Haqqinda.az

Dua edərkən insanların bəzilərinin düşdüyü bir çox xəta vardır. Bu xətalar duada həddi aşmağa yol açır. Bunlardan bəzilər:

1-Duanın şirk olan bəzi təvəssülləri özündə cəm etməsi:

Yəni Allahdan başqa bir insana, daşa, ağaca və ya bir cinə dua edilməsi kimi. Bu növ dua həddi aşmanın ən çirkinidir. Çünki dua ibadəttdir, ibadəti başqasına sərf etmək isə şirkdir. Şirk isə, Allaha asi olmada günahların ən böyüyüdür.



2-Duada bidət təvəssüllərin olması:

Peyğəmbər (s.ə.s)-in və ya məqamı ilə təvəssül etmək kimi. Bu şəkildə təvəssül etmək bidət bir təvəssüldür. Dinin binası, ittiba (izləmək) üzərindədir, bidət üzərində deyil. Çünki bidət küfrün xəbər gətirənidir.



3-Ölümü təmənna eləmək:

Bəzi insanlar bəla artdığı zaman və ya qatı şərtlərlə qarşılaşdığı zaman, Allahdan özünün öldürülməsini istər, bu xətadır. Ənəs (r.a)-dan rəvayət edildiyinə görə: Rəsulallah (s.ə.s) belə buyurmuşdur: ?Sizdən heç kimsə başına gələn zərərə görə ölümü təmənna etməsin. Əgər mütləq ölümü istəyəcəksə belə desin: ?Ey Allahım! Yaşamam mənim üçün xeyirli olduğu müddətcə məni yaşat, ölüm mənim üçün xeyirli isə məni öldür?. (Buxari, 5712; Tirmizi, 978)



4-Duanın ? əuzu billəh ? Allahı sınama cəhətindən olması:

Allah duanı qəbul edirmi, etmirmi dua edib yoxlamaq kimi.



5- Dua edən kimsənin məqsədinin pis olması:

Yəni insanlara öyünmək, yaxud günahlarda istifadə etmək üçün Allahdan pul verilməsini istəməsi və ya pulunun çoxalmasını istəməsi kimi.



6-Duanın qəbul ediləcəyində ümüdsüzlüyə düşmək:

İnsanlardan çoxu, çarəsi yox və şəfasız zənn edilən pis bir xəstəliyə düçar olsa, Allahdan ümüdünü kəsər. Allahın halları dəyişdirməyə qadir olduğuna inancsızlığı səbəbilə də duanı tərk edərək Allaha sığınmaz. Hərhalda şeytan, bu vəziyyətdə kimsələrin dua etməmə və duanın müalicəsi üçün faydası olmayacağı vəsvəsəsini atır. Sanki onların vəziyyəti ? Allah qorusun ? xərçəng xəstəliyinə tutulmuş kimsələrin vəziyyəti kimidir və əsasən onların dua etmədiyini görürük. Bu xəstəliyin təhlükəli olduğunu və əsasən ölümlə nəticələndiyini, duanın ona fayda verməyəcəyini zənn edir. Bəlkə də qohumları da eyni səbəblə xəstəyə dua etməkdədirlər. Bu hərəkət duada bir xətadır. Bu Allaha qarşı bir ümidsizlik, Onun əzəmətinə yaraşmaz bir qəflətdir. Allah nöqsanlardan uzaqdır. Bunlar Allahın hər şeya qadir olduğunu, işlərin həllinin Onun əlində olduğunu və Onun bir şeyə ?Ol!? dediyi vaxt o şeyin mütləq olacağını bilmirlər mi? Zərəri yazanın, onu dəf etməyə gücünün çatacağına və Allahın o kimsəyə şəfa verə biləcəyini bilmirlər mi? Yaxud qulun başına gələn bəzi sıxıntıları onunla yüngülləşdirəcəyini bilmirlərmi? Yaxud bu duanın fəzilət səbəbilə, o kimsəyə sağlam ikən tapmadığı xoşluq, sabitlik və razılıq halları ilə rizqləndirəcəyini bilmirlər mi?

Uşağın olmaması və uşağın gecikməsi ilə imtahan olunan kimsələrdən bəziləri belədir. Onlardan kimisi, saleh bir zürriyyət verməsini istəyib Allaha dua etməkdən üz çevirirlər.

Bu mövzuda həqiqətləri, bunun onlara yazılmış bir qədər olduğu və bu iş üçün duaya lüzum yoxdur; onun ardınca düşmənin heç bir faydası yoxdur.....(!) iddialarıdır.

Müsəlman bir kimsəyə belə bir söz yaraşmaz. Allah (əzzə və cəllə) sonsuzluğu və uşağın gecikməsini təqdir etmişdir. Allah insana uşaq bəxş etməyə qadirdir. Əmr Allahın əmri, qədər Allahın qədəridir. Müsəlman qardaşım! Allahın rəhmətindən ümüdünü kəsmə. Zəkəriyyə (ə.s) belə demişdir: ?Ey Rəbbim! Mənə də Öz tərəfindən pak bir övlad bəxş et! Sən, həqiqətən, duaları eşidənsən!? (Ali İmran, 38)

Allah Təala da ona cavab vermişdi. Bunların hamısı, Zəkəriyyə (ə.s)-ın yaşının son həddinə çatdığı və zövcəsinin də sonsuz olduğu halda baş vermişdir.

Uşaqların islahından ümid kəsərək onların lehinə, düzəlmələri üçün onlara duanı tərk edən bəzi ana və ataların vəziyyəti də eynidir. Bu vəziyyətlərdəki bir ata:

?Mən uşağımın islah olmasından ümüdümü kəsdim və onun üçün dua etməkdən də imtina etdim?-deyər.

Sübhanallah! Allahın rəhmətindən ümüd mü kəsirsən? Sən bilmirsən ki, atanın oğlu üçün etdiyi dua qəbul edilir və xeyirli dua bir müddət sonra da olsa o kimsəyə çatır?



7-Duanı qeyb elmində gələcək qədərin yazıldığına söykənərək tərk etmək:

Bu, bir xətadır. Bu düşüncədə şəriətin əmrini ibtal etmək vardır. Qul, haqqı ilə düşünsə, duanın Allahın keçmiş elmində onun üçün yazılıb təqdir edilmiş şeylərdən olduğunu bilərdi. Qulun diləyinə versə də, verməsə də Allah qulun özünə yoxsulluğunu bildirməsi, ehriyacını zahir etməsini sevər və ona buna görə savab verər.

İnsanlardan çoxsu bu ədəbdən uzaq olaraq zahir səbəblərdən tutmağı tərk edir və : ?Keçmişdə bu istək mənim üçün təqdir edilibsə duaya ehtiyac yoxdur, əgər o istək keçmişdə mənim üçün təqdir edilməmişdirsə ? ona tədarük üçün ? duanın faydası yoxdur? - deyirlər. Amma Allah Təala belə buyurur: ?Əgər ibadətiniz (duanız) olmasa, Rəbbimin yanında nə qədir-qiymətiniz olar?? (Furqan, 77)

Allah bir kimsənin qədərinə yazılmış şeylərə söykənməsinin və hər vəziyyətdə dua etməsinin qulun Rəbbinə qarşı ədəblərindən olduğunu xəbər verdi. Şübhəsiz ki, qul qədərin xeyirli və ya ziyanlı olduğunu bilməz. Peyğəmbərlər və salehlər Rəbblərinə dua ediblər və təqdir edilmiş qəza və qədər kimi şeylərə baxmamışlar.



8- Ey Allahım! Səndən qədərimi geri döndərməni istəmirəm. Ancaq qədərimdə lütf istəyirəm, şəklində dua etmək xətadır:

Bizə qədərin xeyrə çevrilməsini istəmə caiz deyildir. İnsana toxunan hər bəla öz qədərindəndir. İnsan buna təslim olub duanı tərk etməlidir? Yoxsa Allahın qədərini Allahın digər bir qədəri ilə aparmağını mı edir? ?Məni hökm etdiyin şeylərin şərindən qoru!? (Əbu Davud, 1425; Nəsəi, 1744) mənasındakı məşhur duada da gəldiyi kimi Rəsulallah (s.ə.s) ?Qədəri duadan başqa bir şey geri döndərməz? buyurmuşdur. (Tirmizi, 2225; Əhməd, 22476)

Qul duanın şərtlərini yerinə yetirib maneələri qaldırdığı vaxt ziyana düçar olmaz və duanın qəbul olması Allah qatında sığortalanmış olur. Allah Təala belə buyurur: ?(Ya Rəsulum!) Bəndələrim Məni səndən soruşduqda söylə ki, Mən (onlara) yaxınam. Dua edib Məni çağıranın duasını qəbul edərəm. Gərək onlar da Mənim çağırışımı qəbul edib Mənə iman gətirsinlər. Bununla da, ola bilsin ki, doğru yola yetişsinlər.? (Bəqərə, 186)

Bir insan : Mən dua etdim, sonra yenə bir çox kəs dua etdim, amma mənə cavab olmadı ?desə, bu kimsəyə: ?Mən səni Rəsulallah (s.ə.s)-in çəkindirdiyi kimi tələsməklikdən çəkindirirəm? -deyərik.

Sonra bu kimsə bilməz mi ki, Allah Təala dua etməsi səbəbilə istədiyi şeylər müqabilində pislikləri dəf edir. Bilməz mi ki, bunun əvəzində ona başqa xeyirlər verir. Bilməz mi ki, xeyir bəzən cavabın gecikməsindədir. Yaxud Allah Təala o kimsəyə duaya davam etməsi üçün öz cavabını gecikdirmişdir. Bu səbəblə də onun savabın qat qat artırır. Bunların xaricində həqiqətini sadəcə Allahın biləcəyi daha neçə böyük hikmətlər ola bilər.
Elvin Məcidov qardaşımız göndərib.