Haqqinda.az

Süleyman şah Səlcuqlu və yaxud Kutalmışoğlu Süleyman şah (Ərəb əlifbası ilə: سليمان بن قتلمش (Süleyman bin Kutalmış)) (ö. 1086), Rum Səlcuqlu dövlətinin qurucusudur. Səlcuqlu soyundan gəlir və Böyük Səlcuqlu sərkərdəsi idi. Soyunun davamı bugünkü Elbeyli Türkmən elidir. Ardı »

Həyatı[redaktə]
Hicri tarixlə 455-ci ilin zilhiccə ayında (miladi tarixlə 1063-cü ilin noyabr-dekabr ayları) 30 yaşlı Alp Arslan Böyük Səlcuq dövlətinin sultanı elan olundu. O, rəiyyəti ikiqat xərac vergisindən azad etdi. O, hər il Ramazan ayında 4 min dinar sədəqə paylayırdı. Bundan başqa 10 min dinar da saray xidmətçilərinə paylanırdı. Bir dəfə sultanın namaz otağına xəbərçilər onun vəziri Nizamülmülkün gəlirləri barədə məktub atmışdılar. Vəzirini yanına çağıran sultan ona dedi : "Bu məktubu götür. Əgər yazılanlar doğrudursa öz xasiyyətini və tamahını azalt. Yox əgər yalandırsa onda onu yazanı taparaq, divanda ona bir vəzifə ver ki, yalan və böhtan uydurmaqdan əl çəksin".

Alp Arslanın daxili siyasəti[redaktə]
Sultan Ardı »

Əlaəddin Keyqubad, büyük bir siyasetçi ve asker olduğu kadar da ilim adamıydı. Âlimleri sarayında toplar, onları korurdu. Necmeddîn Dâye, Ahmed bin Mahmudi Tûsî el-Kâniî, Əxi Evrən kimi dönemin pek çok önemli siması onun saltanatının ve kişiliğinin özellikleri nedeniyle yaşamak için Anadolunu tercih etmişlerdi. Yine Bahaəddin Vələd ve sultanın döneminde ve çevresinde yetişen oğlu Mövlanə Cəlaləddin Rumi ve yine onun döneminde yetişen Sədrəddin Konyəvi Anadolu mədəni hayatında büyük öneme qovuşmuşlardır.

Gayet olumlu şartlarda devraldığı ülkeyi on yedi yıllık saltanatı boyunca her yönü ile daha da geliştirerek zirveye taşımayı başarmıştır. Başarısındaki en büyük etkenlerden birisi hiç şüphesiz ticarete verdiği büyük önemdir. Babasının Selçuklu hakimiyeti Ardı »

Şimali Suriya vә İraqda hakim olan Türk xanәdanlığı olan Zәngilәr dövlәti, Böyük Səlcuq İmperiyasıın Mosul valisi I İmadəddin Zəngi tәrәfindәn 1127-ci ildә qurulub.

Tarixi[redaktə]
Paytaxtı Hələb olaraq qurulan Zәngilәrin paytaxtı 1154-cü ildәn sonra Dəməşq olub. Zәngilәr xanәdanının banisi Ağsungur, Sәlcuqlu ordusunda bir hәrbçi vә Hәlәbin Sәlcuqlu valisi Tutuşun ata bәyi idi. İraq valiliyinә tәyin olunan İmadәddin Zәngi, 1127-ci ildә Mosul, 1128-ci ildә Hәlәb vә sonra da Suriya şәhәrlәrini әlә keçirib. İmadәddin Zәngi, siyasi bacarığı ilә vә Sәliblәrә qarşı nailiyyәtli mübarizәsilә, Mesopotamiyanı vә Surıyanın böyük bir hissәsini hakimiyyәtinә daxil edib.

İmamәddin Zәnginin oğlu Nurəddin Mahmud Zəngi Suriyada fәth işlәrini başladaraq 1154-cu ildә Dәmәşqi әlә keçirib. Ardı »

Tarixi[redaktə]
Səlcuqlu Dövlətinin süqutundan sonra bugünkü İraqın hamısı və Suriyanın bəzi hissəsi üzərində qurulmuş olan Türk dövlətinin adıdır. Böyük Səlcuq Sultanı Məhəmməd Tapar 18 Aprel 1118-ci ildə ölüncə, oğulları taxt üzərində mübarizəyə başaldılar və sonradan əmiləri Sencerin tabeliyinə girdilər. Səncər də Taparın uşaqlarını İraq və Azərbaycana məlik olaraq təyin etdi. 1157-ci ildə Sencerin ölümü ilə Böyük Səlcuq Dövlətinin tarixə qarışmasıyla tamamilə müstəqil oldular və Şah adını daşımağa başladılar.

İraq Səlcuqlu sultanları[redaktə]
Mahmud (1118-1131)
Davud (1131-1132)
II Toğrul (1132-1134)
Məsud (1134-1151)
Məlikşah (1151-1153)
Məhəmməd (1153-1159)
Süleyman şah (1159-1161)
Arslan şah (1161-1177)
III Toğrul (1177-1191)
Qızıl Arslan (1191)
III Toğrul (1191-1194) Ardı »

Həyatı[redaktə]
Cəmaləddin Uluq Barbəy Arqun oğlu Cahan Pəhləvanin əmirəlümarası olmuşdu. Cahan Pəhləvanın vəfatından sonra onun arvadı İnanc xatun siyasətə atıldığından onu öz tərəfinə çəkmək istədi. Ay aba III Toğrula meyl etdi. Əmir Seyfəddin Rusla aralarında ixtilaf baş verdi. Ay Aba onu sultanın qarşısında ləkələdi. Rəqib aradan götürüldü.

Cəmaləddin Ay Aba məlik əl-üməra ünvünı almışdı. Həmədanın valisi, Özbəyin müdəbbiri olmuşdu. Ardı »

Böyük Səlcuqlular sülaləsi 1037 - 1157 illər arasında iqtidarda olan xanədan.Səlcuq türkləri Oğuz türklərinin Qınıq boyuna mənsub olmuşlar.Bu sülalə adını türk sərkərdəsi olan Səlcuğun adından götürmüşdür.

Səlcuq bəy 1000–1038
Toğrul bəy 1037-1063
Alp Arslan 1063-1072
Sultan Məlikşah 1072-1092
Sultan I Mahmud 1092-1093
Börkyaruk 1093-1104
Müizzeddin Məlikşah 1105
Sultan Məhəmməd Təpər 1105-1118
Sultan II Mahmud 1118-1131
Sultan Səncər 1131-1157 Ardı »

Memarlıq[redaktə]
Qaydası kəsmə daşdandır. Gövdə hissəsi kərpic və firuzə rəngli çinilərdən tikilmişdir. 8 Yivlidir. Minarə hazırda Antalya şəhərinin simvolu halına gəlmişdir. Hündürlüyü 38 mt olub 90 pilləli pilləkən ilə çıxılır. Yivli minarənin bir qismi kərpic və firuzə rəngli kaşılardan yaranmışdır. Yivllərinə görə Yivli Minarə adı verilmişdir.

Külliyə[redaktə]
Qalaqapısı səmtində yerləşən və çoxsaylı Səlcuqlu yaradıcılığından ibarət əsərlər birliyidir. Bu məsciddə yerləşən tikililər bunlardır: Yivli Minarə, Yivli Məscidi, Qiyasəddin Keyxosrov Mədrəsəsi, Səlcuqlu Mədrəsəsi, Mevlevihane, Zincirqıran Türbəsi və Nigar Xatun Türbəsi. Yivli Minarə Antalyadakı ilk islam tikililərindəndir. XIII əsrə aid bir Səlcuqlu əsəridir. Qaydası kəsmə daşdandır. Gövdə hissəsi kərpic və firuzə rəngli bəzəkli çinilərdən tikilmişdir. 8 yivli Ardı »