Haqqinda.az

XVI əsrdə alman alimi, katolik rahibi Martin Lüter (1483-1546) katolik kilsəsində yayılmış bir sıra haqsızlıqlara, xüsusilə indulgensiya («cənnət qəbzləri») satmasına etiraz etmişdir. 31 oktyabr 1517-ci ildə Lüter, katolik kilsəsinə qarşı yazdığı “95 tezis”i Vittenberq kilsəsinin divarlarından asmışdır. O gündən Avropada Reformasiya başlanmışdır. Ondan sonra Roma papasına tabe olmayan müstəqil xristian kilsələri yaranmışdır.

1518-ci ilin oktyabrında Ausburq şəhərində keçirilən iclasda Lüter, Papanın müvəkkili kardinal Kaetan tərəfindən bidətçi adlandırılsa da, o, Almaniyanın bir sıra nüfuzlu şəxsləri tərəfindən müdafiə edilmişdir. Bütün bunlara baxmayaraq 3 yanvar 1521-ci ildə Roma papası rəsmən Lüteri kilsədən çıxarmışdır. Buna cavabən Lüter papanın fərmanını yandırmışdır.

Lüter Bibliyanı alman dilinə tərcümə etmiş və Ardı »

Bibliyanın qədim əlyazmalarının fərqli variantlarının olması xristianların Bibliyanın Allah tərəfindən qorunub-saxlandığı inancına xələl vermir. Hələ eramızın III əsrində xristian müəllimləri Origen və Antakyalı Lukian cüzi xətaların və müxtəlif versiyaların Bibliyanın əsas ideyasını və təlimlərini dəyişdirmədiyini qeyd ediblər. Müasir Kilsənin qənaətincə, Müqəddəs Yazıların orijinal əlyazmalarının qorunub-saxlanmaması gerçəkliyi faciə deyildir. Bibliyanın üzünü köçürənlərin zəhməti sayəsində bu gün əlimizdə olan əlyazmaların tədqiqi göstərir ki, əhəmiyyətsiz fərqlərə baxmayaraq, Müqəddəs Kəlamın "ruhu" və mənası əlyazmaların hamısında eynidir. Ardı »

Flavi Yustin - İlk dövr Xristian ilahiyyatçılarından biri (təx. 100-165)Mündəricat [gizlə]
1 Həyatı
2 Yaradıcılığı
3 Ruha dair düçüncələri
4 Tanrıya dair düşüncələri

[redaktə]
Həyatı

O, Fələstinin Sixem (indiki Nablus) şəhərində, bütpərəst yunan ailəsində dünyaya gəlmiş, məşhur filosoflarının əsərlərini dərindən öyrənmişdir. Antik dövr mütəfəkkirlərinin bəzi düşüncələrinə şübhə ilə yanaşmışdır. Xristian dinini qəbul etmiş və onu yaymaq məqsədilə missioner fəaliyyəti də göstərmişdir. Romada olarkən, kinik (insanlara həqarətlə baxan fəlsəfi cərəyan nümayəndəsi) Kresentlə elmi disput aparmışdır. Mövqeyi hakimiyyət dairələrinin xoşuna gəlmədiyindən, altı tələbəsilə birlikdə yaxalanmış və edam edilmişdir. Xristian kisəsi tərəfindən müqəddəs elan olunmuşdur.
[redaktə]
Yaradıcılığı

Xristianlığın ilk ilahiyyatçılarından olan Flavi Yustin, həm də dini məfhumları izah etmək üçün antik dövr Ardı »

Müqəddəs Pyotr kilsəsi - Romada, Vatikanın ərazisində yerləşən bazilika

Kilsənin xaricdən görünüşü

Bura dünyanın ən böyük kilsələrindən biri olmaqla bərabər, həm də katoliklərin döyünən ürəyidir. Kilsə Roma şəhərinin ən əsas dörd məbədindən biri sayılır. O, üç hektara yaxın ərazini əhatə edir və 60 min nəfərlik tutuma sahibdir.
[redaktə]
Tarixi

Roma İmperiyası dövründə bu ərazidə sirk yerləşibmiş. İmperator Neron həmin sirkdə bir çox şəxslərin, o cümlədən xristianların da edamını təşkil etmişdir. Bu kilsənin adı İsa Məsihin həvarisi ilk Antioxiya yepiskopu, ilk Roma Papası sayılan Pyotrla bağlıdır. Bura xüsusi əhəmiyyətə sahib yer hesab olunur. Rəvayətə görə, imperator Neronun göstərişi ilə edam olunan Pyotrun qəbri kilsənin ərazisindədir. Ardı »

Kilsə binası Gəncədə Hacı Əli Hüseynzadə küçəsi 2 ünvanında yerləşir. Qərb bölgəsində yeganə kilsə olan Aleksandr Nevski Rus Pravoslav Kilsəsi 1887-ci ildə inşa edilib. Bina hazırda kilsə kimi istifadə olunur. Ardı »

Pavlikanlar hərəkatı — VIII əsrin ən böyük sosial hərəkatlarından biridir. Qafqaz Albaniyasında VII əsrdə yaranmış hərəkat buradan Ermənistana, daha sonra isə bütün Bizans ərazisinə yayılmışdır[1][2][3][4].

Ziya Bünyadov qeyd edir ki, indiyədək heç bir tədqiqatçı deməmişdir ki, pavlikian hərəkatının meydana gəlməsi Albaniya ilə əlaqədardır[5]. Yalnız Q. M. Bartikyan qeyd etmişdir ki, çox qədimdə pavlikianların adı "ən uzaq Qafqaz Albaniyasında da" çəkilirdi[6].

Y.E.Lipşis[7][8], St.T.Melik-Baxşyan[9], L.Q.İohannisyan[10], F.Konnibir[11] və digərləri belə zənn edirlər ki, pavlikian hərəkatı VI əsrdə törəmişdi, lakin Q.Bartikyan Matenadaranda olan iki sənəd əsasında sübut edir ki, bu hərəkat VII əsrdə meydana gəlmişdir[12].

Bu əlyazmalarında aşkara çıxarılmışdır ki, ən qədim bir mənbədə: 706- 707-ci illərdəki Partav Ardı »

Etiqadı

Mandayizm — e.ə I minilliyin ikinci yarısı-eramızın başlanğıcında Cənubi Mesopotamiyada meydana gəlmiş dini təlim. Yaradıcıları mandelar sektasıdır. Yerli əhali onları menday, müsəlmanlar adətən sabiun, sabba və ya subba (Cənubi Ərəbistandakı səba tayfa birləşməsinin və onun yaratdığı dövlətin adından) adlandırır. Mandayizm təlimi xristianlığın, iudaizmin, zərdüştlüyün və qədim Babil dini ünsürlərinin qarışığından ibarətdir. Mandayilərin Şərqi arami ləhcələrinin birində yazılmış dini kitablardan bizə ayrı-ayrı parçalar gəlib çatmışdır. Mandeizmin əsas abidəsi "Adəmin kitabı"- 6-cı əsrin ortaları- 900-cü illər arasında yazılmışdır. Mandeizmə görə mandayilərin adi həyat anlayışını təcəssüm etdirən nurlu qüvvə Manda de Xayyanın (həyat kəlamı) adından alınmışdır. Mandayizm Nur səltənətinin Zülmətə qarşı qoyulmasını ön plana Ardı »

Alban Həvvari Kilsəsi, Alban Kilsəsi və ya sadəcə Alban Katolikosluğu — Qafqaz Albaniyasında mövcud olan kilsə. 1836-cı ildə Rusiya tərəfindən erməni Qriqorian kilsəsinin tabeçiliyinə verilərək fəaliyyəti tam dayandırılmışdır. 2003 – cü ildə Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində Alban Həvari Kilsəsi yenidən qeydiyyata alınaraq fəaliyyətini bərpa etmişdir.[Mənbə göstərin]Mündəricat [gizlə]
1 Tarixi
1.1 Albaniyada xristianlığın yayılması
1.2 Avtokefallığı
1.3 Azərbaycanda İslamın yayılması və Alban kilsəsinin zəifləməsi
2 İyerarxik münasibətlər
3 Yeparxiyalar
4 Həmçinin bax
5 Mənbə
6 İstinadlar

[redaktə]
Tarixi

Xristianlığın ilkin çağlarında, xristian aləmində ideoloji birliyin hələ mövcud olduğu, alban ruhaniliyinin tam formalaşmadığı, kilsə iyerarxiyasının təşəkkül tapmadığı bir dövrdə erməni və gürcü kilsələri kimi, alban kilsəsi də iyerarxik baxımdan bilavasitə Ardı »