Haqqinda.az

Ümumi məlumat[redaktə]
Azərbaycan ellərində daxili bölgü bir düstura əsaslanırdı: eldən-evə. Bu düsturun ayrıntılarına varıb bildirək ki, el oymaqlara, oymaq tayfalara, tayfa tirələrə, tirə törəklərə, törək evlərə bölünürdü.

Özbəklərdə bu bölgü bir az fərqlidir. Onlarda ulus-el-boy-uruq ayrıntısı var. Vəfik paşanın lüğətində də bölgü bu cürdür. Həmin lüğətdə yazılır: «Ulus elə bölünür, el oymağa, oymaq boya, boy da uruğa ayrılır».

Ərəblərdə əşirətin şəb-qəbilə-əmarə-bətn-fəhz-fəsilə bölgüsü var.

Eli elxanlar, elbəyilər, minbaşılar, bəzi hallarda isə kələntərlər idarə edirdilər. Bəylərbəyilik dönəmində el başçılarının xan, sultan rütbələri olurdu. Adlarının önlərinə çox zaman əmir və yaxud mir ünvanları əlavə olunurdu.

Oymaqlara oymaqbəyi kimi kələntərlər, yüzbaşılar, tüşmallar və kədxudalar başçılıq edirdilər. Tayfalar, tirələr, törəklər isə Ardı »

Tarixi[redaktə]
Qırıqqalanın tarixi haqqındakı kitabda belə yazılır: "Qarakeçililər, Oğuzların iyirmi dörd qolundan biri olan Bozok qolundandır, Oğuz xanın böyük oğlu Gün xanın mənsub oldugu Qayı boyuna mənsubdurlar. Qarakecili bu boyun ən böyük qəbiləsidir ki, 1219-cu ildə Azərbaycandan Şərqi Anadoluya köç etmişdi. Burada yaşayan insanların adətləri Azərbaycanın Aran bölgəsində yaşayanların, xüsusilə tərəkəmələrin adətlərinə çox oxşayır. Onlar da bir zamanlar Aran bölgəsindəki azərbaycanlılar kimi yayı yaylaqda, qışı qışlaqda keçirirdilər. Aradan uzun əsirlər keçməsinə baxmayaraq, onlar adətlərini hələ də qoruyub saxlamış, bu günədək nəsildən-nəslə ötürmüşlər. Xüsusilə toy və yas adətləri bir-birinə çox bənzəyir". Ardı »

Həyatı[redaktə]
Abbasqulu bəy Xanbaba bəy oğlu Şadlinski 24 fevral 1886-cı ildə İrəvan quberniyasının Böyük Vedi kəndində anadan olmuşdur. Uşaq ikən atasını itirmişdir.

İki sinifli rus-tatar məktəbini bitirmişdir. Bir müddət mirab işləmişdir.

1902-ci ildə atadanqalma kiçik torpaq sahəsini əkib-becərməklə məşğul olmuşdur. Rusiyada 1905-1907, İranda 1905-1911-ci illər inqilabları ictimai-siyasi dünyagörüşünün formalaşmasına mühüm təsir göstərmişdir. Fevral inqilabından (1907) sonra Şadlinski həyatını xalq işi uğrunda mübarizəyə həsr etmiş, kommunistlərə rəğbət bəsləmişdir. Ardı »

Tarixçəsi[redaktə]
Zəfəranlı konfederasiyası 8 böyük, 24 kişik eldən ibarətdir.

Zəfəranlı eli[redaktə]
Zəfəranlı eliin başçılarından biri Məhəmmədhəsən xan idi. O, Nadirə qarşı qiyam qaldırmışdı.

Bu konfederasiyanın ən böyük qollarından viri Cəmişgəzək (Çemişkəzək) elidir.

Cəmişgəzək eli[redaktə]
Dərsimin (indiki Tuncelinin) Çemişkezek qəzasından çıxan bu el əvvəlcə Ağqoyunlu tayfa birliyinə, sonra Qızılbaşların tərkibinə qatıldı.

Cəmişkəzəkli elinin kökəni haqqında müxtəlif fikirlər var. Şərəfnaməyə görə, Çemişkezek demək, kürdlük deməkdir. Kürdlər arasında, «Çemişkezek deyincə, ağla kürd gəlir» deyir. Digər tərəfdən, yenə Şərəfnamənin bu qeydi, Cəmişkəzəkli elinin türklüyünü sübut edir:

«Çemişkezek hökmdarlarının bu Məlikşahın soyundan gəlmiş olmaları və "Məlikşah' sözünün Kürd dilinde 'melikiş' biçimində dəyişmiş olması ehtimaldır, başqa yandan Çemişkezek hökmdarlarının adları da onların türklərin övladlarından və Ardı »

Hüseyn sultan Çələbiyanlı— Qızılbaş sərkərdəsi.
Məhəmmədvəli sultan Çələbiyanlı— Qaradağ xanlığının və Qacarlar dövlətinin sərkərdəsi.
Bağır xan Çələbiyanlı — Abbas mirzə Qovanlı-Qacarın sərkərdəsi.
Hacı Rəhim xan Çələbiyanlı — Məşrutə inqilabının əleyhidarı, elbəyi, general.
Oruc ağa Çələbiyanlı - oba yüzbaşısı, Qaradağ xanlığının sərkərdəsi.
Xudayar yüzbaşı Çələbiyanlı — oba yüzbaşısı, II Rusiya-İran müharibəsi iştirakçısı. Ardı »

Hüseyn xan Nəfər—Nadir şah Qırxlı-Avşar tərəfindən Baharlı oymağının kələntəri təyin edilmişdi.
Məhəmmədtağı xan Nəfər—atası Hüseyn xandan sonra Nəfər elinin və Baharlı oymağının kələntəri.
Ələkbər xan Nəfər—atası Məhəmmədtağı xandan sonra Nəfər elinin və Baharlı oymağının kələntəri. Ardı »

Tarixçə[redaktə]
Şeyx Hasanlıların Anadoluya köçləri haqqında dəyişik rəvayətlər mövcutdur. Bir rəvayətə görə Bağdadın Tuba qəsəbəsindən gəlmişdirlər və Həzrəti İmam Əli nəslindəndirlər. Digər bir rəvayətə görə Xorasanlı Abbasi xəlifələri nəsli olaraq qeyd olunurlar. Son olaraq isə Vəfai təriqətı qurucusu Tacül Arifiyn Seyyid Əbul Vəfa övladlarından və Xacə Əhməd Yəsəvi təriqətindən icazətli Şeyx Əhməd Yəsəvi nəslindən zikr edilmişdilər. Bu rəvayətlərin bir-birinə qarışmasının səbəbi bəlgələrin çox və fərqlı olmalarındandır. Ardı »

Tarixi[redaktə]
Bəzi alimlər Qaramanlı soyunun Anadoludan, Qaraman bəyliyindən gəldiyini güman еdirlər. Əslində bеlə dеyil. XIV yüzilliyin sonlarında Bərdə və Gəncəni idarə еdən Tərəkəmə kələntərlərindən birinin adı Qaraman bəy idi. Qaraman bəy Qara Yusif bəy Baranlı-Qaraqoyunluya qulluq еdirdi. Vəfat еdəndən sonra vilayəti oğulları idarə еtməyə başladılar. Еlə bu dönəmdə Əmir Tеymur Barlasın yürüşləri başlandı. Qaraman bəyin oğulları Yarəhməd bəy və Şirzad bəy Əmir Tеymura qarşı çıxdılar. Lakin yеnilib qaçdılar. Əmir Tеymur Qarabağı özünün xas qışlağına çеvirdi. Qaraman bəyin oğulları Qarabağda Əmir Tеymurun vəfatından sonra göründülər. Şirzad bəy Tеymurlulara tabе olub qulluq göstərsə də Yarəhməd bəy Qaramanlı yağılığından əl çəkmədi.

Ölkənin ayrı-ayrı vilayətlərində teymurlulara qarşı Ardı »