Haqqinda.az

Әtәş fekәnde bәr çәmәn aho fәğane-ma
Çon suxt bağban beçәmәn aşeyane-ma.

Tarac kәrd zağe-siyәh busetane-ma,
Bәrçide şod ze bade-xәzan qolsetane-ma.

Zağe-siyәh ço kәrd neşimәn beşaxe-qol,
Xamuş gәşt bolbole-xoşnәğmexane-ma.

Ğeyr әz rәğib bәr dәre-to dadxah nist,
Key miresәd beguşe-to raze-nehane ma.

Sәhlәst gәr hezar cәfa bәr Sәfa resәd,
Ğeyr әz bәla nәdide tәne-natәvane-ma.

Tərcüməsi:

Bizim ah-әfğanımız çәmәnә od vurubdur,
Ey bağban, çәmәndә bizim aşiyanımız da yandı.
Qara qarğa bizim gülüstanı qarәt elәdi,
Gülüstanımız xәzan yelindәn büzüşdü.
Qara qarğa gül budağında yuva saldığından
Bizim xoş nәğmәli bülbülümüz susdu.
Sәnin qapında rәqibdәn başqa dadına yetәn yoxdur,
Bizim gizli sirrimiz sәnin qulağına nә vaxt çatar?!
Sәfaya yüz cәfa yetsә dә, yüngüldür (eybi yoxdur),
Bizim zәif bәdәnimiz bәladan başqa heç nә görmәyib. Ardı »

Müxtəlif türk xalqlarının boy-soy (tayfa-nəsil) bölgüsü kimi diqqəti çəkən və tərkibində az//as komponentini yaşadan etnonimlər böyük maraq kəsb edir. Məsələn, başqort-katay boyundakı as, assı soyları, balkarların as adlanması, özbəklərin 32 əsas boyu sırasında A. Vamberinin as boyunu qeyd etməsi , qırğızlarda azıq boyu, nəhayət, qədim Azərbaycan əhalisinin az adlanan bir qisminin sonralar azər boyu kimi tanınması azların türklüyünə şübhə yeri qoymur. Lakin az boyunun geniş coğrafi ərazilərdə görünməsi onların etnik mənşəyi haqqında bəzi tədqiqatçıların yanlış fikir söyləməsinə səbəb olmuşdur.

Belə ki, V. V. Bartold türkeşləri az və tuxsi boylarının birləşməsi hesab etmiş. Gültigin abidəsindəki azları (az budun) isə Yenisey ostyakları ilə eyniləşdirmişdir. Ardı »

Əsədulla xan Ağevli—Sultan Məsud mirzə Qovanlı-Qacar şəxsi həkimi.
Fəzlulla xan Ağevli— Qacarlar ordusunun polkovniki.
Fərəculla xan Ağevli— İran ordusunun komandanı. Ardı »

A s t i a q. Midiyanın axırıncı çarı Astiaq madayların tarixində qara səhifə açmış şəxslərdəndir. Onun öz sərkərdəsi Harpaqa (əslində Arpaq) qarşı ədalətsiz münasibəti (oğlunu öldürüb ətini atasına yedizdirməsi) Harpaqın Astiaqa qarşı vuruşan fars ordusunun tərəfinə keçməsinə və bununla da Herodotun rəşadətli kişilər adlandırdığı midiyalılardan hakimiyyətin farslara keçməsinə səbəb olmuşdur. Herodotun Astiaq kimi yazdığı ad er. əv. 519-cu ilə aid Bisütun qaya yazısının farsca versiyasında İştivequ, babilcə versiyasında İştimequ (bu dildə v səsi yox idi) formalarındadır. İ. H. Əliyev bu adı Elam mənşəli saymış və elamca İştu allahının adının əks etdirdiyini yazmışdır. Həqiqətən də Midiyada ondan əvvəl İşteluku və İştesuku Ardı »

Osmanlılar Qaraqoyunlu Cahanşah Həqiqini və teymurilərdən olan Əbu Səidi Uzun Həsənlə mübarizəyə təhrik edirlər. 1467-ci ildə bütün bunların nəticəsində Cahanşah Təbrizdən öz qoşunu ilə Diyarbəkirə tərəf hərəkət edir. Osmanlı sultanı II Mehmet oğlu şahzadə Bayazidi ona köməyə göndərəcəyini vəd edir. Düşmənin planlarından xəbər tutan Uzun Həsən gözlənilmədən Muş düzündə onların qarşısına (Muş döyüşü) çıxır. Cahanşah məğlubiyyətə uğrayıb, geri çəkilir. Uzun Həsən onu təqib edərək, gecə düşmənin Ərzincan yaxınlığındakı düşərgəsinə hücum çəkir. Qaraqoyunlu ordusunun qalıqları məhv edilir, Cahanşah Həqiqi öldürülür. Bir müddətdən sonra Uzun Həsən Xoy şəhəri yaxınlığında Cahanşahın Qaraqoyunlu dövlətini bərpa etmək etmək istəyən oğlu Həsənəlini də məğlub edir. Uzun Həsən Ardı »

Keçmişdə udilər yalnız Qafqaz Albaniyasının ərazisində qeydə alınmışdır. Tarixən Günəşə, Aya sitayiş edən udinlər IV əsrin əvvəllərində xristianlığı qəbul etmiş və bu günə kimi dinini saxlamışlar. Əsasını Alban əlifbası tutur. Əlifba V əsrdə yaradılmışdır, 52 hərfdən ibarətdir. Tarixi proseslər nəticəsində bu əlfbadan hal-hazırda istifadə olunmur.

1996-ci ildə Misirin Sinay yarımadasında yerləşən Müqəddəs Yekaterina kilsəsində Gürcüstan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü Zaza Aleksidze gürcü-alban əlyazmasını (palimpsest) tapmışdır. Bu əlyazmada gürcü dilində yazılmış mətnin altında alban dilində yazılar aşkar edilmişdir. Bu yazıların sifrinin açılması yalnız udi dilinin istifadəsi ilə mümkün olmuşdur. "Beləliklə, bir çox alimlərin fikrincə, Qafqaz Albaniyasının yazılı dili kimi udi dili sayıla bilər, Ardı »

Həyatı[redaktə]
Cəsur və qəhrəman bir insan olan Qarsəddin Xəlil bəy, bəyliyin başına keçdikdən sonra ilk işi qisas almaq oldu. O, atasını məmlüklərə təslim etmiş Ərətnaoğlu Məhəmməd bəydən intiqam almağa qalxaraq onun ölkəsinə basqınlar etməyə, şəhər və kəndlərini yağma etməyə başladı. 1360-cı ildə diğər bir türkmən rəisi Ömər bəy Ərətnalılardan Malatyanı alarmışdı. Bundan ruhlanan Xəlil bəy də ölkəsini Zamantıya qədər genişləndirdi. Bir tərəfdən də Malatyaya sahiblənən Ömər bəy eyni il içində ölüncə, Zülqədər bəyi bu şəhəri də ələ keçirmək istedi. Ancaq Malatya xalqı şəhəri məmlüklərə təslim etdi. Bu olay Xəlil bəy ilə məmlüklərın arasını açdı. Bundan sonra Ərətnalılara tabe olan Xarput üzərinə yürüş Ardı »

Lullubi – tarixi Azərbaycan ərazisində mövcud olmuş ilkin etno-siyasi birliklərdən biri. B.e.ə. III m.i.-b.e.ə. II m.i. yarısında Azərbaycanın cənubunda Urmiya gölündən cənubda Lullubi tayfa ittifaqı yaranmışdır. B.e.ə XXIII əsrdə bu ittifaq Lulubi dövlətinə çevrildi.

Güney Azərbaycan ərazisindəki bu etnos e.ə. XXIII əsrə aid akkad mənblərində lulubum adlandırılır.İ.M.Dyakonova görə bu etnonim naməlum "lul" komponentindən və elamca əm bildiən "b" komponentindən ibarətdir.Məhz bu ehtimal lulubilərin tarixşünaslıqda uzun bir müddət Elamdilli və ya Kaspidilli olması fikrinə səbəb olmuşdur.İ.M.Dyakonov özü də bu fikrə tərəfdardır.Belə çıxır ki,akkadlar bu etnonimi elamlardan götürmüşlər.

Urartu mənbələrində isə "luli-in-a" düşmən ölkə anlamındadır.Lulubi etnonimi hürrilərdə lullu,urartularda lulu kimi işlənmişdir.Deməli "bi" şəkilçisi urartular və Ardı »