Haqqinda.az

Srebrenitsa qətliamı və ya Srebrenitsa soyqırımı (serb. Масакр у Сребреници) — 1991-1995-ci illərdə keçmiş Yuqoslaviyada baş verən vətəndaş müharibəsi zamanı serb ordusunun 1995-ci ilin iyulunda ən azı 8300 bosniyalı müsəlmanın Srebrenitsa şəhərində qətlə yetirməsi ilə həyata keçirilən soyqırım aktı.

Qətllər general Ratko Mladiçin tabeçiliyində olan və ağır silahlarla təchiz edilmiş serb ordusu tərəfindən törədilmişdir. Soyqırım zamanı qadın və uşaqların da qətlə yetirildiyi sənədlərlə sübuta yetirilmişdir. Serb ordusuyla yanaşı "Əqrəblər" adı ilə tanınan Serbiya xüsusi təhlükəsizlik dəstələri də qətliamın törədilməsində iştirak etmişlər. BMT-nin Srebrenitsaya 400 silahlı Hollandiya sülhməramlısı yerləşdirməsinə baxmayaraq soyqırımın qarşısını almaq mümkün olmamışdır.

Srebrenitsa soyqırımı II dünya müharibəsindən sonra Avropada baş verən Ardı »

Siyasəti[redaktə]
Fətəli xan Xanlığın ərazisini genişləndirmək üçün ilk olaraq Təbrizi ələ keçirir və paytaxtını buraya köçürür. Fətəli xanın bu siyasəti onu Zənd tayfasının təmsilçisi Kərim xan Zənd və Qacar tayfasının başçısı Məhəmmədhəsən xan Qacarla toqquşdurur. Fətəli xan onlara qarşı uğurlu Savaş aparmaq üçün Birlik yaratmağa cəhd etsə də, buna nail ola bilmir. Ona görə də 1751-ci ilin sonunda İrəvan üzərinə qoşun göndərir. Lakin II İraklinin göndərdiyi Qazax və Borçalı türklərindən ibarət qoşun dəstəsi İrəvan xanlığına köməyə gəlir.

Bu yürüşün uğursuzluqla nəticələnməsinə baxmayaraq 1753-cü ilin sonu 1754-cü ilin başlanğıcında Fətəli xan hakimiyyətini Mərkəzi və Qərbi İrana yaya bilmişdi. 1759-cu ildə Fətəli xan Əfşar Qarabağ Ardı »

Sumuq qala — Qax rayonunun İlisu kəndində Bucaq məhəlləsində müdafiə qülləsi. XVIII əsrdə inşa olunmuşdur. Dağlıq ərazilərdə yaşayan insanların ailəsi ilə birlikdə düşməndən qorunmaq üçün yaşayış evinə bitişik inşa etdikləri müdafiə qülləsinin bir örnəyidir. Qüllənin inşasında çay daşından, əhəng məhlulundan və bişmiş kərpicdən istifadə olunmuşdur. Qalanın adıyla bağlı bir sıra mülahizələr mövcuddur. Rəvayətə görə qüllə Sumu xan adlı bir İlisu hakimi tərəfindən inşa etdirilmışdir. Lakin tarixi mənbələrdə Sumu xan yox, sadəcə Usmi (dağlı hakimlərə verilən titul məsələn Qaytaq usmisi) titulu ilə bir müddət sultanlığı ıdarə etmiş Məhəmməd xanın adına rast gəlinir.

Sumuq qala ayrıca bütün keçmiş SSRİ məkanında "Qorxma mən səninləyəm" Ardı »

1774 – cü ildə Xudat yaxınlığındakı Gavduşan çölündə Qarabağ, Şəki xanlıqları və Dağıstan hakimlərinin birləşmiş qüvvələri ilə Quba xanlığı arasında böyük döyüş oldu. Birləşmiş qüvvələr Qubanı və Şamaxını tutdular. Bu zaman Fətəli xan Salyana çəkildiyindən Dərbəndin müdafiəsinə həyat yoldaşı Tuti Bikə rəhbərlik edirdi. Ardı »

Həsənlu nekropolu həmin dövrdə qala divarlarından kənarda təpənin şimal yamacında yerləşirdi. Qəbiristanlıq ərazisindən V və VI dövrlərdə uzun bir müddət ərzində istifadə olunmuşdur. Qəbiristan ərazisində ilk qazıntıları 1947-ci ildə M. Rad və A. Hakemi aparmışlar. Sonralar R. Daysonun rəhbərlik etdiyi ekspedisiya artıq sistematik qazıntılar aparmışdır, qazılmış qəbirlər xronoloji baxımdan yaşayış məskəninin təbəqələri ilə ardıcıl olaraq uzlaşır. Qəbirlər göstərir ki, bu qalanın əhalisi dəfn zamanı hansısa müəyyən bir istiqamət tutmamışlar. Ölülər böyrü üstə, bükülü vəziyyətdə birbaşa torpaqda basdırılmışlar.[198][199]

Kişilər xəncər, nizə, ox ucluqları, qadınlar isə qol və ayaq bilərzikləri, üzüklər, muncuqlar və baş geyimləri ilə birlikdə dəfn olunmuşlar. Bundan əlavə bütün qəbirlərə müxtəlif Ardı »

Həyatı[redaktə]
Bağdad xatun Əmir Çoban noyon qızı Sulduz Marağa şəhərində doğulmuşdu. Atası Əmir Çoban 1323-cü ildə onu Şeyx Həsən noyon Cəlayıra vermişdi. Elxanlı hakimi Sultan Əbu Səid 20 yaşında onu görüb vuruldu. Güclə ərindən boşatdıraraq onu aldı.

Çingiz yasasına görə xanın bəyəndiyi qadın evli belə olsa ərinin onu həmən boşaması gərəkirdi. Bu durum Bağdat xatunun atası Əmir Çoban tərəfindən öyrənilincə Əbu Səid xanla ara¬ları açıldı. Siyasi rəqibləri əmir və xan arasındaki qırgınlığı daha da artırdılar. Buna görə Əmir Çoban və oğulları Əbu Səid xan tərəfindən birər-birər ortadan qaldırıldı. Mətanətini heç bir şəkildə itirməyən Bağdat xatun sonunda Əmir Şeyx Həsəndən boşanıb Əbu Səid xanla Ardı »

Ərşə kəndi - Qarabağın Arazbar qəzasında qərar tuturdu. Оrta çağda fеоdal ara savaşları səbəbiylə dağıdılıb. XVIII əsr еl şairi Aşıq Lələ dеyir:


Lələyəm, Ərşə başı,
Çоx vеrdim ər şabaşı.
Namərddən kişi оlmaz
Dəysə də ərşə başı.

1727-ci ilə bağlı Оsmanlı qaynağında bu qədim yurd yеri haqqında yazılır: «Arasbar qəzasına tabе оlan Ərşə kəndi. Kənddə hеç kim yaşamır. Оtuziki tayfasından Еymirli оymağı burada əkinçiliklə məşğul оlur, üşr və bəhrəni tоrpaq sahibinə vеrir. Dənli bitkilərdən əldə еdilən gəlir: 47.000 ağça».

XVIII əsrin əvvəllərində Оtuziki еlinin Оzan оymağı da bu yurdda binələyirmiş. Avşar elinin Ərşəli adlı оymağı, Ərdəbil yörəsində, Muğanda Ərşə adlı nahiyə vardı. Ardı »

Həyatı[redaktə]
Talıbxan bəy Məşədi Hüsеyn bəy оğlu 24 may 1859-cu ildə Şuşa qəzasının Vərəndə sahəsinin Qacar kəndində anadan оlmuşdu. Mоlla yanında ibtidai təhsil almışdı. Sоnra ailə şəraitində rus dilini öyrənmişdi. 1881-ci ilin avqustun 1-də Bakı şəhəri Ivanоv sahəsində katib köməkçisi kimi işə başlamışdı. 1882-ci ildə Quba qəzasına tərcüməçi kimi göndərilmişdi. 1883-cü ilin dеkabrından Quba qəzasında pristav köməkçisi vəzifəsinə dəyişilmişdi. 4 iyun 1884-cü ildə Qubadakı həbsxanaya baxıcı təyin еdilmişdi. 22 sentyabr 1888-ci ildə Quba şəhər pristavının köməkçisi vəzifəsinə dəyişilmişdi. 18 oktyabr 1890-cı ildə yеnidən həbsxana baxıcısı vəzifəsinə göndərilmişdi. Talıbxan bəy 31 mart 1892-ci ildə Göyçay qəzasının Bərgüşad nahiyəsinə pоlis pristavı təyin еdilmişdi. 1894-cü Ardı »