfərinə çağırıldıqları məlumdur. Bir il sonra bayandırlara Rəqqa bölgəsinə yеrləşmək əmr olunmuşdur. Ancaq onlar çox kеçmədən Ardı »

Həyatı[redaktə]
Abdı bəy Şamlı I Şah İsmayılın görkəmli əmirlərindən idi.

Əmir xan Mosullu-Türkmandan sonra Heratın hakimi oldu.

O, 1524-cü ildə vəfat etdi.

Ailəsi[redaktə]
Abdı bəyin soyu Abdılı adlanırdı.

Oğlanları

II Durmuş xan Şamlı
II Hüseyn xan Şamlı Ardı »

İ p p u l i y a – türkcə ip – bacarıqlı, mahir, istedadlı, qabiliyyətli və bul, bol, (mixi yazıda -o və -u səsləri eyni işarə ilə yazılırdı) – mərd, qoçaq, igid sözlərindəndir. Erkən orta əsrlərdə bolqar xanı İsbul, Hun şahzadəsi Bel (yazılışı yunancadır –, Hun xaqanı Bleda (yazılışı yunancadır, bol, bul və ata sözlərindən), Xəzər xaqanı Blucan, Xəzər xaqanı Bulan, qıpçaqlarda Boluş, türk xaqanlarından Pulixan (türk xaqanlığında VI əsrdə Toboxanın qardaşı), VII əsrdə xəzərlərdə Bulişad, IX əsrdə uyğurlarda Bulixan[24], XIII əsrdə monqollarda Buluqan, XVIII əsrdə karakalpaklarda Puliçik, Koroğlu dastanında Bolubəy və b. şəxs adları ilə müqayisə olunur. Ad bacarıqlı Ardı »

Hər tərəfdən düşmənlərlə əhatə olunmuş bu kiçik dövlətin başçısı öz müttəfiqlərini Osmanlı imperiyasının Avropaya doğru genişlənməsindən qorxuya düşən qərb dövlətləri arasında axtarır.Uzun Həsən Osmanlı imperiyası, Venesiya Respublikası, Böyük Moskva Knyazlığı, Qızıl Orda, Polşa, Avstriya, Macarıstan, Çexiya, Almaniya, Papalıq, Burqundiya, Neopolitan Krallığı, Rodos, Kipr, Qaraman bəyliyi, Misir, Hindistan və başqa dövlətlərlə diplomatik münasibətlər saxlamışdır. Uzun Həsən öz müşavirləri vasitəsilə bir neçə Avropa ölkəsi ilə ona odlu silah yardımı göstərilməsi barədə danışıqlar aparır. Həmin yardım Qara dəniz və Aralıq dənizi vasitəsilə Uzun Həsənin müttəfiqi, Ağqoyunlu tayfaları ilə qədimdən əməkdaşlıq edən və Qaraman bəyliyinin qərb sərhədlərində yerləşən yunan Trapezund imperiyası üzərindən keçib gəlməli idi.

Osmanlılar Ardı »