Haqqinda.az

Uşaqlarda diyabetin əlamətləri nələrdir
Körpəlik dövründə körpənin həddindən artıq sidiyə çıxması və su içməsi, davamlı ağlaması və bu ağlamaların su verildiyində kəsilməsi körpəlik dövrü diyabetine işarə edə bilər. Uşağın istəklərini ifadə etməyə başladığı dövrdə həddindən artıq su istəməsi, gecə tez-tez sidiyə çıxması və təkrar su içməsinə diqqət edilməlidir. Xüsusilə uşağın iştahlı olması lakin yemək yediyi halda kilo ala bilməməsi, halsız olması, tərləməsi, qarın ağrıları və qusmaları, sürətli nəfəs alıb - verməsi və ətrafına maraqsız olması diyabet əlamətləri arasındadır. Diyabette erkən diaqnoz olduqca əhəmiyyətlidir. Bu ifadə edilər görüldüyündə ən qısa zamanda bir mütəxəssisdən kömək alınmalıdır.

Ana, ata ya da birinci dərəcə yaxın qohumlarında şəkər xəstəliyi olan uşaqlar genetik olaraq diyabete meyllidir. Genetik olaraq meylli olan fərdlər körpəlikdən etibarən balanslı və nizamlı bəslənməlidir. Kiloları isə yaşlarına və fiziklərinə uyğun olmalıdır. Şəkər və şokolad qəbuluna da diqqət edilməli, uşaqlara mükafat olaraq şəkər və şokolad verilməməlidir. Bunun yerinə uşaqlar, daha çox sadə şəkər və fruktoz ehtiva edən meyvə qəbuluna təşviq edilməlidir.

Ailələr diyabetli uşaqları dəstəkləməli
Diyabet diaqnozu qoyulmuş uşaq xəstəliyi haqqında mütləq məlumatlandırılmalıdır. Xəstəlik uşağa yaşına uyğun sadə bir dillə izah edildikdən sonra ailənin xəstəliyi necə qəbul etdiyi də uşaq üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Ana və atanın həddindən artıq qayğı və narahatlığı uşaq üçün stress faktoru meydana gətirə bilər. Bu səbəblə ailələrin diyabet ilə əlaqədar detallı araşdırmalar etməsi və vəziyyəti qəbul etməsi lazımdır. Özlərini ya da bir-birlərini günahlandırmaq uşağın vəziyyətini daha da çətinə salacaq.

Diyabet xəstəliyində ana və atanın dəstəyi uşağı daha yaxşı hiss etdirər. Uşaq ailəsinin dəstəyi ilə xəstəliyiylə yaşamağı öyrənəcək və diyabet üçün lazımlı olan vəziyyət və şərtləri öz-özünə təşkil edəcək. Yaxşı bir diyabet təhsili; balanslı və nizamlı qidalanma, həyat tərzi, öz-özünə təqib və gərək görüldüyündə həkim ilə ünsiyyətə keçə bilmə qabiliyyətini əhatə edər. Xəstəliyi qəbul etmək uşaq üçün uzun bir müddətdir. Uşağın vəziyyətini qəbul etməsində fərdi terapist dəstəyi, ailə müalicəsi və özü ilə eyni xəstəliyi daşıyan fərdlərin bağlı olduğu dərnəklərə ziyarətlər və üzvlüklər böyük əhəmiyyət daşıyar. Mütəxəssis həkimlərlə çıxılan diyabet düşərgələri də olduqca faydalı fəaliyyətlər arasındadır.

Diyabetli uşaq necə qidalanmalı
Yaxşı, balanslı və nizamlı qidalanma diyabetli böyüklərdə olduğu kimi uşaqlarda da əhəmiyyətlidir. Qatqı maddəli yemək və içkilər, hazır qidalar, fast-food, şəkərlər və şokolad diyabetli uşaqlarda olduğu qədər diyabeti olmayan uşaqlar üçün də olduqca zərərlidir. Xəstəliyi önləmək üçün zərərli qidalardan uzaq dayanmaq lazımdır. Daha planlı qidalanma xəstəliyin irəliləməməsi üçün əhəmiyyətli bir faktordur. Bunun üçün qida mütəxəssislərindən kömək alınmalıdır.

Diyabetin idarəsi üçün sağlam həyat şərtdir
Sağlam qidalanmaqla birlikdə edilən nizamlı fiziki fəaliyyətlər də olduqca əhəmiyyətlidir. Uşağın idman etməsi həm özünü yaxşı hiss etdirər həm də ictimailəşməsinə imkan verər. Fiziki fəaliyyət baxımından diyabeti olan uşaqların digər uşaqlardan bir fərqi yoxdur. Bu səbəblə diyabetli uşaqlar öz yaş qrupuna uyğun idman fəaliyyətləri edə bilərlər. Balanslı və şüurlu bir diyetlə uşaqların bir partiyada əylənməsi və ya bir qeyd etmədə olması təbiidir.

Diyabetli insanların ictimai həyata sahib olması, sağlam bir həyat tərzi üçün əhəmiyyətlidir. Sağlam bir ictimai həyat, yoldaşlarla və ailə ilə birlikdə diyabete aid problemləri önləmək və stressi azaltmaq üçün lazımlıdır. Bu eyni zamanda diyabetin istənməyən əlamətlərini və yan təsirlərini də azaldar. Diyabetin idarəsi üçün sağlam həyat şərtdir.

Məktəbdəki diyabetli uşaqlara diqqət edilməli
Uşaqlar ümumiyyətlə gündə təxminən 7 saatlarını məktəbdə keçirir. Bu müddət içərisində diyabetli uşaqlar məktəbdə bir çox fərqli problemlə qarşılaşa bilir. Yemək saatlarındakı dəyişikliklər və insilin tətbiq olunmasından doğan problemlərdən ötəri uşaqların məktəbdəki şəkər səviyyələri ciddi dəyişiklik göstərir.

İnsilin edilməsi və şəkər ölçümünün təkrarlanan hala gətirilməsi məktəbdəki diyabetli uşaqlar üçün əhəmiyyətlidir. Diyabetli uşaqlara öz şəkərini müalicə etmə qabiliyyəti qazandırılmasıyla birlikdə aşağı və yüksək şəkərin ifadə edilərinin yaxşıca öyrədilməsi lazımdır. Yanlarında lazımlı yemək və atıştırmalıqların saxlanılması uşaqların məktəbdə keçirdiyi zamanları idarə altında tutmalarını təmin edər. Məktəb içində edilə biləcək fiziki fəaliyyətlər uşaqlara öyrədilməli və tətbiqləri təmin edilməlidir. Ayrıca məktəbdə bir neçə adamda təcili vəziyyətlərdə axtarılacaq ailə fərdlərinin və həkimlərin telefon nömrələri və ünvanlarının olması da əhəmiyyət daşıyar.