Haqqinda.az

Qorxu görünən və görünməyən təhlükələrin qarşısında göstərilən təbii bir reaksiyadir. Qorxular təhlükələrə qarşı xəbərdarlıqdır. İnsanı nədənsə qaçmağa, gizlənməyə ya da mübarizə apararaq qorunmağa məcbur edir. Uşaqlarda aşkarlanan qorxular uşağın yaşına görə dəyişir.

Həyatının ilk illərində uşaqlarda qorxu hissi daha çox olur. Öyrəndikləri çoxaldıqca, özünə inamları artdıqca, bilmədiklərini öyrəndikcə qorxuları daha da azalır. 2-3 yaşındakı uşaq ildırım çaxmasından, elektrik süpürgəsi kimi yüksək səslərdən qorxur. 3-4 yaşında isə polisdən, oğrudan, dilənçidən, qaranlıqdan, torbaçı xaladan qorxmağa başlayır. 4 yaşındakı uşaqlar həkimdən, itdən, yıxılıb yaralanmaqdan, əzilən bir yerinin qanadığını görməkdən qorxurlar. 6 yaşındasa isə şeytan, xortdan, ruh, yanğın, zəlzələ kimi hadisələr uşaq fobiyalarının yaranmasına səbəb olur. Ardı »

Yeməyin hazırlanması və verilməsi zamanı körpənizin təhlükəsi ilə qarşılaşmamasını təmin etməyə çalışın.
1. Uşağınız üçün yemək hazırlamamışdan öncə əllərinizi daim yaxşı-yaxşı yuyun.
2. Uşağınızı yedizdirməmişdən öncə onun əllərinin təmiz olub-olmadığını yoxlayın.
3. Masaların üstünü təmiz saxlayın və körpənizin yeməyə və ya yemək hazırladığınız masaya yaxınlaşmasına imkan verməyin.
4. Mətbəx taxtasını tam təmiz saxlayın
5. Soyuducuda bişmiş və çiy əti üstü örtülmüş şəkildə bir-birindən ayrı və həm də digər ərzaqlardan ayrı saxlayın.
6. Yeməkdən öncə bütün boşqabları və qaşıqları isti sabunlu su ilə yuyun.
7. Körpənizin qabağından qalmış yeməkləri saxlamayın və yenidən ona verməyin. Bu, ishal və qusma ilə nəticələnə bilər.
8. Bişmiş ərzaqları bir dəfədən artıq isitmək olmaz.
9. Bütün Ardı »

Məktəblərin bağlanmasına az vaxt qaldıqda tətil həyəcanı yaşanmağa və tətil planları tutulmağa başlanır. Təhsildə zəif olan uşağı günahlandırmaq əvəzinə, xətasından dərs alması üçün uşağın təşviq edilə biləcəyini unutmamalıyıq. Cəza vermənin uşağın ailəsilə olan münasibətinə təsir edə biləcəyini vurğulayan psixoloqlar bu məqamda da uşağı
n valideynlərini cəzalandırmaq üçün dərs öyrənməyə davam etməyəcəyini bildiriblər.

Tətildə uşaqlar nə qədər dərs öyrənməlidirlər?
Psixoloqlar yay tətilini uşağın istirahət edərək keçirməsinin vacib olduğunu vurğulayıblar. Bununla yanaşı, dərslərdən tam mənasıyla soyumasına imkan verməyən tətil planı tutulmasının doğru olacağını söyləyirlər. Məktəb açıldığı zaman uşağın adaptasiya sıxıntısı yaşamaması üçün mövzunun təkrar edilməsinin faydalı olacağını ifadə edən psixoloqlar çoxlu kitab oxumağı məsləhət görürlər.

Uşaq yay Ardı »

Atanın yaxın münasibətinin və diqqətinin uşağın fiziki və duyğusal inkişafı üzərində müsbət təsirlər yaratdığı araşdırmalarla təsdiqlənib.

İlk aylarda atası tərəfindən güclü istək və diqqət görən uşaq ətrafı ilə münasibət qurmaqda daha istəkli olur. Atanın uşağı ilə yaxından maraqlanması xüsusən oğlan uşaqlarında gələcəkdə qarşı cinsə şiddət meylini azaltmış olur.

Tək başına yalnız anası tərəfindən böyüdülən oğlanlar yaşadıqları hər üzüntünü, problemi anasıyla əlaqələndirdiyindən gələcəkdə qarşı cinsə qarşı onlarda mənfi empatiya yaranmış olar.

Atasıyla daha yaxın münasibət quran uşaqların özlərini ifadə etmək və münasibət qurmaqda daha bacarıqlı olduğu deyilir. Analar uşağın böyüməsində daha çox qoruyucu, nəzarətçi rolda olsa da, ata sosial aləm və ətrafı ilə təması üçün Ardı »

Pomidor yetişdirmək istəsəniz gedib kök toxumu əkməzsiniz. Əgər inkişaf etmiş bir özgüvənə sahib olmaq istəyirsinizsə neqativ düşüncə toxumları əkməzsiniz. Başımıza əkdiyimiz toxumlar, sahib olduğumuz düşüncələrdir, pozitiv ya da neqativ "daxili səsimiz”dir. Bizə mənfi yöndə təsir edən, geriyə aparan sözləri hansı aralıqla istifadə edirsiniz? "Riyaziyyatdan çox zəifəm”, "bu adamın məndən zəhləsi gedir”, "Doğru elədiyim heç bir şey yoxdu”. Bütün bu fikirlər, sabah sahibi olacağınız "mən”inizi əmələ gətirən toxumlardır. Uşağınızın daxili səsindən istifadə etməsinə köməklik edin. Balaca kağızlar alın və hər bir kağız parçasına bir pozitiv daxili səs toxumu yazın. Sonra hamı yazdığı kağızı qatlasın və çölə çıxıb torpağa basdırsın. Basdırdığınız kağız parçalarının Ardı »

Boşanmış cütlərin uşaqlarında davranış problemləri, vərdiş pozuqluqları, ətrafla əlaqələrdə pozulma və inkişafın dayanması kimi bir sıra problemlər müşahidə edilə bilər. Ancaq problemli bir evliliyi davam etdirmək də uşaq üzərində ən az boşanma qədər mənfi bir təsir edəcək. Prof. Dr. Sədat Özkan, boşanmanın uşaqlar və gənclər üzərindəki təsirlərinə istiqamətli sualları cavabladı.
Hər uşaq boşanmaya mütləq reaksiya verərmi?
Uşaqlarda boşanma sonrası uyğunlaşmazlıq əlamətləri uşağın yaşına, ana və atayla olan əlaqəsinə və cinsiyyətinə görə fərqliliklər göstərər. Uşaqların boşanmaya verdikləri reaksiyalarda fərqlilik müşahidə edilsə də ortaq olaraq tündxasiyyətlik, xasiyyətsizlik, narahatlıq, narahatlıq, təcavüzkarlıq və davranış pozuqluqları sayıla bilər.
Uşaqda mərhələli reaksiya
Araşdırmalara görə; boşanma sonrasında uşaqların uyğunlaşma Ardı »

Mütəxəssislər "İkinci uşaq sahibi olmaq üçün doğru zaman nədir?" sualına dəqiq bir cavab tapa bilməsələr də ümumi hər qadının ikinci bir uşaq sahibi olması üçün 2 ilə 4 il arasında gözləməsi.

Edilən araşdırmalara görə yenidən körpə sahibi olmaq üçün son körpənizin doğumundan sonra 18- 23 ay arası gözləmək yeni körpənin sağlamlığı üçün ən yaxşısı. İki hamiləlik axtarsının 17 aydan az bir müddət olması az kilolu körpə sahibi olma riskini artırır. Bu risk iki hamiləlik arası əgər 6 aydan az isə ən yüksək nisbətdə görülür. Mütəxəssislər ananın əvvəlki hamiləliyindən sonra yaşadığı stressdən xilas olması və bədənində lazımlı qidaları geri qazanması üçün zamana Ardı »

Müsahibimiz "Narınc” Uşaq Psixologiya Mərkəzinin rəhbəri Narınc Rüstəmovadır.

- Narınc xanım, erkən yaşlardan uşaqların nitq bacarıqlarını inkişaf etdirmək və bu sahədə müşahidə olunan gerilikləri aradan qaldırmaq üçün nə etmək lazımdır?
- Nitq bacarığının formalaşması üçün psixi inkişaf normal səviyyədə olmalıdır. Nitq, qarşısındakı insanın dediklərini eşitmək, anlamaq ,cavabı beyində hazırlayıb səsləndirmək kimi mürəkkəb bir prosesdir. Bu prosesin yaranması üçün səs və tənəffüs sistemi, artikulyasiya orqanları düzgün koordinasiyalı işləməli, eşitmə, görmə, hərəki bacarıqlar, emosiyalar lazımi qədər inkişaf etməlidir. Hər bir uşaq məlum yaş dövrlərində müəyyən bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnməlidirlər. Bu bacarıqlara sahib olmamaq inkişafdan geri qalmaqdır. İnkişaf geriliyi özünü müxtəlif sferalarda göstərir: əqli, nitq, Ardı »