Haqqinda.az

İntim ve Ayıb
Ne krallar, ne kilse; ne avtoritar, ne totalitar rejimler; ne analar, atalar, ne müellimler; ne coğrafiya, ne de tarix, cinselliyin xaricevurmasının, bir şeire, bir şekile, bir romana, bir filme çevrilmesinin önüne keçe bilmemişler. Çünkü cinsellik, insan gerçeyinin bir parçasıdır. Zaman içinde, cemiyyet adeti, eneneleri deyişer, amma bu gerçek deyişmez. Bir gerçek var olsun da insanoğlu onu dile getirmesin, o gerçek senet eserlerine eks olunmasın, görülmüş hazisedir mi bu? Görülmediyi üçün de, insanoğlu özünü derk edeni, cinsellik gerçeyini, kimi dövrlerde ve ölkelerde azadca, kimi ölkelerde gizlice dile getirmişdir. Bunun da kiminse sandığı kimi ümmet exlaqıyla, millet exlaqıyla bir elaqesi yoxdur. Yunan/Latın edebiyyatı erotizmle doludur. Hindistanda, bütün divarları cinsi eşqin sehneleri ile bezenmiş mebedler vardır. Zen dininin Tantra mezhebinde, qadın ve kişi cinsi orqanları müqeddes işarelerdir. Tantranın müqeddes el yazmaları, cinsi orqanların (Yenil ve Yang) ve cütleşme (daha doğrusu tekleşme) sehnelerinin şekilleri ile bezelidir. Nietzschenin meşhur, "Erosu zeherleyen tek tanrılı dinler olmuşdur.” sözü bir gerçekdir, amma zeherlenmiş de olsa Eros heyatını davam etdirmeyi bacarmışdır. Kilse tezyiqinin en ağır novu orta esrler Avropası, cinsellikle dolu şeirler, dastanlar, ehvalatlar, nağıllar yaratmışdır. Belke tek tanrıya inanan cemiyyetlerde, cinsi senet, Yaponiyada, Çinde olduğu kimi bir inkişaf göstermemişdir amma insan suretini qadağan eden İslam dininin etibarlı olduğu ölkelerde, birliklerde bele intim bir senet vardır. Şübhesiz her cemiyyet, öz xüsusiyyetleri içinde bir cinsi eşq seneti yaratmışdır. Bu sebebledir ki bu gün, bir Yapon, bir Hind, bir Çin, bir Avropa, bir İslam, bir Afrika, bir Okeana erotizminden danışılmaqdadır. Başda Min bir Gece Nağılları olmaq üzre, bütün İran ve Osmanlı (hem xalq, hem divan) şeri,Mevlananın ulu Mesnevisi intim elementlerle doludur. Bütün bunlar her kesin bildiyi gerçeklerdir. Bu bilinen gerçeklere, daha az bilinen bir gerçeyi elave edek: Cinsi eşq senetinin inkişaf etdiyi dövrler, o cemiyyetlerin en az problemli olduğu dövrlerdir. Yunan/Roma senetine baxaq, Çin ve Yapon erotizminin en yüksek hedde çatdığı dövrü araşdıraq, cemiyyetin nisbilik hüzur/dinclik içinde olduğu dövrler bunlardır. Qadağan etmelerin ağırlaşdığı dövrlere baxdığımızda ise döyüşleri, ictimai qarışıqlıqları, iqtisadi çöküntünü ve siyasi rehberliyin özüne olan etibarını itirmeye başladığını görürük. Bu gün bizde olduğu kimi. Dünen qerb cemiyyetlerinde olduğu kimi. Meselen çox deyil 30 il evvel, 1956-cı ilin Noyabr ayında bu gün cib kitabı olaraq satılıb da çox bir oxucunun maraqını çekmeyen, cinsi eşq edebiyyatının en cesur yazıçısı Marquis de Sadenin kitablarını nümayiş eden Jean Jacques Pauvert adlı yaymağın özünü mühakime orqanlarının qarşısında tapar. Bir çoxu 475 eded basılmı, en yüksek tirajı 2.000 olan bu kitabı yaymlayarak cemiyyet exlaqını pozmaqla günahlandırılan Pauverti müdafie eden meşhur hüquqçu Maurice Garçon, görkemli müdafie etmesinde, düşünce azadlığı ve qadağan etmelerle elaqedar tarixi melumatları verdikden sonra bele deyer: "İnsan Haqqları Universal Bildirişine, çağımızın bu müqeddes kitabına vara bilmek üçün esrler terefinden süren bir sey göstermişdir filosoflar, bunun döyüşümünü vermişler. Bütün medeni dövletlerin imzaladığı bu bildiriş adamın inanclarından öteri ‘narahat’ edile bilmeyeceyini nezerde tutar. 3 Sentyabr 1971 konstitusiyası, her adama düşüncelerini söylemek, yazmaq, neşr etmek ve yaymaq azadlığını verer, yazılan, neşr edilen, yaymlanan heç bir şey senzuraya tabe, tutula bilmez, evvelden araşdırmaz, deyer. (İki esr evvelki bu konstitusiya maddesini aktuallığı dolayısyla, "xüsusi olaraq” köçürdüm bura F. E.). Daha sonra bele deyer hakimlere müdafie etme vekili Maurice Garçon: "Bunu da ifade edim ki cemiyyet exlaqı mövzusunda, mühakime orqanları, her vaxt yaşadıqları zamanın 30 il gerisindedir.” Fransanın en hörmetli yazarlarının, mütefekkirlerinin müdafie etme şahidi olaraq iştirak etdiyi bu iddia neticesinde nümayişçi Pauvert mehkum olmuş, Marquis de Sadenin kitabları yığdırılıb yox edilmişdir. 1956… Cezair döyüşünün en qızğın dövrüdür. Aradan 30 deyil, 15 il keçmeden bu kitablar, minlerle eded çap olunmuş ve heç bir senzuraya uğramamışdır. 15 il içinde cemiyyet exlaqında ne deyişmişdir ki Sadenin kitabları, exlaq pozucu, dağıdıcı, tehrikedici xüsusiyyetlerini bu vaxt itirmişdir? Tek nümune ne Fransadır, ne de Marquis de Sade hadisesi. Nümuneler her dövrde, her ölkede vardır. Henri Millerin, öz yurdunda, Amerikada nümayiş olunması üçün 30 il gözlemesi, Fransada seslenilmesi gerekmişdir. İngiltere, buraxın Lady Chatterlyin Aşiqini, ela-hezretlerinin bele oxuyub anlamaqda çetinlik çekeceyi Joycenin Ulyssesinin nümayişine icaze vermemişdir. Eh, düşünce azadlığının "Kebeleri”nden sonra başqa bir nümune vermek lazımdırmı? Bütün qadağalar, qoruyacaqları heç bir şey qalmadığı zaman, bir şeyi qoruyarmış kimi görünmek isteyen siyasi iqtidarların dövründe ortaya çıxar ve müeyyen ictimai tebeqelerden güc alma meqsedi daşıyar. Bu gün bizdeki veziyyet de budur. Sağdan ya da soldan ya da ortadan biri çıxıb soruşa biler: Cemiyyet exlaqını qorumaq lazım deyilmi? Şübhesiz lazımdır. Amma cemiyyet exlaqını tek uçqur sadeleşdirenlerin qoruya bilmedikleri başqa exlaq deyerleri vardır demekdir. Cemiyyetin bütün "maddi ve menevi” deyerleri qorunduğunda, cinsellik de, onun xarice vurumu da, seneti de, heyatı da o exlaqın çerçivesi içindeki gerçek yerlerini alar. Belece qadağan etmeden ve qadağan edilmekden qurtulunur. Qadağan etme ehtirasını xarakterize edecek en yüngül söz ‘ayıbdır.