Haqqinda.az

Həyatı[redaktə]
Tarixdə ziddiyətli, lakin sərt, bacarıqlı bir şəxsiyyət kimi tanınmış Əliqulu xan Şahsevən elinin Sarıxanbəyli oymağındandır. 1727-ci ildə ruslar Astaranı, bir qədər sonra Lənkəranı da ilhaq etdilər. 1724-cü il müqaviləsinə görə, Azərbaycanın Kür çayından cənubda rus işğal zonasına daxil olmuş Xəzəryanı əyalətlərin hakimlərinin əksəriyyəti rus ordusunun üstün qüvvələrinə müqavimətin qeyri-mümkünlüyünü başa düşürdülər. Bu səbəbdən, öz hakimiyyətlərini saxlamaq üçün Muğanın mahal, nahiyə və el başçıları Dolqorukinin yanına gəldilər və rus təbəəliyini qəbul etməyə razı olduqlarını elan etdilər. Muğanlı Ramazan sultan, onun naibi Əliqulu bəy, Salyanlı Naib Əli bəy, eyni zamanda ətraf oba və kəndlərin kədxudaları, yüzbaşıları və digər nümayəndələri Rusiya dövlətinə sədaqət andı Ardı »

Bu zaman özbəklərlə döyüşdə böyük şücaət və cəsurluq nümayiş etdirmiş şamlı tayfasının başçısı Hüseyn xan əvvəlki mühasirə zamanı ağır vəziyyətə salınmış, ərzaq cəhətdən korluq çəkən Heratın hakimi vəzifəsini tutmuşdu. Qızılbaş qoşunu Xorasanı tərk edən kimi, Übeydulla xan yenidən bura hücum etdi və Hüseyn xanın azsaylı qızılbaş dəstəsi ilə qoruduğu Heratı mühasirəyə aldı. Çuxa Sultan qızılbaş qoşununu Heratda mühasirəyə düşənlərə köməyə göndərməyi yubandırdı. Çuxa sultanın, onun özbəklərin əlinə düşməsini istədiyini yaxşı başa düşən Hüseyn xan Übeydulla xanla danışıqlara başladı. Ona maneəsiz olaraq öz dəstəsi ilə şəhəri tərk etməyə və Sistandan keçərək Şiraza geri çəkilməyə icazə verildi21. Hicr 937-ci il zülqədənin 2-də (1531-ci Ardı »

Tarixi qaynaqlar kuman boyunun miladdan öncəki minildə Qədim Azərbaycanın qərb qonşuluğunda yaşadığını, miladdan sonrakı minildə isə zaman – zaman Sibirdən Avropanın ortalarına doğru hərəkət etdiyini göstərir.

M.ö. III – II minillərdə sami və hurri tayfalarının təzyiqi ilə dağılmış Subar boyları konfederasiyasından qalan bəzi boyların Şimali İkiçayarası (Mesopotamiya) bölgələrdə və Fərat çayının batı yaxalarında yerləşdiyini görmək olur. Belə boylardan biri də kumanlardır. Fəratın arxasına keçən kumuq və kuman boyları bir müddətdən sonra yerli tayfaların içində əriyib getdi, lakin uzun müddət onların yerləşdiyi ərazilər Kumuq və Kuman ölkəsi kimi tanındı. Assur yazılarında Kammanu, Urartu yazılarında Qamana şəklində verilən ölkə indiki Malatya ilini əhatə edirdi. Ardı »

1603-cü ildə İspaniya Krallığının paytaxtı Valyadolid şəhərində ispan dilində "Fars Don Xuanı" kitabı çıxır. Kitabın müəllifi Azərbaycanın türk qızılbaş tayfalarından olan Bayat boyuna mənsub Oruc bəy, Səfəvi səfirliyinin katibi kimi İspaniyaya gəlmiş və həmişəlik burada qalmaq niyyətinə düşmüşdü, tərcüməni isə Alfonso Remon etmişdi. Bu hadisə öz-özlüyündə bir sıra səbəblərə görə, əlamətdar idi. Bu, azərbaycanlı müəllifin Avropada çap olunmuş ilk kitabıdır. Bu, eyni zamanda azərbaycanlı müəllifin qələminə məxsus əsərin Avropa dillərindən birinə ilk tərcüməsi, eyni zamanda mətbəə metodu ilə çap olunmuş ilk Azərbaycan kitabıdır. İspan sarayında Oruc bəyin şəninə yazılmış sonetlərdə onun yüksək kübarlığı, rəssamlığa sevgisi tərənnüm edilir, kral ailəsi üzvlərinin onunla Ardı »

Ədib və müəllim Süleyman Sani Axundovun dayısıdır.
O, Zaqafqaziyada (Qori) Seminariyasını bitirmiş ilk üç Azərbaycanlılardan biri olmuşdur.
Vətən dili dərsliyinin birinci hissəsi ilk dəfə 1882-ci ildə Tiflisdə, ikinci hissəsi 1888-ci ildə nəşr olunub. Bu nəşrlər görkəmli Azərbaycan maarifçiləri, Azərbaycanın ilk peşəkar pedaqoqu Səfərəli bəy Vəlibəyov Vətən dili dərsliyinin II hissəsinin həmmüəllifi (Aleksey Osipoviç Çernyayevski ilə)), Şuşada parta və təbaşirlə ilk məktəb açan Həsənliağa xan Qaradaği (Qaradağski), ədəbiyyatşünaslığımızın banisi, pedaqogika sahəsində müstəsna xidmətləri olan Firidun bəy Köçərli, həmçinin Rəşid bəy Əfəndiyevin fəal iştirakı ilə hazırlanıb. Ardı »

H ə s ə n C a l a l – XII əsrdə Qarabağın dağlıq hissəsində xristian albanların Xaçın knyazının adı. Ermənicə epiqrafik abidədə Hasan Calal kimi yazılmışdır. Bu adın Cəlal hissəsi orta əsrlərdə geniş yayılmış ərəbcə Calal- üd Dövlə titulunun qısaldılmış formasıdır. Prof. Q. Qeybullayev qeyd edir ki, "hakimin əsl adı isə Əsəndir, lakin ermənicə adın əvvəlinə h səsi əlavə olunmuş və ə səsi olmadığına görə Hasan kimi yazılmışdır. Tarixçilərimiz isə bu kişinin adını indiyədək ermənicədən ruscaya Qasan, Xasan, ruscadan azərbaycancaya Həsən kimi çevirib yazırlar. Beləliklə, türkmənşəli Əsən şəxs adı (türkcə əsən – sağlam, gümrah sözündən) ərəb mənşəli Həsən adı Ardı »

Həyatı[redaktə]
Iran dovlətinin sərhədlərinin qorunmasında və asayişin bərpa olunmasında komandan, qosun rəisi Mustafaqulu xan Qaragözlünün xidmətləri böyükdür. Həmədanlı hərbi xadim cox vaxt qosun rəisi kimi bir cox ölkədaxili döyüşlərdə də istirak etmisdir. O, 1850-ci ildə Babın yaxın adamlarından olan Seyid Yəhya Darabini və onun tərəfdarlarını məğlub etmək ucun Sirazdan Təbrizə göndərilmiş və qələbə qazanmısdı. 1880-cı ildə Azərbaycanın cənub-qərbində və İran Kürdüstanında Seyx Abdulla Nəqşbəndinin başcılığı, xarici dövlətlərin təhriki ilə qiyam qalxdığı zaman onun tərəfdarları Azərbaycan ordusunun komandanı olan Mustafaqulu xan Qaragözlü tərəfindən zərərsizləsdirilmisdi. Iran dovləti tərəfindən Sainqalanı (Şahindeji) kürdlərdən təmizləmək də Mustafaqulu xan Qaragözlüyə və Hacı Mirzə Hüseyn xan Sipəhsaların göndərdiyi Həsənəli Ardı »

Hacı Vəli bəy Kəbirlinin ikinci oğlu Şıxhəsən bəyin oğlu Səfərəli bəy Vəlibəyov 1856-cı ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdurş. Molla yanında təhsil alarkən Ərəb və Fars dillərinə mükəmməl yiyələnmişdir. 1875-1879 cu illərdə Şuşa şəhər məktəbində təhsil almışdır. 1879-cu ildə A.O.Çernyayevski tələbə toplamaq məqsədi ilə Şuşada olarkən gənc Səfərəli bəylə söhbət aparmış, zirək və bacarıqlı olduğun görüb onu Zaqafqaziyada (Qori) Müəllimlər Seminariyasının nəzdində açılmış Azərbaycan bölməsinə aparmış, onu seminariyanın 2-ci cinfinə qəbul etmişdir.

Seminariya həyatı, ordakı təlim-tərbiyə sistemi basqa seminaristlər kimi Səfərəli bəy Vəlibəyovun da mənəvi inkişafına müsbət təsirin göstərmiıdir. Gələcək müəllim təhsilin ilk günlərindən başlayaraq özünü qabil və işguzar bir gənc kimi göstərir, Ardı »