Haqqinda.az

Azərbaycanda e.ə. müxtəlif binalar mövcud olmuşdur. Qəbələ şəhərində inşa edilmiş Dəyirmi Qala, Qax rayonundakı “Dördbucaqlı məbəd” (hal-hazırda qalıqları mövcuddur). Dərbənd Qalası 5-8 əsrlərə aiddir. Orta əsrlərdə Azərbaycanda Memarlıq sənəti bir-neçə qala Təbriz-Abşeron, Şirvan, Gəncə və Naxçıvan memarlıq məktəblərinə ayrılırdı. Bu dövrün əsas memarlıq abidələri türbələr, məscidlər, mədrəsə və saraylar idi. Türbələr adətən, dəyirmi və dörkünc bürc formasında tikilir, üstdən günbəzlə örtülürdü. Bunlardan ən məşhurları Azərbaycan memarı Əcəmi Əbubəkir oğlunun yaratdığı “Yusif Küseyir” (1162) və “Möminə xatun” (1186) türbəsidir. Həmin dövrdə tikilmiş qalalar forma müxtəlifliyi ilə seçilirdi. Dörkünc və dəyirmi qalaları Bakıdakı “Qız qalası” və “Nardaran” qalaları, “Ramana Qəsri” Azərbaycan memarlığının qiymətli inciləridir. Məscidlərə gəlincə isə onlar adətən. Dörkünc, üstü tağla bağlı və günbəzli olur. Onların yanında minarələr ucalırdı. Belə minarələrdən ən qədimi Bakıda “Sınıq qala” minarəsi, “Cümə məscid”inin minarəsi və başqalarıdır. Azərbaycan memarlığını saray tikinti nümunələrindən Şirvanşah I Xəlilullah dövrünə aid “Şirvanşahlar sarayı” həm tarixin şahidi kimi, həm də sənət əsəri kimi qiymətləndirilirdi.Divanxana, türbə, məscid və hamam daxildir. Azərbaycanda xalq sənəti növləri ta qədim zamanlardan mövcud olmuşdur. Xalq sənəti növləri daim inkişaf etmişdir. Xalq sənətinin yaratdığı “bosma naxış”, təkəmüllər, toxumalar, zərgərlik məmulatları, ağac və daşdan hazırlanmış mqxtəlif bədii sənət əsərləri yüksək səviyyəsi ilə insanı valeh edir. Orta əsr Azərbaycan incəsənətində Miniatür boyakarlığı əsas yer tutur. Qədim əl yazmaları işlənilən kiçik ölçülü rəsmlər instruasiyalar bütün dünyada şöhrət qazanmışdır. Həmin dövrdə Təbriz şəhərində baş vəzir Rəşidəddinin təşəbbüsü ilə “Cami-ət-Təvarix” (Qədim ümumdünya tarixi adlanır) yaranıb. Həmin əsərin bütün miniatürləri dünyada şöhrət qazanmışdır. Sonralar isə “Şahnamə” əsərlərindən nüsxələr işləmişdir. Azərbaycan miniatürünün ən məşhur rəssamları Soltan Məhəmməd, Mir Seyid Əli, Müzəffər Əli və b. olmuşdur

Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra, yəni, 1920-ci illərdə Azərbaycan təsviri sənətində mühüm yeniliklər verdi. Əvvəllər olmayan yeni sənət növləri – dəzgah boyakarlığı və qrafikası, dairəvi heykəltaraşlıq və s. yaranır və az bir vaxtda sürətlə inkişaf etməyə başlayır. Görkəmli xalq rəssamı Azərbaycanda satirik qrafikanın təməlini qoymuş və realist üslubun banisi Əzim Əzimzadə “Molla Nəsrəddin” və bir sıra başqa jurnallarda yüzlərlə əsərini çap etmişdir. Rəssamın “Varlı evində Ramazan bayramı”, “Kasıb evində Ramazan bayramı”, “Qurban bayramı” və başqa əsərlərində xalqın ruhunu, məişətini və s. təsvir etmişdir.
1930-1940-cı illərdə boyakarlıq sahəsində çox istedadlı rəssamlar öz uğurlu lövhələrini yaratmışlar. Salam Salamzadə “Toxuculuq kombinatı” , Şərifzadə “Üzüm yığımı” və s. əsərləri diqqətə layiqdir