1603-cü ildə İspaniya Krallığının paytaxtı Valyadolid şəhərində ispan dilində "Fars Don Xuanı" kitabı çıxır. Kitabın müəllifi Azərbaycanın türk qızılbaş tayfalarından olan Bayat boyuna mənsub Oruc bəy, Səfəvi səfirliyinin katibi kimi İspaniyaya gəlmiş və həmişəlik burada qalmaq niyyətinə düşmüşdü, tərcüməni isə Alfonso Remon etmişdi. Bu hadisə öz-özlüyündə bir sıra səbəblərə görə, əlamətdar idi. Bu, azərbaycanlı müəllifin Avropada çap olunmuş ilk kitabıdır. Bu, eyni zamanda azərbaycanlı müəllifin qələminə məxsus əsərin Avropa dillərindən birinə ilk tərcüməsi, eyni zamanda mətbəə metodu ilə çap olunmuş ilk Azərbaycan kitabıdır. İspan sarayında Oruc bəyin şəninə yazılmış sonetlərdə onun yüksək kübarlığı, rəssamlığa sevgisi tərənnüm edilir, kral ailəsi üzvlərinin onunla ünsiyyət yaratmağa can atmaları göstərilirdi:
Əhsən o igid, gözəl və cüssəli şəxsə ki,
Artıq İspaniyaya doğmalaşıb.
Əyan görünüşü olsa da, döyüş meydanında
Sıravi əskər kimi vuruşurdu.
Bu döyüşkən və cəsur şəxs
Fırça ilə incə rəsmlər çəkirdi.
Kamil sənətkar kimi işləyirdi,
Odur ki, böyük şöhrət qazanıb.
O, döyüş meydanında olanların
Rəsmini gələcək nəsillər üçün çəkib.
Uzun zaman unudulmuş bu kitab 1926-cı ildə ingiliscəyə çevrilərək, Londonda nəşr edilir, 1959-cu ildə fars dilinə tərcümə olunur. Bu kitab rus dilinə Bakıda orta əsrlər tarixi üzrə tanınmış alim Oqtay Əfəndiyev və Akif Fərzəliyev tərəfindən geniş giriş və şərhlərlə çevrilmiş və nəşr olunmuşdur. Oruc bəyin həyatına dair faktlar onun öz kitabından götürülmüşdür.
Tarix: 13.01.2015 / 16:46 Müəllif: Feriska Baxılıb: 108 Bölmə: Azərbaycanla bağlı tayfa və qəbilələr