Haqqinda.az

Doktor Jivaqo (rusca: Доктор Живаго), Boris Pasternakın yazdığı romandır."Doktor Jivaqo" 1945-ci ildən 1955-ci ilə qədər olan müddətdə yazılmışdır və yazıçının fikrinə görə onun yaradıcılığının ən yüksək nöqtəsi sayılır. Roman onun baş qəhrəmanı Yuri Andreyeviç Jivaqonun şeirləri ilə müşaiyət olunur.

Yüzilliyin başlanğıcında Böyük Vətən Müharibəsinə qədər olan faciəvi mərhələdə rus ziyalılarının həyatını təsvir etməklə, kitab həyatın sirri, ölüm, rus tarixinin problemləri, ziyalılar və inqilab, xristianlıq, yəhudilik kimi məslələri işıqlandırır. Kitab sovet ədəbi dairəsində kəskin şəkildə pis qarşılanır və müəllifin 1917-ci il Oktyabr inqilabına və ölkənin sonrakı həyatına dair bir mənalı mövqe tutmadığına görə çapdan imtina edilir.

Süjeti

Romanın baş qəhrəmanı Yuri Jivaqo əsərin əvvəlində oxuculara, anasının dəfnində iştirak edən balaca oğlan kimi təqdim edilir. Yuriy varlı aiələnin varisidir. Onların ailələri heç vaxt xoşbəxt olmayıb. Atası ailəsini hələ anasını vəfatından öncə atmışdır.

Yetim qalan Yuraya bir müddət Rusiyanın cənubunda yaşayan əmisi himayəçilik edir. Sonra qohumları onu Moskvaya göndərir. orada o Aleksandr və Anna Qromekonun ailəsi tərəfindən himayəyə götürülür.

Yurinin qeyri adi olması erkən vaxtlardan özünü büruzə verir. Gənc olan vaxtı o istedadlı şair kimi tanınır.Buna baxmayaraq atalığı Aleksandr Qromenkonun yolu ilə gedərək tibb üzrə ali təhsil alır və həkim olur. İlk məhəbətti, sonralar isə həyat yoldaşı olan Tonyada Aleksandr Qromenkonun qızıdır.

Yuri və Tonyanın iki uşağı olur, sonra onlar bir-birindən həmişəlik ayrı düşürlər. Ayrılıqdan sonra doğulan qızını Yuriy heç vaxt görmür.

Romanın əvvəlində təqdim oluna yeni sürətlərdən biri də Larisadır. O, Komarovskinin müstəntiqidiir. Laradır bütün gücü ilə öz himayədarnın kölgəsindən çıxmağa çalışır, ancaq bunu bacarmır. Laranın uşaqlıq dostu Pavel Antipov onunla evlənir və Lara öz xilasını bunda görür. Ancaq onlar öz xoşbəxtliklərini tapa bilmirlər. Pavel ailəsini ataraq müharibəyə gedir. Sonda o soyadını Strelnikova dəyişib və bu adla inqilab kommissarına qədər yüksələ bilir. Müharibənin sonunda o ailəsinə qovuşmaq istəyir, ancaq buna nail olmayır.

İnqilabın dağıdıcı dalğasından qurtarmaq üçün qaçan Yuri Jivaqo və Laranı talelər müxtəlif yollarla Yuratine-na -Rınveyə aparır. Onlar qarşılaşır və bir-birinə vurulurlar. Aclıq, soyuq və represiyya doktor Jivaqonu və Laranın ailəsinin parçalanmasına səbəb olur. Jivaqo iki il yarım sibirdə itkin düşür. O qırmızı partizanların dəstəsində həkim kimi xidmət etməyə məcbur edilir. Partizanlardan qaçan Jivaqo geri Urala -yuratinə gəlir. Orada o yendiən Lara ilə görüşür. Onun yoldaşı Tonya uşaqlarla birlikdə moskvadadır və xaricə mühacir etməyə can atırlar. Qışı bir təhər yola vermək və yuratino hərbi şüarsından gizlənmək üçün Yuriy və Lara Varıkinodakı bir malikanədə gizlənirlər. Çox keçmir ki, onlara gözlənilməyən qonaq Komarovski gəlir. komarovskiy Uşaq Şərq respublikasında ədliyyə nazirliyinə rəhbərlik üçün dəvət edilir. O Yurini dilə tutaraq Lara və qızını tək buraxmağı məsləhət görür. Özü isə Laranı xricə keçməyə şərait yaracağına söz verir. Jivaqo buna razılıq verir, baxmayaraq ki, Laranı birdə görməyəcəyini artıq başa düşür.

Doktor Jivaqo alkola aludə olur və tədricən ağlını itirməyə başlayır. Tezliklə Varıkinoya Pavel Antonov (Strelnikov) gəlir. O Yuriyə inqilabdakı iştirakından, Lenindən, sovet hökümətinin ideallarından danışır, ancaq eşidəndə ki, Lara bütün bu vaxtları onu sevir, necə də çaşdığının fərqinə dalır. Strelnikov ov tüfəngi ilə özünü öldürür. Strelnikovun ölümündən sonra Jivaqo öz sonrakı həyaı uğrunda mübarizə aparmaq ümidilə Moskvaya qayıdır. Orada o öz son həyat yoldaşı Marinanı tapır. Marina ilə nikahda olan müddətdə onların bir qızı dünyaya gəlir. O, tədricən öz elmi və bədii fəaliyyətindən uzaqlaşmağa başlayır. Bunu özü də hiss etsə də, buna qarşı heç bir iş görə bilmir. Bir gün səhər işə gedəndə onun halı pisləşir və o, tramvayda ürək tutmasından vəfat edir. Vidalaşmaq üçün ögey qardaşı Evqraf və Lara onun dəfninə gəlirlər. Bundan sonra Lara itkin düşür.

Çap olunması

Roman rus dilində ilk dəfə 23 noyabr 1953-cü ildə Milanda Cancakomo Feltrinelli nəşriyyatında çap olunmuşdu. Əsərin xaricdə çap olunması Pasternakın rus höküməti tərəfindən təqibinə səbəb olmuşdur. İvan Tolstoyun fikrincə kitab ABŞ kəşfiyyat idarəsinin köməkliyi ilə həyata keçirilmişdi.

SSRİ-də roman yalnız samizdat.da çap olunmuşdur. Roman 1988-ci ildə «Новый мир» jurnalında ilk dəfə rəsmi çap olunur.