Haqqinda.az

Şeyx Səfi məqbərəsinin (آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی) ətrafında tikilmiş kompleks XVI-XVII əsrlərdə Azərbaycanda tikilmiş ən görkəmli memarlıq abidələrindəndir. Kompleks bir-birinə bağlı həyət ətrafında düzülmüş binalardan ibarətdir. Bu kompleksə Şeyx Səfi türbəsindən başqa bir neçə türbə, o cümlədən Şah İsmayıl türbəsi, Çinixana deyilən bina, məscid, zəvvarlar üçün otaqlar və s. daxildir.

Şeyx Şəsi türbəsinin ətrafında yaradılan bu kompleks Yaxın Şərqdə olan ən böyük ziyarətgahlardandır. Kompleks, memarlıq quruluşunun yüksək bədii xüsusiyyətləri ilə bərabər, kaşıdan düzəldilmiş nəbati ornamentlərinin və daxili tərtibatının zənginliyi ilə də müstəsna bir abidədir. Binaların içərisini qızıl və gümüşdən emal edilmiş əşyalar bəzəyirdi (bu əşyaların əksəriyyəti ruslar tərəfindən qarət edilərək Dövlət Ermitajına Ardı »

Həyatı[redaktə]
Sultаn Məsud mirzə Nаsirəddin şаh оğlu 1847-ci ildə Təbriz şəhərində аnаdаn оlmuşdu. Аnаsı Iffətüssəltənə Mirzə Qulu bəy qızıdır. Iffətüssəltənə Qacar еlindən оlmаdığınа görə Sultаn Məsud mirzə vəliəhd təyin еdilməmişdi. О, müкəmməl sаrаy təlim-tərbiyəsi, təhsili аlmışdı. Yəminüddövlə və Zilliüssultаn ləqəblərini dаşıyırdı. Dаhа çох iкinci ləqəbi ilə tаnınırdı.

Nasirəddin şah böyüк оğlunun хətrini çох istəyirdi. Оnа şаhlığındа hеç nəyi əsirgəməmişdi. Sultаn Məsud mirzə çох ərкöyün böyüdüyündən qаbа хаsiyyət оlmuşdu. Vаr-dövlətə, hакimiyyətə çох hərisliyi vаrdı. Qаrdаşlаrı Müzəffərəddin mirzəni və Каmrаn mirzəni görməк bеlə istəmirdi.

33 il Fars və İsfahandа vаli оlmuş şаhzаdə Məsud mirzə Zillüssultаn bu müddət ərzində Isfаhаndа və оrdаn кənаrdа həm хаlisə, həm də Ardı »

Həyatı[redaktə]
Əliqulu mirzə Bəhmən mirzə oğlu 1854-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Tiflis korpusunu bitirdikdən sonra Oryol şəhərində yerləşən 51-ci Çerniqov draqun alayında xidmət etmiş, 1903-cü ildə Yeletsidəki 52-ci Nejinski alayına dəyişilmişdi. Poruçik rütbəsində mayor rütbəsinədək ucalmışdı. O,1905-ci ildə Port-Arturda gedən döyüşlərdə həlak olmuşdu. Cənazəsi doğma yurduna gətirilmiş, Bərdədə "İmamzadə" gorgahında atası ilə yanaşı dəfn edilmişdi.

Əliqulu mirzə Sitarə xanımla ailə qurmuşdu. Şəmsəddin Mirzə adlı oğlu vardı.

Mükafatları[redaktə]
Əliqulu mirzə döyüş xidmətlərinə görə "Müqəddəs Stanislav" ordeni ilə təltif edilmişdi. Ardı »

Səfəvi dövləti kimi güclü bir dövlətin yaranması Osmanlı sultanlarını narahat edirdi. Şah İsmayıl da geniş əraziləri əhatə edən şiə dövləti qurmaq istəyirdi.Anadoludakı türklər İsmayıla rəğbət bəsləməklə qalmır, bölgəni geniş xalq üsyanları bürüyür. Osmanlı ərazisindəki narazı əhali kütləvi surətdə Səvəfi dövlətinə köçməyə başlayır. Bütün bunlar Səvəfi ideologiyasının təkcə şərqi Anadoluda deyil, mərkəzi Anadoluda böyük təsirə malik olduğunu göstərir.

Beləliklə siyasi səbəbdən yaranan Səfəvi-Osmanlı qarşıdurması gələcəkdə uzun sürəcək və din pərdəsi arxasında aparılan müharibələrin səbəbi idi. İlk dəfə Çaldıran döyüşündən əvvəl Qızılbaşların kafir kimi öldürülməsinə fətva alan I Səlimin başlatdığı bu dini müharibə gələcəkdə onun oğlu I Süleymanın dövründə Osmanlı şeyxül-islamı Müfti ƏL-HƏMZƏ tərəfindən Ardı »

Hәmin çәtinliklәrdәn biri çох vахt yеrli tоrpаq sаhiblәri tәrәfindәn tәşkil еdilәn vә hәdәfi mәntәqәdә siyаsi qüdrәti әlә аlmаq, hәttа müstәqillik vә sәltәnәt tәbili çаlmаq оlаn dахil üsyаnlаr idi. Әlbәttә, оlа bilәr ki, mәrkәzi dövlәtә bаğlı yеrli hаkimlәrin zülmlәri dә, üsyаn bürümüş bölgәdә хаlqın hәmin üsyаnlаrı himаyә еtmәsinә tә’sirsiz оlmаyıb.

Sәfәvi dövrünün üsyаn bürümüş mәntәqәlәri аrаsındа Gilаn vә Mаzаndаrаn dа vаrdı. Cоğrаfi mövqеyi, qәdim sülаlәlәri vә böyük mülkәdаrlаrı оlmаsı sәbәbindәn оrаdа bu qisim üsyаnlаr hәmişә mövcud оlub. Şаh Sәfinin sәltәnәtinin lаp әvvәllәrindә Qәribşаh аdlı bir şәхs qiyаm еtdi vә üsyаn yаtırıldıqdаn sоnrа оnu "Nәqşicаhаn mеydаnındа dаr аğаcındаn аsdılаr". Аz sоnrа оnun qаrdаşı оlduğunu Ardı »

Bu soyqırımını ikinci Xocalı da adlandırırlar. Kəndin hər 10 sakinindən biri şəhid olub. 1992-ci ildə Xocalı faciəsindən bir neçə gün əvvəl Qaradağlıda törədilən soyqırımda 104 kənd sakini və 15 nəfər xüsusi müdafiə dəstəsinin üzvləri əsir götürülüb. Onlardan 80 nəfəri erməni cinayətkarları tərəfindən qətlə yetirilib.[2]

Ümumilikdə Qaradağlı soyqırımında Qaradağlı kəndi 117 övladını itirir, onlarla insan girov götürülür. Ermənilər ölənləri silos quyularına doldururlar, girovlara dəhşətli işgəncələr verirlər. Girovların əksəriyyəti geri alınsa da çoxunun taleyi hələ də məlum deyil.[3]

Öldürülənlərdən 10-u qadın, 8-i uşaq idi. İki ailənin hər birindən 4 nəfər şəhid olub, 42 ailə başçısını itirib, 140-a yaxın uşaq yetim qalıb. İşğal nəticəsində kənddə 200 Ardı »

Ç.O.Qacar tanınmış alim, akademik Lətif İmanovun rəhbərlik etdiyi Radiofizika laboratoriyasında molekulyar spektroskopiya sahəsində orijinal elmi-tədqiqat işləri aparmış, mikrodalğalar diapazonunda biratomlu spirt molekulları və onların törəmələrinin fırlanma və rəqsi-fırlanma spektrlərinin ilk tədqiqatçısı olmuşdur. Çingiz müəllim tərəfindən (akademik L.İmanovla birlikdə) yaradılmış mikrodalğalı spektrometr haqqında elektronika və radiotexnikaya aid ilk elmi məqalə "Azərbaycan EA-nın xəbərləri" jurnalında Azərbaycan dilində dərc olunmuş və həmin məqaləni keçmiş İttifaqda bu sahə ilə məşğul olan mütəxəssislər rus dilinə tərcümə etmişlər.
Ç.Qacar mikrodalğalı spektroskopiya sahəsində Londonda keçirilən beynəlxalq konfransda Azərbaycanda yaradılmış həmin spektrometr və etil spirti molekulunun mikrodalğalı spektri haqqında elmi məruzə ilə çıxış etmiş, həmin vaxtlardan (keçən əsrin 60-cı illəri) Ardı »

III Abbas — Səfəvi imperiyasının sonuncu-XI şahı, II Təhmasibin oğlu olmuşdur. 1732-ci ilin avqustunda Nadir xan Əfşar Xorasandakı qiyamı yatırdıqdan sonra öz tərəfdarları-feodal əyanlarının köməyi ilə Şəfəvi şahı II Təhmasibi hakimiyyətdən devirərək Abbas Mirzəni III Şah Abbas adı ilə şah elan edir və dövləti onun adından idarə etməyə başlayır.[2]

Bu dövrdə Nadir xan Səfəvilərlə Osmanlılar arasında imzalanmış Kirmanşah müqaviləsini ləğv edir. Osmanlı dövlətindən 1723-cü ildən bəri işğal etdiyi torpaqları Səfəvilərə qaytarmağı qətiyyətlə tələb etdi. Osmanlılar rədd cavabı verdilər. Bu da müharibəyə səbəb oldu. Nadir xan 100 minlik ordu ilə bir neçə istiqamətdə Osmanlı dövlətinə qarşı hücuma keçdilər. Müharibənin ilk günləri Nadirin ordusu Ardı »