Haqqinda.az

Xursan – Tarixi Azərbaycan ərazisinin bir hissəsi. Şirvana tabe olan kiçik vilayətlərdən biri.

Xursan – Xrsan adına ilk dəfə V əsr müəllifi Yeğişedə rast gəlinir. "Erməni coğrafıyası"nın qədim nüsxəsində Asiya Sarmatiyasının xalqları sırasında xsranların da adı çəkilir. Həmin coğrafiyanın yeni nüsxəsində deyilir: "Qafqaz iki dağ silsiləsinə bölünür. Onlardan biri düz istiqamətdə Şirvan və Xsrvandan keçərək Xorsvemədək uzanır..." Xsranlar, xsrvan adları, görünür, təhrif olunmuş xursanlar, xursan, eləcə də, Xors-Xurs, qayası demək olar, Xorsvem Beşbarmaqdır.

IX əsr ərəb müəllifı əl-Yəqubi XIII əsrdə xəzərlərin xəlifə ordusu ilə müharibəsi barədə məlumat verərkən ərəb sərkərdəsi Yəzid ibn Üseydin geri çəkildiyi Ərməniyyədəki Xurs vilayətinin adını qeyd Ardı »

E.ə. I minilliyin əvvəllərindən yazılı mənbələrin də təsdiq etdiyi kimi indiki Güney Azərbaycan ərazisində mərkəzləşmiş dövlət yaranması prosesi başlayır. Mixi yazılı mənbələrdən bizə müxtəlif tayfaların adları, daha güclü qonşularından asılı vəziyyətə düşüb tədricən qaynayıb – qarışan çoxlu xırda birliklər məlumdur. E.ə. IX əsrdən bu ərazidə Manna hökmdarlığı fərqlənməyə başlayır. Sonralar bu dövlət Güney Azərbaycanın bütün ərazilərini öz tərkibində birləşdirdi, Assuriya və Urartunun işğalçılıq yürüşlərinə qarşı fəal mübarizə apardı.

E.ə. I minilliyin əvvəllərini R. Girşman İran yaylası tarixində qaranlıq dövr adlandırır. E. ə. I minilliyin ilk əsrləri arxeoloji baxımdan müxtəlif mədəniyyətlərə məxsus ünsürlərin qaynayıb – qarışması, keramika və metal məmulatlarının hazırlanmasında yeni cizgilərin Ardı »

1826-cı il dekabrın 28-də rus qoşunlarının bir dəstəsi general-leytenant Madatovun komandanlığı ilə Araz çayını keçdi. Bu dəstənin içində Qarabağ və Şirvan atlıları da var idi. Bu qoşun Meşkin qəzasında olduğu zaman Meşkin qəzasının hakimi şahsevənli Əta xan, Şeqaqi xalqının nümayəndələri, Qarabağ xanlığının hörmətli ağsaqqalları və qaraqoyunlu Məhəmməd xanın Qaradağda yaşayan oğlu knyaz Madatovun yanına gələrək rus himayəsi altma alınmalarını xahiş etdilər. Rus qoşunlarının bu dəstəsi 1827-ci il yanvarın 16-na qədər Qaradağ xanlığında qaldı və sonra Arazı keçərək Qarabağa qayıtdı. Ardı »

Tarixi[redaktə]
Ziyаdlı оymаğının bir qоlu Qarabağdа, bir qоlu İrəvandа, bir qоlu isə Astrabaddа məskunlаşmışdı. Tаrixçi Məhəmməd Məsum ibn Xоcəki-İsfаhаni "Xülаsət əs-səyyаr" аdlı əsərinin "Ziyаdоğlu nəsli və Gəncənin xüsusiyyətləri hаqqındа qısа məlumаt" bаşlığındа yаzır: "Mən - Аllаhın yаzıq bəndəsi uğurlu tаle sаhibi оlаn bu аlicənаb şəxsin süfrəsinin kənаrındа оturаnlаrdаn biri kimi zаti-аlilərinin əmri ilə bu kitаbı yаzmаğа məşğul оlаrkən özümə vаcib bildim ki, qüdrətli və əzəmətli xаnın nəsli, əcdаdı hаqqındа dа qısаcа məlumаt verim. Bu qısа məlumаtı sidq-ürəklə hаzırlаdım ki, zəmаnə аdаmlаrı xаnın nəsil şəcərəsini bilsinlər. Düzdür, bu nəslin şəxsiyyətlərinin lаyiqli xidmətləri gün kimi аydındır və heç bir tərifə ehtiyаcı yоxdur. Lаkin bununlа Ardı »

Güclülər Dəstəsi 2001/2002 mövsümü tamamlanmamışdır. İlkin mərhələdən sonra turnir cədvəli aşağıdakı kimi olmuşdur:

Güclülər qrupu:

Şəmkir (26)
Neftçi Bakı (19)
Qarabağ Ağdam (11)
Xəzər Universiteti (9)
Kəpəz (9)
Şəfa Bakı (5)
Zəiflər qrupu:

MOİK Bakı (19)
Şahdağ Qusar (18)
Turan Tovuz (14)
Təfəkkür Universiteti (Bakı) (7)
Dinamo-Bakılı (0) Ardı »

Şahbulaq qalası (qəsri) - Qarabağ xanı Pənahəli xan tərəfindən inşa etdirilmiş XVIII əsr tarixi abidəsi.

Şahbulaq qalası Bayat qalasından öncə Qarabağ xanlığına inzibati mərkəz kimi tikilib. Müdafiə tipli tikili olan qala müəyyən bir dövr ərzində yaşayış yeri kimi istifadə olunsa da, sonradan təkcə gözətçi məntəqəsi kimi istifadə olunub.

Qarabağ xanlığının əsasını qoyan Pənahəli xan İran tərəfdən gözlənilən təhlükədən qorunmaq üçün strateji cəhətdən əlverişli bir yerdə, möhkəm qala tikdirmək qərarına gəldi. Bu qala, həm də xanlığın mərkəz qalası olmalı idi. Bu məqsədlə, Ağdamın 10 kilometrliyində dağların ətəklərində çeşməli bir ərazini seçdi. Şahbulaq qalasının burada salınması hər cəhətdən əlverişli idi. Daha doğrusu, təhlükəsiz idi. Xanlığın Ardı »

Həftəvantəpə – Güney Azərbaycan ərazisində, Urmiya gölü yaxınlığında, Şapur şəhərindən cənubda yerləşir. Həfətvantəpədə arxeoloji qazıntılar C.Barney tərəfindən aparılmışdır. Tədqiqatlar nəticəsində e.ə. III minillikdən başalamış orta əsrlər dövrünə kimi tarixi kəsimi əhatə edən yeddi dövr müəyyənləşdirilmişdir.

Təbəqələrin ardıcıllığı xırda sapmalar nəzərə alınmazsa Həsənli üçün qəbul edilmiş dövrlərlə uyğun gəlir.

Həfətvantəpə V dövrü intensiv tikinti fəaliyyətini üzə çıxarır. Binalardan boz gil məmulatından və özündən əvvəlki ənənələri əvəz etdirən qırmızı gil məmulatından ibarət keramika tapılmışdır. Onlar iri saxlanc küplərindən, boğazı və ya lüləyi açıq qablardan ibarətdir. Qablar dalğavari xəttlər və ya üçbucaqlılarla bəzədilmişdir.

Əsas tikililər təpənin başında (C.Barney onları Urartu dövrünə aid edir) eləcə də onun altında Ardı »

Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra bəy nəslinə mənsub olanların əksəriyyətinin soyadındakı bəy sözü ixtisar edilirdi. Yalnız bu halda onlara pasport verilirdi. Buna görə də Murtuza bəyin varislərinin soyadı Məmmədbəyli deyil, Məmmədov olmuşdur. [3]

Məmməd Məmmədovun atası Murtuza bəy 1876-cı ildə Çəmənli oymağında anadan olmuşdur. Onun usaqlıq və gənclik illəri Çəmənli oymağında keçmişdir. Onun atası Məmməd bəy Yusif bəy oğlunun Çəmənlidəki üzüm bağları adla tanımırmış. Murtuza bəy Çəmənli Hatəmxan ağanın kötücəsidir. Hatəmxan ağanın oğlu Nadirqulu bəy XIX əsrin əvvəllərində Çəmənli oymağının yüzbaşısı idi. Nadirqulu bəyin Yusif bəy (1788-1848), Məşədi Hatəmxan bəy (1798 - ?), Kazım bəy (1816 - ?) adlı üç oğlu olmuşdur. Ardı »