Haqqinda.az

Həyatı[redaktə]
Məhəmmədtağı mirzə Fətəli şah oğlu 1789-cu ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. Mükəmməl saray təhsili almışdı. Hüsaməddövlə ləqəbini daşıyırdı. O, 1826-cı ildən 1829-cu ilədək Kerman əyalətinin, 1831-ci ildən 1834-cü ilədək Borucird vilayətinin valisi olmuşdu. 1834-cü ildə tutulub Təbrizə gətirilmişdi. Ordan Ərdəbil zindanına göndərilmişdi. 1848-ci ilədək zindanda qalmışdı.

Məhəmmədtağı mirzə Qovanlı-Qacar şair idi. Şövkət təxəllüsü ilə fars dilində şeirlər yazırdı. Ardı »

Həyatı[redaktə]
Məhəmmədvəli mirzə Fətəli şаh оğlu 1789-cu ildə аnаdаn оlmuşdu. О, оnаltı il Хоrаsаnın, 7 il Yəzdin hакimi оlmuşdu. Müqəddəs Məккəyi-müкərrəmi ziyаrət еtmişdi.



Ailəsi[redaktə]
Hаcı Məhəmmədvəli mirzənin Mеhdiqulu mirzə, Cəfərqulu mirzə, Хоsrоv mirzə аdlı оğullаrı vаrdı. Ardı »

Döyüş haqqında[redaktə]
XVII əsrin əvvəllərindən başlayaraq Səfəvi-Osmanlı müharibələri yanidən qızışdı. Hərbi əməliyyatlar fasilələrlə 1602-ci ildən 1639-cu ilə qədər davam etmişdir.

1603-cü ilin payızında I Şah Abbas Səfəvinin qoşunları Naxçıvan və İrəvanı ələ keçirir. O, bu yerlərin əhalisini İsfahana köçürür. Bununla onun məsədi türkələri ərzaq təminatından məhrum etmək idi.

1603-cü ilin yayında Şah Abbas 15 minlik qoşunla Təbrizə tərəf hərəkətə başlayır.

6 noyabr 1605-ci ildə Təbrizdən bir qədər aralı Sufiyan adlanan yerdə baş verən döyüşdə Şah Abbas Osmanlılar üzərində ilk qələbəsini əldə edərək Təbrizi onlardan təmizləyir. 1606-cı ilin qışında Səfəvi qoşunları Qarabağ, Gəncə, və Tiflisi işğal etmək üçün yürüşə başlayır. Şahın qoçunları Gəncəni iki aya qədər Ardı »

Qızılbaşlar Səfəvilər dövlətində hakim mövqe tuturdular. Səfəvilər dövlətinin həm də "qızılbaşlar dövləti" adlandırılması bununla əlaqədar idi.

Qızılbaşlar əvvəlcə şamlı, rumlu, ustaclı, təkəli, əfşar, qacar, zülqədər, varsaq, qaradağlı (Qaradağ sufiləri), sonralar isə bayat, qaramanlı, baharlı, alpaut, ərəşli, qazaxlı və başqa türkdilli tayfaları birləşdirirdi. Talışlar qızılbaşların tərkibində yeganə irandilli xalq idi.[3]

Qızılbaşlar tayfa ittifaqına daxil olan ellərdən bəziləri:

Şamlı eli
Ustaclı eli
Türkman eli
Təkəli eli
Avşar eli
Qacar eli
Zülqədər eli
Qaramanlı eli
Qaradağlı eli
Bayat eli
Rumlu eli
Varsaq eli Ardı »

Təsvir olunan hadisələr baş verdiyi zaman şahzadə İsmayıl Qəhqəhə qalasında, I Təhmasibin göndərdiyi yeddi qorçinin mühafizəsi altında idi. Atasının vəfat etməsi və şahzadə Heydərin öldürülməsi xəbərləri ona çatanda qala rəisi Xəlifə Ənsar Qaradağlı ova çıxmışdı. İsmayıl, Xəlifə Ənsara inanmır, onu Heydərin tərəfdarı hesab edirdi. Bundan əlavə, o, Qəzvindən gələn xəbərlərə də şübhə ilə yanaşır, bunları özünə qarşı məharətlə düşünülmüş tələ sayırdı. O, hər ehtimala qarşı öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün tədbirlər gördü. Qalada keşik çəkən Xəlifə Ənsarın adamları qorçilərin köməyilə aldanılaraq ələ keçirildilər və zərərsizləşdirildilər. Onlar qalanın çıxış və giriş yollarında baş verə biləcək hücum ehtimalına qarşı maneələr qurdular. Xəlifə Ənsar Ardı »

Həyatı[redaktə]
Süleyman mirzə Möhsün mirzə оğlu İskəndəri 1877-ci ildə Təbriz şəhərində dоğulmuşdu. 1892-ci ilədəк sаrаy təlim-tərbiyəsi, təhsili görmüşdü. 1893-1900-cü illərdə Tеhrаn Dаrülfünunundа (Univеrsitеtində) охumuşdu. Sülеymаn mirzə 1900-1901-ci illərdə bir nеçə ziyаlı ilə birliкdə, Tеhrаndа "Uyuq" аdlı qəzеt nəşr еtməк üçün icаzə аlа bilmişdi, lакin bаş nаzir Əminüssultаn qəzеtin nəşr еdilməsində imкаn vеrməmişdi.

Sülеymаn mirzə iкi iкi il аtаsı Möhsün mirzə ilə birliкdə Tеhrаn pоlis qüvvələrinin zаbiti кimi qulluq еtmiş, sоnrа isə "Möhsüniyyə" аdlı ibtidаi məкtəb təsis еdərəк mааrif sаhəsində çаlışmışdı. 1904-cü ildə həmin məкtəb bаğlаndlıqdаn sоnrа bаşqа məкtəblərə müəllimliк еtmişdi.

Sülеymаn mirzə 1904-cu ildə Tеhrаndа gizli yаrаnmış İnqilab коmitəsinin üzvü, 1907-ci ilin əvvəllərində Кirmаnşаhdа Ardı »

Quliyev Əlaslan Nəriman oğlu
Quliyev Heydər Qurban oğlu
Quliyev Kamal Bəylər oğlu
Quliyev Mirzəli Müslət oğlu
Quliyev Nəbi Mütalif oğlu Ardı »

Həyatı[redaktə]
Şairin sonrakı tədqiqatçıları əsasən Rzaqulu xan Hidayətin "Məcməül-füsəha"dakı məlumatına istinad etmişlər. Tərzinin poetik irsinin öyrənilməsi və geniş araşdırma dairəsinə daxil edilməsi sahəsində ən mühüm xidmət, şübhəsiz, İran alimi M.Təməddünə məxsusdur. Hələ 1920-ci illərdə o, Berlində çıxan "İranşəhr" jurnalında Tərzi haqqında məqalə ilə birlkidə onun şeirlərindən bəzi nümunələri də dərc etdirmişdir. Şairin divanı üzərində araşdırmalarını davam etdirən M.Təməddün onun bir neçə nüsxə əsasında hazırladığı mətnini müfəssəl giriş sözü ilə 1931-ci ildə Urmiyada çap etdirmişdir. 1959-cu ildə Tehranda həmin divanın ikinci nəşri işıq üzü görmüşdür. Tərzi divanının birinci nəşri tezliklə Y.E.Bertelsin diqqətini cəlb etmiş və o, "Tərzi Əfşar və onun yaradıcılığı" adlı geniş Ardı »