Haqqinda.az

Arran (Aran) - antik dövr və orta əsrlərdə Kür və Araz çaylarının qovuşduğu yerdə, Qarabağ (dağlıq hissəsi də daxil olmaqla), Mil düzü və Muğan düzünün bir hissəsini əhatə etmiş, İslamdan əvvəlki dövrdə təqribən indiki Azərbaycan Respublikasının yerləşdiyi tarixi-coğrafi məkan. Arran sözünə həm alban, həm fars, həm də ərəb mənbələrində rast gəlmək mümkündür.

Müasir günümüzdə də Aran adlanan ərazi Azərbaycan Respublikasının bir hissəsidir. Buraya antik dövrdə olduğu kimi Mil və Muğan düzləri daxildir (Beyləqan, İmişli, Saatlı, Sabirabad rayonları) Ardı »

Qara İsgəndər — 1421-1429 və 1431-1435-ci illərdə Qaraqoyunlu dövlətinin hökmdarı olmuşdur.
Ölümü
O, 1436-cı ildə öz oğlu Şah Qubad tərəfindən öldürüldü. Ardı »

1947 və 1948-ci illərdə SSRİ Nazirlər Soveti "Ermənistan SSR-dən azərbaycanlı əhalinin Azərbaycan SSR-in Kür-Araz ovalığına köçürülməsi haqqında" qərar çıxarır.

SSRİ Nazirlər Soveti Qərar № 4083 23 dekabr 1947-ci il. Moskva, Kreml
SSRİ Nazirlər Soveti Qərar № 754 10 mart 1948-ci il Moskva, Kreml
1947-1953-cü illər ərzində 100 minlərlə azərbaycanlı deportasiyaya məruz qalır . Stalin tərəfindən 1947-1953-cü illərdə həyata keçirilən azərbaycanlıların növbəti deportasiyası zamanı ilk mərhələdə İrəvan şəhəri (indiki Yerevan şəhəri) yaxınlığınldakı yaşayış məntəqələri azərbaycanlılardan təmizlənmiş, sonra isə rayon mərkəzləri, ətraf kənd və qəsəbələrin əhalisi köçürülmüşdür.Deportasiyaya məruz qalan əhalinin bir hissəsi Ermənistanın dağ rayonlarında yaşadığı üçün Kür-Araz ovalığındakı iqlim şəraitinə çətin alışmışdır. Bu səbəbdən də Ardı »

Əl-Müqəddəsi Arran haqqında bu məlumatı verir:

"Arrana gəldikdə bu ərazi bütün Azərbaycan vilayətinin üçdə birini təşkil edir və dəniz ilə Araz çayı arasında bir yarım Cəzirəyə bənzəyir. Malik (Kür) çayı isə vilayəti uzununa iki yerə bölür. Onun paytaxtı Bərdə, şəhərləri isə bunlardır: Beyləqan, Şəmkir, Cənzə, Baric, Şamaxı, Şirvan, Bakı, Şabran, Bab ül-Əbvab, Lahican, Qəbələ, Şəki, Malazkerd və Tebla."
— Əl-Müqəddəsi, səh. 374

İbn Havqəl yazır:
"Arran ərazisi Bab ül-Əbvab hüdudlarından Tiflis hüdudlarınadək uzanır"
— İbn Havqəl, səh. 346 .

İstəxri yazır:
"Arranın sərhədləri Bab ül-Əbvabdan Tiflisədək və Araz çayı yaxınlığında Həciran (Naxçıvan) adı ilə məşhur olan yerədək uzanır. Arranda Bərdə və Bab ül-Əbvabdan böyük şəhər yoxdur"
— Əl-İstəxri, səh. Ardı »

Xarabagilan, Kiran, Gilan və ya Giran – Ordubad şəhəri yaxınlığında orta əsrlərə aid şəhər xarabalığı. Abidə Ordubad şəhərindən 16 – 17 km qərbdə, Naxçıvan – Ordubad avtomobil yolunun şimalında, Gilançayın sol sahilindədir. Böyük Azərbaycan alimləri Hinduşah Naxçıvani və Məhəmməd Naxçıvani bu şəhərdə doğulmuş, böyümüş və yaşamışlar.
Tarixi[redaktə]
Tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Xarabagilan ərazisində şəhər mədəniyyəti ilk antik dövrdə - V – IV əsrlərdə yaranmış, orta əsrlərdə isə bu şəhər Azərbaycanın mühüm ticarət və sənətkarlıq mərkəzlərindən biri olmuşdur. Tədqiqatçılar Xarabagilan abidəsinin monqolların Azərbaycana yürüşü zamanı dağıdılmış Kiran şəhərinin qalıqları olduğunu müəyyənləşdirmişlər.

İbn əl-Əsir (XIII əsr), Yaqut Həməvi (XIII əsr), Zeynəddin Qəzvini (XIV əsr), Ardı »

Bosniya müharibəsi - Bosniya və Herseqovinada 1992-ci il aprel ayının 6-dan 1995-ci il sentyabr ayının 14-ə qədər davam etmiş müharibə. 3 ildən artıq davam edən bu müharibədə 200 000-ə yaxın insan qətlə yetirilmiş (Beynəlxalq Qızıl Xaç cəmiyyətinin məlumatlarında görə bu rəqəm 312 mindir), 2 milyondan çox insan yer-yurdundan didərgin düşmüşdür.

Bu müharibədə qətlə yetirilənlərin əksəriyyəti müsəlman bosniyalılar idi və müharibə onlara qarşı soyqırım xarakteri daşıyırdı Ardı »

Bakı vilayəti — Azərbaycan SSR-də inzibati-ərazi vahidi, 1952—1953-cü illər arasında mövcud olmuşdur.

İnzibati mərkəzi Bakı şəhəri idi.

Bakı vilayəti 3 aprel 1952-ci il tarixdə, Gəncə vilayəti ilə eyni vaxtda təşkil edilmişdi. O, Azərbaycan SSR ərazisinin bütün şərq və cənub hissəsini əhatə edirdi və 32 rayona — Əli Bayramlı, Astara, Astarxanbazar‎, Ağsu, Cəbrayıl, Dəvəçi, Jdanov, Zəngilan, İmişli, İsmayıllı, Qazıməmməd, Qaryagin, Qonaqkənd, Qubadlı, Qusar, Kürdəmir, Laçın, Lənkəran, Lerik, Mərəzə, Masallı, Puşkin, Saatlı, Sabirabad, Xaçmaz, Xızı, Xıllı, Xudat, Şamaxı və Yardımlı rayonlarına bölünürdü.

Vilayətin İcraiyyə Komitəsinin sədri Həsən Seyidov, K(b)P Komitəsinin sədri Mirteymur Yaqubov idi.

Bakı vilayəti yaradıldıqdan cəmi 1 il sonra ləğv edilmişdir Ardı »

Dördkünc Mərdəkan qalası — Bakının Mərdəkan qəsəbəsində qədim tarixə malik qala. Qala dörd künc formada XIV əsrin ortalarında III Böyük Mənuçöhrün oğlu I Axsitan tərəfindən tikilmişdir. Mərdəkan qalası I Axsitanın düşmən üzərindəki parlaq qələbəsi şərəfinə ucaldılmışdır. Qaladan feodalların sığınacağı və gözətçi məntəqəsi kimi istifadə edilmişdir.


Poçt markası (1999).
Qalanın hündürlüyü 22 metr, qalınlığı aşağıdan 2,10 metr, yuxarıdan isə 1,60 metrdir. Daxili həyəti 28x25-dir. İçəridən qala 5 yarusa bölünür. Ardı »