Haqqinda.az

Kişi tənasül üzvlərinin zədələnməsi və korlanması müxtəlifliyi həqiqətən təsəvvürə gəlməzdir. Əsasən bu tənasül üzvünün birləşdirici pərdəsinin kəsilməsi və cırılması, kəsilmiş, əzilmiş və ya dişlənilmiş tənasül üzvü, dərialtı kavernoz cisimlərin cirilması, tənasül üzvünün yerindən çıxması, sıxılması, kisəciyin zədələnməsi, xayanın burulması və s. ola bilir. Tənasül üzvünün zədələnməsi daha çox ucluq, başcıq, kavernoz cisimlərdə və kisəcikdə ola bilər.

Qeyd etmək lazımdır ki, kiciklərə nisbətən böyüklər tənasül üzvünün zədələnməsi sahəsində gözlənildiyindən daha zirəkdirlər.

Tənasül üzvünün ən çox yayılmış xırda zədələnmələrindən biri zəncirbəndlə dərinin sıxılmasıdır. Yara səthinin balaca olmasına baxmayaraq bu çox ağrılıdır. Zəncirbəndi açarkən yaranı təzələməmək üçün yaxşı olar ki, zəncirbənd dərinin sıxılmış yerinin aşağısından elə kəsilsin ki, o öz-özünə açılsın.

Tənasül üzvünün zədələnmələri səbəbindən biri də həddən artıq sürtünmədir. Bu problem bir-birini dəlicəsinə sevən məşuqlarda və cinsi həyata yenicə qədəm qoyan kişilərdə daha çox olur. Birincilər üçün nisbətən dərin dəri zədələnmələrindən qalan izlər xarakterikdirlər. İkincilər üçün isə ucluq qatları cirilması tipikdir. Anadangəlmə qısa birləşdirici pərdəsi olan kişilərdə cinsi akt zamanı tənasül üzvünün birləşdirici pərdəsinin kəsilməsi və cırılması, bu zaman ağrı , qanaxma ola bilər.

Tənasül üzvünün zədələnməsinin özünəməxsus növü olan onun sıxılması, məsələn, sapla, iplə, halqa ilə dartılmada müşahidə olunur. Uşaqlarda belə zədələnmələr dəcəllikdən irəli gəlir, böyüklərdə isə - onanizm nəticəsində, ereksiyanı davam etdirmək və ya sidikburaxmanı ləngitmək cəhdində baş verir.

Tozsoran borusuna soxmaq nəticəsində tənasül üzvünün ciddi zədələnməsi halları məlumdur. Bu halda əsas zədə tənasül üzvünün venasının trombozudur. Xüsusi uğursuz hallardan biri –cinsi akt zamanı tənasül üzvü uşaqlıq yolu əvəzinə qadının taz sümüyünə və ya buduna çırpılır və nəticədə tənasül üzvünün sinması baş verir. Bu anda şaqqıltı eşidilir, tənasül üzvünün rəngi isə qara və ya göyə çalır.

Ereksiya zəminində tənasül üzvünün çıxması, sınma hallarına uyğun olaraq, tənasül üzvünün taz sümüyünə birləşdiricilərinin qırılması nəticəsində baş verə bilər. Kavernoz cisimlər bu halda kisəcik, aralıq altına keçirlər (tənasül üzvü boş kisə kimi hiss olunur). Tənasül üzvü düzəldildikdən sonra onun birləşdiricilərinə tikiş qoyulur. Bundan əlavə, kavernoz cisimlərdən birinin cırılması nəticəsində kavernit inkişaf edə bilər – tənasül üzvünün məsaməli cisimlərinin iltihabı.

Əgər tənasül üzvü aramsız olaraq uzun müddət (bir neçə saatdan bir neçə günə qədər) anormal ereksiya halında olarsa, bu artıq qan dövranının pozulmasının nəticəsidir. Bu halda ereksiya prosesi dayanmır, və adam dəhşətli ağrı hiss edir. Bu tənasül üzvünün içindən keçən arteriyanın partlaması ilə bağlıdır, həddən artıq bir istiqamətdə qan axır və bu kifayət qədər ağır xəstəlik priapizm adlanır. Yeri gəlmişkən, priapizmə meyllilik diabetdən və anemiyadan əziyyət çəkən kişilərdə olur.

Uretranın (sidik kanalının) infeksion və iltihab xəstəliklərində, həmçinin, tənasül üzvünün arteriyasının və ya dodaqcıq dərisinin cırılmasından sonrakı sağalma prosesində yara yerləri əmələ gəlir ki, bu da nəinki qan cərəyanını pozur, həm də tənasül üzvünün bərabər gərginlikdə olmasına maneçilik törədir. Normal halda yumşaq dərilər bütün istiqamətlərdə genişlənirlər, lakin yara yerləri olan hissələrdə dərinin hamarlanması baş vermir. Nəticədə Peyroni xəstəliyi inkişaf edir və ereksiya zamanı tənasül üzvünün əyilməsi baş verir. Adi halda bu az hiss olunur, lakin ereksiya vaxtı mexaniki pozulmalara görə hətta cinsi akt mümkün olmaya da bilər.

Uşaqlarda cəld hərəkətlərdən, tullanmalardan xayanın burulması müşahidə oluna bilər. Bu xayanın kisəciyə birləşdiricisinin tam inkişaf etməməsindən və onun hərəkətli olması səbəbindən baş verir.

Məlumdur ki, tənasül üzvünün, ereksiya vaxtı ağrı və ya şişinin müalicəsində cətinliklər problemlərə nisbətən daha çox kişilərin kömək ilə bağlı tərəddüdlərindən irəli gəlir. Ona görə də xudbinlikdən əl çəkərək tezliklə uroloqa getmək lazımdır. Tənasül üzvünün zədələnməsindən sonra dərhal həkimə müraciət olunarsa potensiyanın saxlanması şansı demək olar ki, 100 faizdir, əks təqdirdə isə impotent olmaq şansı 25-75 faiz arasındadır. Bundan əlavə, bəzi zədələrdə, məsələn, xayanın zədələnməsində ümumi hal pozulur. Bir çox hallarda ölüm halları ilə nəticələnən ağrılı şok olur.

Yaralanma vaxtı ilk yardım olaraq aseptik sıxıcı sarğını tənasül üzvünə qoymaq olar, imkan daxilində, rezin bağdan, hətta burun dəsmalından istifadə etmək olar. Tənasül üzvünün tam travmatik amputasiyasından sonra kəsilmiş üzvü saxlamaq lazımdır (ilk 24 saat ərzində onu kəsilmiş ətrafa tikmək olar). Ucluğun yaralanmasında tikiş qoyulur və ya sirkumsiziya-sünnət həyata keçirilir.

Müalicə

Tənasül üzvünün əksər zədələnmələri cərrahi yolla müalicə olunur. Çox vaxt plastik əməliyyatlar, məsələn, birləşdirici pərdənin cırılmasında tənasül üzvünün birləşdiricisinin plastik intim əməliyyatı və ya birləşdiricinin tam götürülməsi tətbiq olunur.

Tənasül üzvünün əksər zədələnmələri kiçik çanaq üzvlərinin və çanaq sümüklərinin sınması ilə birğə olur və bu çanaq üzvlərinin rentgeninin aparılmasını tələb edir və müalicəni çətinləşdirir. Tənasül üzvünün qapalı və açıq zədələnmələrində dərhal cərrahiyyə əməliyyatı aparılmalıdır. Tənasül üzvünün çıxması və zədələnməsində hematoma baş verərsə yara açılmalı və laxtalanmış qan götürülməlidir. Əks halda, çirkli infeksiya yaranması nəticəsində tənasül üzvünün dayanıqlı əyilməsi, normal ereksiyanın baş verə bilməməsi ola bilər. Tənasül üzvünün zədələnmələrində hökmən sidik-cinsi sistemin vəziyyəti araşdırılır, sistokopiya və sidik-cinsi üzvləri damarlarının doppleroqrafiyası aparılır.

Tənasül üzvünün amputasiyasında tələb olunan falloplastika (penisin bərpası üçün plastik əməliyyat) nəticəsində kəsilmiş tənasül üzvünü plastik konstruksiyaya malik gövdə ilə əvəz edirlər.