Haqqinda.az

Saklar — müasir türk xalqlarının bir çoxunun, eləcə də Azərbaycan türklərinin etnogenezində birbaşa iştirak etmiş ən qədim Türk tayfalarından biri.

E.ə.I minillikdə Orta Asiya və Qazaxıstan çöllərində yaşayan əhalinin əsas hissəsi sak (əslində saka, yaxud şaka) adlanmışdır. Onlar bu ərazilərin aborigen xalqı idilər. Çünki, arxeoloji qazıntılar onların tunc dövründən başlayaraq arasıkəsilməz mədəniyyət vərəsəliyi olduğunu göstərmişdir. Arxeoloji qazıntılar sakların yalnız 20%-də monqoloid irqinin nişanələrini göstərmişdir, deməli, onlar əsasən avropoid irqinə mənsub idilər. Antropoloji cəhətdən Orta Asiya və Qazaxıstanın türk xalqlarının təşəkkülündə mühüm rol oynamış saklar Altay tayfaları ilə Aralətrafı ərazinin tayfaları arasında aralıq vəziyyət təşkil edir.

Orta Asiyada yaşayan sakların bir hissəsi antik mənbələrdə Ardı »

Həyatı[redaktə]
Hüseynəli bəy Həsən bəy oğlu 1878-ci ildə Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. Şəhərdə Qara Hüseynəli kimi tanınırdı. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra Şuşa real məktəbdə oxumuşdu. İrəvan Müəllimlər seminariyasını bitirmişdi. Hüseynəli bəy Rüstəmbəyov 1895-ci il sentyabrın 19-da Şuşada III dərəcəli xüsusi məktəb açmışdı, lakin məktəb cəmi bir ilə fəaliyyət göstərdi. İki sinifdən ibarət olan bu tipli məktəblərdə təhsil alan şagirdlər iki il ərzində, mükəmməl olaraq, Azərbaycan və rus dillərinə yiyələnirdilər. Şagirdlərin tərkibi, əsasən, kasıb və orta təbəqənin nümayəndələrinin övladlarından ibarət idi. Ardı »

Artıq Kiği bölgəsinə yerləşməsində əngəl qalmayan şadılılar bu bölgədə bir çox yerləşim birimi qurub buraya yerləşmişlər, bu yerləşim birimlərindən biridə Bilican kəndidir. Daha sonraları bu yörədən ayrılıb başqa yörələrə gedən xalqa da Bilicanlılar deyilmişdir. Əsasən bu insanlar bir-birinə bağlı Şahdili eli qolundandırlar. Şahdililrin Seyid Nuri Camaləddinə iqrar vermələri də kəndilərini möcizatı ilə Bağın zindanlarından qurtarmaları səbəbiylədir o tarixdən bu yana Şadılılar Camal Abdala biat edib talib olmuşdılar. Bu bilgilər tamamən Seyid Camal {Camal Abdalın} səcərəsinə dayalıdır. Bu səcərə Camal Abdal ın türbəsinin və ocaq evinin olduğu Dəlikanda kəndidədir. Həmin səcərə Səlcuqlu İmperatoru Əlaaddin Keyqubad tərəfindən da tuğrası ilə möhrlənərək təsdiq edilmişdir. Ardı »

Bayat (Boyat, Bəyat) tayfası — türkdilli tayfalardan birinin adı olub IX-X əsrlərdə Qayı tayfası ilə yanaşı Şimali Qazaxıstan çöllərində oğuzlara başçılıq etmiş tayfalardandır.

Azərbaycan xalqının formalaşmasında əsas amilə malik olan tayfalardan biri də Bayat tayfası olmuşdur. Həmin tayfanın söylədikləri nəğmələr isə Bayat tayfasının nəğmələri, yəni bayatı adı altında termin kimi formalaşmışdır. Deməli, Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatının ən geniş yayılan, ən kütləvi bir növü də bayatların adını yaşadan bayatılardır.

Şah İsmayıl Xətai yeni hökumətə dayaq olmaq və onu əldə saxlamaq üçün İranda yaşayan Boyat türklərindən bir dəstəsini siyahı uzrə köçürüb Dərbənddə və Şabranda yerləşdirmişdir.

Həmin tayfanın üzvləri tərəfindən salınmış yaşayış məntəqələri onların adı ilə Boyat Ardı »

Soyun yaranması[redaktə]
Şuşa şəhərində dörd ailə vardı ki, bunlar Rüstəmbəyov soyadını daşıyırdılar. Bu Rüstəmbəyovlar bir-biriləri ilə sümük qohumu deyildilər. Bu soyun ulu babası Rüstəm bəy Kəbirlidir. Rüstəm bəy Kəbirli elinin Əfətli obasında dövran sürmüşdü. Rüstəm bəyin Qasım bəy adlı oğlu vardı. Qasım bəy Kəbirli mahalının Əfətli obasında anadan olmuşdu. Qasım bəyin Gülməmməd bəy, Şirin bəy, Kazım bəy, Məhəmməd bəy, İskəndər bəy, İsfəndiyar bəy adlı oğlanları vardı. Ardı »

Həyatı[redaktə]
Gödək Əhməd bəy Uğurlu Məhəmməd mirzənin oğludur. İstanbulda anadan olmuşdu. Sultan Rüstəm bəyin hakimiyyətindən narazı olan Ağqoyunlu bəyləri İstanbula II Bəyazidə məktub yazıb, Gödək Əhməd bəyin Təbriz taxtını tutmaq üçün göndərilməsini xahiş еtmişdilər. Osmanlı sultanı tеzcə ona xеyli qoşun vеrib, Hüsеynəli bəy Tərxanı da sərkərdə yapdı. Üstəlik xеyir-duasını da vеrəndən sonra Azərbaycana göndərdi. Rüstəm bəyin əmirlərindən olan Hüsеyn bəy Əlixani Gödək Əhməd bəyin adına xütbə oxutdurub, sikkə basdırdı.

1497-ci ildə Gödək Əhməd bəy Təbriz taxt-tacına yiyələnən kimi Hüsеyn bəyi öldürdü. Adlı-sanlı ağqoyunlu əmiri Müzəffər bəy Pörnəkin də qətlinə fərman vеrdi. Əmirləri özündən incik saldı. Hеç bir əmirə tiyul-soyurqal vеrmədi. Onun hakimiyyətindən narazı Ardı »

Azərbaycan türklərinin təşəkkülündə mühüm rol oynamış türk tayfalarından biri də dondarlardır. Şimali Qafqaz çöllərində dondarları qədim müəlliflər hələ e.ə. V əsrdə qeyd etmişlər. Onların Azərbaycanda (Qafqaz Albaniyasında) məskunlaşma tarixi məlum deyil. Azərbaycanda bir neçə Dondarlı kəndi və Dondardağ dağı var. Q.Qeybullayev qeyd edir ki, Şuşa toponimi də dondarların dilinə mənsubdur. II əsr müəllifi Tatsit (XII,6) Şimali Qafqazda dondarların Şoşu şəhərinin adını çəkir. Latın dilində "Ş" səsi olmdığına görə, müəllif onu Sosu (əslində Susu) kimi yazmışdır. XIX əsrin əvvəllərində Qarabağda üç Şuşa (həmçinin Şimali Qafqazda bir neçə) toponimi məlumdur. Ardı »

təmişli, çavuşlu, asayişli, köşkoğlu, sofulu, fəthoğlu, toxmaqlı, hacıfəqihli, kəngərli, kərəmpa, yeganlı, şərəfli, şeyxlər… Ardı »