Haqqinda.az

İsa xan Ləvənd (Levon) oğlu Gürcü (?- 1580) — Şəki hakimi.

Həyatı[redaktə]
İsa xan Ləvənd (Levon) oğlu Kaxetiyada doğulmuşdu. Atası Levon (1520-1574) Kaxetiyanı idarə edirdi. İsa xan İslamı qəbul etmişdi. Səfəvilərlə qohum olmuşdu. Sam mirzənin kürəkəni idi. 1574-cü ildə Sultan Məhəmməd Xudabəndə tərəfinən Şəki hakimi təyin edildi.

İskəndər bəy Münşi yazır: "Hər ikisi Ələmut qalasında məhbus olan və İsmayıl mirzə tərəfindən azad edilən Ləvənd xanın oğlu İsa xan Gürcü və Luvarsabın oğlu Hümayun xana mərhəmət olundu, cənnətməkan şahın qardaşı Sam mirzənin qızını İsa xana verdilər və onu Şəki əyalətinə göndərdilər. Hümayun xan İslamı qəbul edərək "Sultan Mahmud" xan adlandırıldı və o da "Üxüvvət" ("Qardaş") Ardı »

M.Ə. Rə­s­ul­za­də bu mü­n­a­si­­bət­­lə ya­zır­­dı: "1943-­cu il­­dir. Ikin­­ci Ca­han hər­­bi əs­­na­sın­­da Al­man Xa­ri­­ciy­­yə Na­zir­­li­­yin­­dən fon Şu­len­bur­qin (son­ra­dan Hit­­le­rə ya­pı­l­an sui-­qəsd işi ilə il­­gi­­li ola­raq edam edi­­lən) də­­və­­ti uzə­­ri­­nə Ber­lin­­də idim. Mil­­li Azər­­bay­can Ko­mi­­tə­­si tə­­şək­­kul et­miş­­di; bu ko­mi­­tə Mil­­li Azər­­bay­can da­va­sı­­nın əsa­s­la­rı­­nı al­man mə­q­am­la­rı­n­a qə­b­ul et­dir­­mək uz­­rə fəa­­liy­­yə­­tə kec­miş­­di". M. Ə. Rə­s­ul­za­də­­nin baş­cı­­lıq et­di­­yi Mil­­li Azər­­bay­can Ko­mi­­tə­­si bu proq­ram­la mubarizə apa­rır­­dı: "A­zər­­bay­ca­nın mil­­li haq­la­rı­­nı qo­ru­maq, və­­tə­­nin xi­l­a­sı və is­­tiq­­la­lı ucun mucahidə et­mək, qaf­qa­si­y­a­lı mil­­lət­­lə­­rin dost­luq­la­rı və si­y­a­sət­­cə bir yer­də ya­şa­ma­la­rı ucun ca­lış­­maq və Al­ma­ni­y­a ilə sı­­xı su­rət­­də iş­­bir­­li­­yi tə­­min et­mək".

Azər­­bay­can le­gio­­ner­lə­­ri­­nə baş­çı­­lıq edən­­lər­­dən ma­yor Əb­­dür­­rəh­­man bəy Fə­­tə­­li­­bəy­­li M. Ə. Rə­s­ul­za­də­­yə aşa­ğı­d­a­kı məz­­mun­da Ardı »

Qafqaz və Zaqafqaziya diyarının idarəsinin dəyişdirilməsi haqqında 1867-ci il 9 dekabr tarixli çar fərmanı əsasında Yelizavetpol quberniyası yaradılmışdı. Bakı quberniyasından Şuşa və Nuxa qəzaları, Tiflis quberniyasından Yelizavetpol qəzası, İrəvan quberniyasından ləğv edilmiş Ordubad qəzasının bir hissəsi onun tərkibinə daxil edildi, yeni Qazax və Zəngəzur qəzaları yaradıldı. 1873-cü ildə Yelizavetpol quberniyası tərkibində Ərəş, Cəbrayıl və Cavanşir qəzaları təşkil olundu. Sonralar Cəbrayıl qəzasına Azərbaycana qarşı işğalçılıq müharibəsində iştirak etmiş rus zabiti P.M.Karyaginin adı verildi. Qafqaz təqviminin (1917) məlumatına görə Yelizavetpol quberniyasında 4 şəhər (Gorus, Yelizavetpol, Nuxa, Şuşa) və 8 qəza (Ərəş, Cavanşir, Yelizavetpol, Zəngəzur, Qazax, Karyagin, Nuxa, Şuşa) var idi. Yelizavetpol quberniyasının ərazisi Ardı »

VII-IX əsrlərdə ərəblərlə xəzərlər arasında baş vermiş müharibələr ümumi adla xəzər-ərəb müharibələri adlanır. Bu müharibələr VII əsrin II yarısında IX əsrin I yarısına qədər fasilələrlə davam etmişdir və mahiyətinə görə Sasanilər İmperiyası ilə xəzərlərin, hunların və başqa türklərin müharibələrinin davamı hesab oluna bilərlər. Döyüş əməliyatları əsasən Azərbaycan, Dağıstan və onlara bitişik ərazilərdə keçirilirdi, Azərbaycan ərazisində olan dövlətlər bu döyüş əməliyatlarında fəal iştirak edirdi. Döyüş əməliyatları əsasən Azərbaycan ərazisində baş verdiyi üçün ən çox Azərbaycan xalqı əziyyət çəkirdi. Bu müharibələr fərqli olsa da ərəblərin bizanslılarla müharibələri ilə xəzər -ərəb müharibələri arasında müəyyən əlaqə vardı. Müharibənin xüsusiyətlərindən biri həm də o idi ki Ardı »

Ümumi məlumat[redaktə]
Dünyanın ən qədim etiqadlarından biri olan Zərdüştilik Güney Azərbaycan ərazisində meydana gəlmişdir. Zərdüşt dini onun banisi Zərdüştün adı ilə bağlıdır.

Bu yeni dini etiqad yalnız Azərbaycan ərazisində yaşayan tayfalar tərəfindən qəbul edilmədi. O, eyni zamanda İran, Orta Asiya, Hindistan və digər ölkələrdə yaşayanların da dininə çevrildi. Zərdüştün həyat və fəaliyyəti haqqında indi də tədqiqatçılar arasında mübahisələr davam edir. Uzun illər ərzində bu barədə külli miqdarda tədqiqatlar aparılmasına baxmayaraq hələ də Zərdüştün nə vaxt və harada yaşayıb, yaratmasıyla bağlı dəqiq fikir yoxdur.

Zərdüşt dini məzdəizm, eləcə də digər dinlərin tarixində baş vermiş daxili təhəvvülata məruz qalmışdır. Bu baxımdan da Zərdüşt peyğəmbər tərəfindən yaradılmış Ardı »

Tarixi[redaktə]
Qasımuşağı obasının ərazisi 1747-ci ildən sonra Qaraçorlu mahalının, 1840-cı ildən sonra Şuşa qəzasının Zəngəzur sahəsinin, 1867-ci ildə Zəngəzur qəzasının, 1930-cu ildən sonra Laçın rayonunun tərkibində olmuşdur. Laçın rayonunun tərkibində olduğu dövr ərzində Kürdhacı sovetliyi adlandırılan[1] obanın tərkibində Ərikli, Yuxarı Qarasaqqal, Aşağı Qarasaqqal, Hacısamlı, Xaçınyalı kəndlərinin ərazisini əhatə etmişdir. 18 oktyabr 1991-ci il tarixindən Azərbaycan Respublikası öz müstəqilliyini qazandıqdan sonra isə Kürdhacı kənd inzibati ərazi dairəsi[2] adı ilə adlandırılmışdır.

Coğrafi mövqeyinə görə Şəlvə, Piçənis, Muncuqlu çaylarının axdığı dərin dərələr vasitəsi ilə dağ silsiləsi yaratmış Qarabağ silsiləsinin cənub-qərb yamacında yerləşən oba ərazidə ən yüksək dağ zirvəsi olan Qırxqız yaylaqlarının (2825 m) ətəyində yerləşmişdir. Ardı »

Kəyumərsin edam olunması xəbərini alan Qara Yusif Təbrizdən çıxaraq Qarabağa yollandı. Sonra o, Şeyx İbrahimin yanına elçi göndərərək tabe olmasını təklif etdi. Müstəqilliyini itirmək istəməyən İbrahim Şirvanda böyük ordu toplayaraq Şəki hakimi Seyid Əhməd Orlat və gürcü hökmdarı I Konstantinlə ittifaqda on iki minlik süvari ilə Qara Yusifin üzərinə yeridi. İbrahim əvvəllər də gürcü hökmdarı ilə dostluq münasibətləri saxlayırdı və onunla müttəfiq idi. Qələbə çalacağına əmin olan Qara Yusif böyük qoşunla, soyurqal və hədiyyələr bağışladığı vassalları - Cənubi Azərbaycanın iri feodalları ilə birlikdə çıxış etdi.

Şeyx İbrahim Kür sahilində düşərgə saldı. Vuruşma h.815-ci ilin şaban ayında (1412-ci il noyabrın 6-dan dekabrın 4 Ardı »

Tarixi[redaktə]
Kutriqurlar utiqurlar, haylantürklər və başqa türk kökənli tayfalarla V-VI yüzilliklərdə Don və Dunay çayları arasında qərar tutmuşdular.. Bizans tarixçisi Prokopi Qeysərli bir məlumata dayanaraq yazır ki, kutriqurlar və utriqurlar ilk zamanlarda bir dövlət ətrafında birləşmişdilər. 463-cü ildə bulqarlar hunları məğlub etdilər.

Bulqarlar bir çox türk soylarının birləşməsiylə 630-cu ildə ortaya çıxdılar. Böyük Bulqar xanlığını Kubrat xan qurdu. VII əsrin ilk yarısında Xan Kubrat Qaradənizin şimalında dağınıq yaşayan türk Kutrigurlar, Utiqurlar, Sabirlər və Onoqurlar kimi soyları və bundan başqa 7 slavyan qövmünü, Bizansın razılığı ilə qurduğu ilk böyük bulqar dövlətinin tərkibində birləşdirmişdir. Beləliklə Bulqar adında yeni bir boy əmələ gəlmişdir. Ancaq qurulan dövlət Ardı »