Haqqinda.az

D u r – Arsakda kənd adı. Türkcə tur düşərgə sözündəndir. Ardı »

Tarixi[redaktə]
Qazıxanlı - Kəlbəcər rayonunda dağətəyi ərazidədir. Bu yaşayış məntəqəsini XIX əsrdə indiki Laçın rayonu ərazisində mövcud olmuş Qazıxanlı kəndindən köçmüş əhali salmışdır. Laçın rayonunun Zerti kəndi yaxınlığında Qazıxanlı yeri adlı köhnə kənd yeri də mövcuddur. Qazıxanlı nəsil adıdır. Qızılbaş tayfalarından sayılan təkəli tayfasının əmirlərindən biri Çərkəs Həsənin oğlu Qazı xan olmuşdur. Atası Urmi (Urmiya) hakimi idi və Div Sultanın əmri ilə öldürülmüşdü. Qazı xan Hüseyn xandan sonra Herat hakimi və Bəhram Mirzənin lələsi oldu, sonralar Ruma getdi. Sultan Süleyman İraq hakimiyyətini ona əta etdi və 947-ci ildə (8.I. 1540 - 26. IV. 1541) beş min nəfərlə o diyardan qaçıb Şah I Ardı »

Exçerxo (Exçerxor, Exçerxis) – dağ da adı. Bu oronimin əvvəlində türkcə aq sözünün durması şübhəsizdir. Sonrakı komponent güman ki, türkcə çeraq – mineral bulaq (müqayisə üçün, Ərdəbil yaxınlığında Çarıq-Su adlı yer vardır) sözünün təhrifidir. Ardı »

T a l q e – İndiki Pirallahı adasını er. əv. I əsr müəllifi Pomponi Mela Talqe, II əsr müəllifi Ptolemey Talka kimi yazmışlar. Türkcə tilqə sözündəndir (Midiyada Tilaşuri). I əsr müəllifi Pliniy bu adanı Zazata kimi yazmışdır. Türkcə saz – bataqlıq, yeraltı suların üzə çıxdığı sahə, gilli yer (Azərbaycan dilində saz qamışlıq) və ada (bəzi türk dillərində, məsələn, özbəkcə ata) dörd tərəfi su ilə əhatələnmiş quru yer, ərazi sözlərindəndir. Ardı »

A r k u q e t – Sisakanda bir çayın adı. Arquçay hidroniminin ermənicə yazılışıdır. Türkcə arqu – yarğanlarla parçalanmış Древнетюркский словарь, М., 1969 , səh 54 sözündəndir. Həkəri çayının yarğanlardan axan yuxarı hissəsinin adıdır. Ardı »

S u k k a – Mannada bir qalanın adı. Türkcə çoku (özbəkcə çukki, qazaxca şoki), konusvarı yüksəklik, dağın şiş zirvəsi, təpəsi sözündəndir. Ardı »

T a u r l a y (er. əv. 820-ci il). Urartuda Tuarasi toponimi ilə eyni olmaqla türk dillərindəki tabur, tavur – arabalardan möhkəmləndirilmiş düşərgə sözündəndir. Ümumiyyətlə, dağ adlarında tavur sözünün iştirak etməsi səciyyəvidir. Strabon yazır ki, Ekbatana getmək üçün Tavr dağını aşmaq lazımdır.

Midiyanın paytaxtı Ekbatan şəhəri idi. İ. M. Dyakonov yazır ki, bu şəhər qədim Midiyanın ürəyi idi. Herodotun yazdığına görə, şəhəri ilk Midiya çarı Deyok salmışdır. İ. M. Dyakonov bu toponimin Maday dilində (lakin o, Maday dilini İranmənşəli sayır) Hanqmatana adlandığını və yığıncaq yeri mənasını verdiyini yazır. Başqa yerdə müəllif bu toponimin İran dillərindəki ham – bir yerdə, birlikdə Ardı »

U a ş d i r i k k a – Mannada bir qalanın adı. Y. B. Yusifov Baş darak kimi bərpa edir və onu dişli dağ kimi mənalandırır . Q. Qeybullayevə görə isə, toponim türkcə yoğuş – "yoxuş" və terek – dişli dağ zirvəsi sözlərindəndir. Altayda Tas-Terek, Krımda Tarak-Daş, Tuvada Saaday-Terek toponimləri ilə müqayisə olunur. Quruluşca Həmdullah Qəzvininin (XIV əsr) qeyd etdiyi Təbriz yaxınlığındakı Culandarak toponimi ilə eynidir. Ardı »