Haqqinda.az

Sultan Məhəmməd – mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan rəssam, XVI əsrdə Təbriz miniatür məktəbinin banisi.

Həyatı[redaktə]
Şərqin bir çox elm və sənət ustaları kimi Sultan Məhəmməd haqqında da bioqrafik məlumat, demək olar ki, yoxdur. O, təxminən 1490-cı ildə anadan olmuş və XVI əsrin ortalarında vəfat etmişdir.

Sultan Məhəmməd yaradıcılıqının görkəmli tədqiqatçısı K. Kərimov ustada həsr etdiyi əsərində orta əsr təzkirələrindən çətinliklə toplaya bildiyi məlumatları gətirir.

Yaradıcılığı[redaktə]
Onun müşahidəsinə görə rəssamlar haqında bəhs olunan ən erkən mənbələrdən biri, 1544-cü ildə Dust Məhəmməd tərəfindən qələmə alınmış "Halati-hunər-vəran" əsərində belə deyilmr: "Birinci sırada öz əsrinin yeganəsi olan ustad Nizam əd-Din Sultan Məhəmməd dayanır. Onun rəsmləri, xüsusilə də şah (I Ardı »

1980[redaktə]
Adı sənin, dadı mənim (film, 1980) (tammetrajlı televiziya tamaşası) (AzTV)
Axtaran tapar (film, 1980) (qısametrajlı bədii-sənədli süjet - Mozalan № 58)
Anaya məktub (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film)
Anda sədaqət (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film)
Anın quruluşu (film, 1980) (tammetrajlı bədii film)
Anlamaq istəyirəm (film, 1980) (tammetrajlı bədii film)
Astara (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film) (TV)
Atamın sənəti (film, 1980) (qısametrajlı bədii süjet - Mozalan № 60)
Azərbaycan məktəbinin 60 illiyi (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film)
Azərbaycanda elmi-texniki informasiyanın avtomatlaşdırılmış sistemi (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film)
Azərbaycanın əkilən otlaqları (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film)
Azərbaycanın xoşbəxt torpağı (film, 1980) (qısametrajlı sənədli film)
Bahar yağışı (film, 1980) (televiziya tamaşası) (TV)
Bir ailədə (film, 1980) (televiziya Ardı »

Sührəvərdilik – Azərbaycan təsəvvüf məktəbinə aid olan və dünyada ən geniş yayılmış sufi təriqətlərindən biridir. Qurucusu Şihabəddin Ömər Sührəvərdidir.

Şihabəddin Ömər Sührəvərdi Şeyx Əbülqahir Sührəvərdinin qardaşı oğludur. 1144-cü ildə Güney Azərbaycanın Zəncan şəhəri yaxınlığındakı Sührəvərddə doğulmuş, 1234-cü ildə sentyabr (məhərrəm) ayında vəfat etmişdir. Əmisi böyük alim Əbunnəcib Əbülqahir Sührəverdi onu təhsil alması üçün Bağdada aparmışdı. Burada bir çox dini elmləri öyrənən Şihabəddin Sührəverdi təsəvvüf elmlərini də əmisindən öyrənmişdir. Şihabəddin Sührəverdi fəqih, fazil, sufi, vəra sahibi, zahid, arif, həqiqət elmində zamanın şeyxi idi.

Çox ibadət edərmiş. Əlinə keçən malı, mülkü kasıb və möhtaclara paylayardı. Mənbələr onun Bağdaddakı bütün təkyələrin irşadda ən yetkin mürşidi sayıldığını Ardı »

Şəməsi döyüşü 1494-cü ildə Şeyx Heydərin oğlu, Şah İsmayılın böyük qardaşı Şeyx Sultanəli ilə Ağqoyunlu hökmdarı Rüstəm Mirzə arasında baş verib.
Döyüşdən əvvəl[redaktə]
Şeyx Heydərin öldürülməsindən sonra onun ailəsi İstəxr qalasında əsir kimi saxlanılırdı. Rüstəm Mirzə Ağqoyunlu hökmdarı olduqdan sonra onları həbsdən azad etdirir və Təbrizə gətirdir. Bundan sonra Şeyx Heydərin oğlu Sultanəli Rüstəm Mirzənin tərəfində vuruşmağa başlayır. 1493-cü ildə Ağqoyunlu taxtı uğrunda baş vermiş Rüstəm Mirzə ilə Baysunqur Mirzə arasındakı Əhər yaxınlığında baş vermiş döyüşdə Sultanəli tərəfdarları ilə birlikdə Rüstəm Mirzə tərəfdə vuruşurdu. Döyüş Rüstəm Mirzənin qələbəsilə başa çatdı və bu qələbədə Sultanəli və tərəfdarlarının da rolu oldu.

Döyüşün baş verməsi[redaktə]
Ərdəbildəki Səfəvi tərəfdarlarının Ardı »

Coğrafiya[redaktə]
Ntcheu ölkənin üç bölgəsindən biri olsan Mərkəz bölgəsinə aiddir. Mahalın mərkəz şəhəri mahalla eyni adı daşıyan Ntcheu şəhəridir. Mahal şərqdə Mangochi mahalı və Balaka mahalı, cənubda Mwanza mahalı, şimalda Dedza mahalı, qərbdə isə Mozambik ilə qonşudur.



Əhali[redaktə]
Ntcheu mahalında 616,085 nəfər yaşayır.

Şəhərləri[redaktə]
Ntcheu Ardı »

Tarixi[redaktə]
Qaradağ xanlığının inzibati-ərazilərindən biri də Kəleybər mahalıdır. Mahal şərqdən Kərmədüz, cənubdan Yaft, qərbdən, şimaldan Keyvan mahalları ilə həmsərhəddir. Mərkəzi Kəleybər qəsəbəsi idi.

Ünlü tarixçi Həmdullah Qəzvini “Nüzhət əl-Qulub” adlı əsərində yazır: “Kəleybər və yaxud Kələntər əyalət şəhəri olub, ormanlıqlar və uca dağlar arasında yerləşir. Orada böyük bir istehkam var ki, ayağından götürülür. Məhsulu taxıl, üzüm və meyvəcatdır. Əhalisi qarışıqdır. Burda şafii məzhəbli türklər və talışlar yaşayırlar. Dəftərə görə vergisi 3000 dinardır” [1]

Kəleybər mahalında bir neçə memarlıq abidəsi var. Bunların biri Özi kəndində yerləşən Şeyx Abdulla Ənsarinin məqbərəsidir.

Kəleybərdən 13 kilometrlik məsafədə yerləşən Peyğan qalası Sasanilər dövründə tikilib. El arasında bu qalaya “Yezid qalası” Ardı »

Qalanın xarabalıqları Gəncə şəhərinin yaxınığında yerləşir.Şəhər yerində müxtəlif dövrlərdə arxeoloji qazıntı işləri aparılsa da bu işlər tamamilə yekunlaşdırılmayıb.Qazıntılar zamanı qala divarlarının bir hissəsi,şəhərin müxtəlif ictimai binalarının qalıqları və çoxlu maddi mədəniyyət nümunələri aşkarlanıb.Arran memarlıq məktəbinə uyğun olaraq Gəncə qalasının divarlar kərpicdən inşa edilib.Ümumiyyətlə qədim Gəncə şəhər yerinin erkən orta əsrlər dövründə inkişafa başladığı,Nizami Gəncəvi dövründə ən yüksək inkişaf mərhələsinə çatdığı,monqol yürüşləri zamanı dağıdılaraq tənəzzülə uğradığı bildirilir.Lakin sonradan şəhər yenidən bərpa edilərək böyük ticarət mərkəzinə çevrilmişdi.

Gəncə şəhər yerində 1949-cu ildən etibarən professor İshaq Cəfərzadənin başçılığı ilə arxeoloji qazıntı işləri aparılıb.Hal-hazırda da bu abidədə tədqiqatlar davam edir.Hal-hazırda Gəncə arxeoloji ekspedisiyasının rəhbəri AMEA-nın Arxeologiya Ardı »

Gəncə vilayəti — Azərbaycan SSR-də inzibati-ərazi vahidi, 1952—1953 illər arasında mövcud olmuşdu.

İnzibati mərkəzi Kirovabad (Gəncə) şəhəri idi.

Gəncə vilayəti 3 aprel 1952-ci il tarixdə, Bakı vilayəti ilə eyni vaxtda təşkil edilmişdi. Bu vilayət Azərbaycan SSR ərazisinin şimal-qərb hissəsini əhatə edirdi və 28 rayona — Ağdam, Ağdaş, Ağcabədi, Ağstafa, Bərdə, Balakən, Dəstəfur, Gədəbəy, Göyçay, Xaldan, Xanlar, Kəlbəcər, Qax, Qazax, Qasım İsmayılov, Qutqaşen, Mirbəşir, Nuxa, Samux, Səfərəliyev, Şamxor, Şaumyan, Tovuz, Ucar, Vartaşen, Yevlax, Zaqatala və Zərdab rayonlarına bölünürdü.

Gəncə vilayəti yaradıldıqdan cəmi 1 il sonra ləğv edilmişdir.

Vilayətin İcraiyyə komitəsinin sədri Sadıq Rəhimov, K(b)P komitəsinin sədri İmam Mustafayev idi. Ardı »