Haqqinda.az

Mart hadisələri (1995-ci ilin 13-17 mart hadisələri) - Rövşən Cavadovun başçılığında XTPD ilə daxili qoşunlar arasında silahlı münaqişə və Rövşən Cavadovun öldürülməsi, OMON-çuların təslim olması ilə nəticələnən hadisə.

Hadisələrin başlanğıcı[redaktə]
Mart hadisələri 1995-ci il martın 13-də Qazaxda başladı. Həmin gün XTPD-nin Qazax bölməsinə hücum olundu və qanlı döyüş baş verdi. Bununla da mart hadisələrinin əsası qoyulub. Martın 14-də daxili işlər naziri "OMON"un buraxılması və onun üzvlərinin 3 gün ərzində silahı təhvil verməsi barədə əmr imzalayıb. Əmrə görə, silahı könüllü təhvil verənlər bağışlanacaq (törətdikləri cinayət əməllərinə görə) və DİN sistemində müvafiq işlə təmin ediləcəkdilər. Bundan 2 gün sonra, yəni silahlı qarşıdurma ərəfəsində prezident Heydər Ardı »

Mahal haqqında qısa bilgi[redaktə]
Sahəsi -
Əhalisi - Əsasən Qacarlar
Yaranması — 1747-ci il
Mərkəzi — Dəllər kəndi
Sərhədləri — Qərbdən Ayrım mahalı, şimaldan Şəmşəddil mahalı, şərqdən Şəki xanlığı, cənubdan Gəncə mahalı.
Mahalın tarixi[redaktə]
Xanlıqlar dövründə Şamxor mahalı Gəncə xanlığının tərkibində olmuşdur. Qazax sultanlığından başlayaraq Kür çayı boyunca cənuba doğru uzanan Gəncə xanlığı İrəvan və Qarabağ xanlıqları əhatəsində yerləşirdi. Samux, Kürəkbasan, Gəncə, Şamxor (Şəmkir) və Ayrım mahallarından ibarət idi. Ərazisi 5000 kv. verst idi. [Obozrenie Rossiyskix vladeniy za Kavkazam, I hissə, SPb., 1836, s.322.] Gəncə xanlığının Rusiya tərəfindən işğal edilməsindən sonra aparılmış kameral təsvir sənədləri XIX əsrin əvvəllərində xanlığın inzibatı bölgüsü haqqında daha dəqiq təsəvvür yaradır. 1807-ci ilin Ardı »

Fərhad Paşa Sultan III Muradın əmri ilə Səfəvilərin əlində qalan Gəncə üzərinə gedir. Gəncə 1 sentyabr 1588/9 şəvval 996 tarixində alınır. Gəncə alındıqdan sonra Fərhad Paşa qala inşasına başlanmasına əmr verir (3 sentyabr 1588/11 şəvval 996). Qırx günə 3800 Zira (1 Zira=1 Arşın, Təqribən 61 cm.) uzunluğunda, 10 Zira yüksəkliyində və 3 Zira qalınlığında qala inşa olunur. Səlatini Səbuktəkindən qalma xarab bir məscid sürətlə təmir edilmiş və ilk cümə namazı 14 oktyabr 1589/23 zilqadə 997 tarixində bu məsciddə qılınaraq Murad bin Səlim adına ilk xutbə oxunmuştur[Mənbə göstərin] . Qalanın tikintisində gil-palçıq, çay daşı və Gəncə memarlığı üçün ənənəvi olan qırmızı kərpicdən Ardı »

Təbrizdə Qara Yusif əsir Şirvanşah İbrahimlə danışıqlar aparmağa başladı. O, İbrahimdən 1200 İraq tüməni, Şeyx Bəhluldan 200 tümən, qazı Mövlana Zahirəddindən 100 tümən məbləğində can bahası tələb etdi. Sonra Qara Yusif Şirvanşahdan sarayda (Bakıdakı Şirvanşahlar sarayında) saxlanılan cavahiratın və qızılın öz xəzinəsinə gətirilməsi tələbini irəli sürdü. Lakin bu zaman Təbrizin tacir və sənətkar rəisləri, başda Şeyx Əxi Qəssab olmaqla, Qara Yusifin divanına gələrək əgər Qara Yusif pul əvəzinə mal qəbul etməyə razılıq verərsə, Şirvanşahın can bahasını dərhal ödəməyə hazır olduqlarını bildirdilər. Qara Yusif buna razı oldu və təbrizlilər Şirvanşahın azad edilməsi üçün Qara Yusifın divanına 1200 tümən məbləğində mal verdilər, əvəzində Ardı »

1918-ci ilin may ayının 28-də qəbul edilmiş Azərbaycan Demokratik Respublikasının istiqlal bəyannaməsində qeyd edilirdi ki, Azərbaycan özünü xarici müdaxilələrdən müdafiə etmək, daxili düşmən qüvvələri zərərsizləşdirmək üçün nizami orduya malik olmalı, özünün silahlı qüvvələrini yaratmalıdır. Çünki müstəqil ordusu olmayan dövlətin milli dövlətçiliyi həmişə yadellilərin təhlükəsi altında yaşamağa məhkumdur. Bu zərurətlə bağlı 1918-ci ilin may ayının 28-də yaradılan ilk kabinədə Azərbaycan hökumətinin müdafiə naziri vəzifəsinə general Xosrov bəy Sultanov təyin edildi. Azərbaycan Demokratik Respublikasının ordu quruculuğu haqqında tədbirlər planına müvafiq olaraq 1919-cu il noyabr ayının 1-nə qədər ordunun ən mühüm struktur bölmələri və hissələri yaradılıb başa çatdırılmalı idi. Bu müddət ərzində üç polkdan Ardı »

Melburndakı türk konsulluğunda partlayış — 23 noyabr 1986–cı ildə Avstraliyanın Melburn şəhərindəki türk konsulluğunda törədilmiş terror aktı.

Partlayıcı maddələrlə yüklənmiş avtomobil yerin altında yerləşən avtomobil dayanacağında partlayır, partlayış nəticəsində bir terrorçu — Akop Levonyan həlak olur. Partlayışa qörə məsuliyyəti əvəllər məlum olmayan "Yunan-Bloqra-Erməni Cəbhəsi" (YBEC) terror qrupu öz üzərinə götürür.

Həlak olmuş terrorçu ilə əlbir olan Levon Dəmiryan Livana qetmək istəyərkən yaxalanmışdır. 13 günlük məhkəmə prosesindən sonra, Dəmiryan təqsirli bilinərək 25 illik həbs cəzasına məhkum olunur, lakin appelyasiya məhkəməsi onun üzərindən bəzi ittihamları qötürür və nəticədə terrorçu 10 illik həbs cəzası alır. Ardı »

Qaryagin qəzası — Yelizavetpol quberniyasının bölgələrindən biridir. Hazırkı Füzuli, Cəbrayıl, qismən də Beyləqan, Qubadlı və Zəngilan rayonlarını əhatə edirdi.
Qəzanın tarixi[redaktə]
Qaryagin qəzаsı 1867-ci ildə Cəbrayıl qəzası кimi yаrаnıb. 1905-ci ildən I Rus-İrаn sаvаşının iştirаkçısı pоlкоvnik Pavel Karyaginin şərəfinə Qаryаgin qəzаsı аdlаnıb. Qаryаgin (Cəbrаyıl) qəzаsının 1918-1920-ci illərdə, АDR dönəmində rəisi öncə Bəhrambəyоv, sоnrа Hüseyn bəy Behbud bəy оğlu Mahmudbəyоv idi. Qаryаgin qəzаsınа rəis, nahiyələrə pristаv bаşçılıq edirdi.

Qаryаgin qəzаsı I Böyüк Bəhmənli pоlis sahəsi, II Hоrаdiz pоlis sahəsi və III Cəbrаyıl pоlis sahələrinə аyrılırdı. 1918-1920-ci illərdə, АDR dönəmində 1-ci sahənin pоlis pristаvı Həbib Məhərrəmоv, 2-ci sahənin pоlis pristаvı Həsən bəy Vəzirоv, 3-cü sahənin pоlis Ardı »

Pirəmsaq döyüşü — 1918-ci ilin mart ayının əvvəllərində indiki Ağsu rayonunun Bico kəndində kəndin könüllü döyüşçüləri ilə Rus ordusundan buraxılmış silahlı erməni quldur dəstəsi arasında qədim Pirəmsaq qəbirstanı ərazisində baş vermiş döyüş. ("Pirəmsaq" sözü "sak qocası" mənasında izah edilir.)

Bico kəndi 1918-ci il hadisələri ilə bağlı məşhurdur. Bolşeviklərin dəstəyi ilə azərbaycanlıların soyqırımını həyata keçirən erməni hərbi quldur dəstələri 14 mindən çox dinc müsəlman Azərbaycan türkünün vəhşicəsinə qətlə yetirildiyi 1918-ci ilin mart ayında Bakıdan Kürdəmir yolu ilə kəndlərdə, qəsəbələrdə, müsəlmanların soyqırımını həyata keçirərək irəliləyirdilər. Dövrün siyasi və ictimai böhran çağını yaşayan Azərbaycanda xalqı müdafiə etmək iqtidarına malik hökumətin olmaması bir çox yaşayış məntəqələri Ardı »