Haqqinda.az

Müsahibimiz "Narınc” Uşaq Psixologiya Mərkəzinin rəhbəri Narınc Rüstəmovadır.

- Narınc xanım, erkən yaşlardan uşaqların nitq bacarıqlarını inkişaf etdirmək və bu sahədə müşahidə olunan gerilikləri aradan qaldırmaq üçün nə etmək lazımdır?
- Nitq bacarığının formalaşması üçün psixi inkişaf normal səviyyədə olmalıdır. Nitq, qarşısındakı insanın dediklərini eşitmək, anlamaq ,cavabı beyində hazırlayıb səsləndirmək kimi mürəkkəb bir prosesdir. Bu prosesin yaranması üçün səs və tənəffüs sistemi, artikulyasiya orqanları düzgün koordinasiyalı işləməli, eşitmə, görmə, hərəki bacarıqlar, emosiyalar lazımi qədər inkişaf etməlidir. Hər bir uşaq məlum yaş dövrlərində müəyyən bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnməlidirlər. Bu bacarıqlara sahib olmamaq inkişafdan geri qalmaqdır. İnkişaf geriliyi özünü müxtəlif sferalarda göstərir: əqli, nitq, Ardı »

Doğru nömrə
Doğru nömrə çox əhəmiyyətli… Çox kiçik ya da çox böyük olan ayaqqabılar səhv basmağa və ayaqda deformasyona səbəb ola bilir… Bunlar da uzun vəd edə düzəldilməsi lazım olacaq çətinliklər yaradır.

Böyümə təqibi sizin işiniz
Uşaq ayaqları çox elastik olduğu üçün uşağınız ayaqqabısı sıxsa da şikayət etməyə bilər, buna görə bunu izləmək sizin işiniz. 1-3 yaş arası uşaqlarda 8-10 həftədə bir, 3-6 yaş arası uşaqlarda 4-6 ayda bir ayaqların böyüyüb - böyümədiyini nəzarət etmək lazımdır. 3-6 yaş arasında uşağın ayaqları sənədə 2-3 nömrə böyüyə bilir. Məktəb uşaqlarında isə bu böyümə ildə 1 ya da 2 nömrə olur.

Günortadan sonraları
Ayaqqabı almağa uşaqla birlikdə Ardı »

Uşağın düzgün şəkildə əmizdirilməsi ananın orqanizmində gedən laktasiya prosesinin düzgün formalaşması, uşağın doyuzdurulması, ananın döş giləsinin müxtəlif zədələnmələrdən qorunması üçün çox vacibdir.

1. Uşağı düzgün əmizdirmək üçün ana, ilk növbədə, öz döşünü düzgün saxlamağı öyrənməlidir ki, əmizdirmə vaxtı uşaq onu asanlıqla və düzgün şəkildə götürsün. Belə ki, ana əli ilə döşü elə saxlamalıdır ki, onun baş barmağı yuxarı tərəfdə - uşağın burnu olan yerdə, şəhadət və digər barmaqları isə aşağı tərəfdə - uşağın alt dodağına paralel olsunlar. Uşağın açılan ağzının hərəkətini məhdudlaşdırmamaq üçün ananın şəhadət barmağı döş giləsindən bir qədər uzaq - ən azı 5 sm məsafədə olmalıdır.

Döşün "qayçı” şəklində (şəhadət və Ardı »

Uşaqlarınız arasında qardaş-bacı qısqanclığı varsa nə etməlisiniz?

Əvvəlcə bunu unutmayın ki, əgər uşağınızda qısqanclıq müşahidə edirsinizsə onu buna görə cəzalandırmayın, duyğularının haqlı və normal bir duyğu olduğunu qəbul etməlisiniz. Uşaqdan böyük olmasını tələb etməyin. Ondan ən qiymətli oyuncaqlarını, ən sevdiyi ailə fərdlərini, otağını paylaşmasını gözləməyin. Çünki bunu tələb edirsinizsə uşağınıza əvvəlkindən daha çox diqqət və sevgi göstərməlisiniz. Amma artıq ailəyə ikinci uşaq gəlib və onun da diqqət,qayğı və sevgiyə ehtiyacı vardır. Bu vəziyyətdə böyük uşağa əvvəlkindən daha cox vaxt ayırmaq çox çətin olur.Uşaq artıq qarşılığında daha yorğun, onun nazı ilə daha az oynayan bir ana, daha az diqqər ayıran bir ata görür. Ardı »

Uşaqların beyin inkişafında 0-6 yaş çox əhəmiyyətli bir dövrdür. Bu dövrdə olan uşaqların qidalanmasına təsir edərək zəka inkişafına kömək edə bilərik.

0-2 yaş dövrdəki uşaqlar xüsusilə ana südüylə qidalanaraq belə zəka inkişafına müsbət qatqı təmin edər.

0-6 yaş dövrdə dəmir qəbulu cəhətdən dəstəkləmək uşaqların həm bədənlə həm də zehnən inkişafına böyük təsir təmin edər. Qırmızı ət, toyuq və tam taxıllı qidalarla qidalanma dəstəklənilməlidir.

Uşaqların qidalanmasında Omeqa-3 olduqca əhəmiyyətlidir. Omeqa-3 uşaqların bilişsel zəkalarının və yaddaşlarının inkişafında yeri böyükdür. 0-2 yaş dövründə ən yaxşı Omeqa-3 ana südüdür. Balıq, qoz, badam qidalanma siyahısına əlavə olunmalıdır.

Antioksidanlar beyin sağlamlığını qoruyan maddələr olduğundan uşaqların qidasında olması Ardı »

Bu tapşırığı yerinə yetirmək üçün bir diktafona ehtiyacınız olacaq. Tapışırıq aşağıdakı kimi aparılır.

Hər kəs mahnı oxuyarkən, nitq söyləyərkən yaxud şeir deyərkən səsini diktafona yazılmalıdır. Ailənin yaşlı üzvləri də, bu tapşırıqda iştirak etməlidir. Bunu yerinə yetirmək üçün hər kəsə bir həftə vaxt verilir. Həftənin sonunda hər kəsin iştirak edəcəyi " Dinləmə günü" təşkil edin. Utandırıcı fikir demək qətiyyən olmaz.

Uşağınız üçün onu ürəkləndirən başlanğıc olmalıdır. Ardı »

Ana - ata uşaqla oyun oynamalı

Bütün bu oyun müddətindəki qazanımlarını isə tək başına təmin edə bilməz, həm yaşıdlarını həm də valideynlərini müşahidə edər. Xüsusilə ana və atanın oyun içindəki iştirakı çox əhəmiyyətlidir. Çünki uşaq, baxıcısı və ya yaşıdlarından çox, ilk bağlanma obyektləri olan ana və atanın özünə qatdığı həlləri və rolları həyatına alar, əvvəl oyun içində, sonra həyatın içində təcrübələr.

"Uşaqla məhsuldar zaman keçirmək" nə demək?

İşləyən ana və ataların ən əhəmiyyətli çətinliyi zaman olmağa başladı. İşdə bu səbəblə özlərinə də istirahət etmə zamanı ayırmaq istəyən ana - atalar, ya yemək edərkən ya qəzet oxuyarkən ya da başqa bir işlə Ardı »

Qarışıqlıq
Atalığın ilk aylarıyla ardınca bir neçə il hiss etdikləriniz arasında fərq vardır çünki bu dövrdə ziddiyyətli duyğular özünü göstərər. Bir tərəfdə yeni bir həyat yaratmış olmaqla gələn güc və qürur duyğusu, digər tərəfdə isə körpənin ehtiyaclarına cavab verə bilməmək, hətta bəzən anlaya bilməməkdən qaynaqlanan çarəsizlik duyğusu ortaya çıxa bilər.
Yeni və fərqli bir sevgi
Uşağınıza qarşı hiss edəcəyiniz sevgini, başqa kimsəyə qarşı hiss edəcəyiniz sevgiylə müqayisə edə bilməzsiniz. Bu bənzərsiz tərzdə bir sevgidir. Alışmaq zaman ala bilər.
Ziddiyyətli duyğular
Bir gün körpənizə baxıb inanılmaz sıx bir sevgi hiss edə bilər, sabahısı gün isə özünüzü boş və duyğusuz hiss edə bilərsiniz. Bəzən hər şeyi buraxıb getmək Ardı »