Haqqinda.az

Bütün dövrlərdə yaşamış Azərbaycan şairlərinin sevgiyə həsr olunmuş şeirlərindən ibarət çoxcildli kitab (külliyyat). Xəzər Universiteti Nəşriyyatında 2008-ci ildən başlayaraq çap olunan bu toplunun tərtibçisi Hamlet İsaxanlıdır.
Mündəricat
1 Məqsəd
2 Tərtib prinsipləri
3 Sevgi və Poeziya
4 Birinci kitab
5 İkinci kitab
6 Üçüncü kitab
7 Mənbə
8 Həmçinin bax
9 Xarici keçidlər


Məqsəd


"Azərbaycan Sevgi Poeziyası" ensiklopedik toplusunun artıq ilk üç kitabı işıq üzü görmüşdür. Hamlet İsaxanlının "Yaxşı sevgi şeirlərimiz..." sərlövhəli ön sözündə kitabın tərtib olunması ilə bağlı məsələlər haqqında yazılmışdır:

"Azərbaycan poeziyasının zəngin tarixində sevgi aparıcı mövzulardan biridir və şübhəsiz ki, sevgiyə həsr olunan şeirlər ən çox əzbərlənən və sevilən poetik nümunələr arasındadır. Böyük-kiçik hökmdarların, müxtəlif dini, siyasi ideologiyaların hakim olduğu zamanlarda yazıb-yaradan, sarayla dil tapan, ona xidmət edən və ya saraylarla əlaqəsi olmayan şairlərimiz könlünü eşq aləminə vermiş, ədəbiyyatımızı yaşadan şah əsərlər qoyub getmişlər. Klassiklərimizlə yanaşı bir çox orta əsr və çağdaş dövr şairlərimiz də ağızda gəzən, ürəkləri oynadan, musiqiyə dönən gözəl sevgi şeirləri yazmışlar. Bu şeirləri seçib, bir yerə toplayıb bütöv şəkildə oxuculara təqdim etmək çoxdankı arzum idi".

Tərtib prinsipləri

"Şairlərimizin ən yaxşı sevgi şeirlərinin hamısını, yaxşı sevgi şeirlərinin isə çox böyük qismini kitaba daxil etmək istədim. Adətən ən yaxşı şeirlərin seçimi poeziya həvəskarları və biliciləri, şeir yazan və şeir sevənlər arasında böyük fikir ayrılığı doğurmur, "sadəcə yaxşı" şeirlər barədə isə fikir müxtəlifliyi olması mümkündür (və bu təbiidir –zövqlər müxtəlifdir, "yaxşı nədir, pis nədir?" sualına hərənin öz cavabı var).

Seçimimi tələsmədən, yüz ölçüb bir biçərək, şeirlərin bədii və estetik dəyəri, fikir yükü, orijinallığı kimi əlamətlərə dayanaraq etdim. Musiqinin sehri də, istər-istəməz, müəyyən dərəcədə rol oynadı. Şeirlərə yazılmış gözəl musiqi o şeirlərə qanad verir, ikinci həyat verir. Bəzi şeirlər məhz musiqisinə görə tanınır, daha doğrusu, şeir deyil, musiqi tanınır, sevilir, insan qəlbinə yol tapır.


Hər cilddə xronoloji prinsipi əsas götürsəm də, ümumilikdə, eyni dövrdə yaşayan şairlərin müxtəlif cildlərə düşməsi də istisna olunmur. Bu halda, tərtibçi daha çevik olmaq imkanı əldə edir, nümunələrin tələm-tələsik deyil, düşünə-düşünə seçilməsi mümkün olur. Üstəlik, haqqında tam məlumatım olmayan şairlərin, yaxud unudulmuş və ya gənc, çox tanınmamış şairlərin də növbəti cildlərdə təmsil olunmasına imkan yaranır" (Hamlet İsaxanlı "Yaxşı sevgi şeirlərimiz...").

"Sevgi miniatürləri" adı altında şairin həcmcə kiçik şeirləri və (daha çox) onun şeirlərindən xüsusi seçilmiş parçalar verilmişdir" (Hamlet İsaxanlı "İkinci və üçüncü kitaba aid bir neçə söz").

Sevgi və Poeziya

Hamlet İsaxanlının Birinci kitaba daxil edilmiş "Sevgi və poeziya" adlı iri həcmli yazısında sevgi, gözəllik, gerçək həyat və xəyal dünyası, qısqanclıq, eşq, ağıl və kamillik kimi mövzular, eləcə də sevgi ilə poeziyanı bir-birinə bağlayan tellər, eşqin poetik tərənnümü məsələsi öz əksini tapır. O, fikirlərini öz şeirləri ilə bəzəyir.

"Həyatın mənası xoşbəxtlik, xoşbəxtliyin açarı sevgidir. Sevgi həyatın təməlidir, dünya sevgi üzərində qurulub. Sevgi hissidir insanı insan edən, onu yaşadan və gələcəyə səsləyən - böyük ideyalar sevgisi, vətən sevgisi, yaxınlara sevgi, vurğunluq – kişi və qadın arasında əbədi var olan məhəbbət.... Sevgi bəşəriyyətin günəşidir, insan övladı sevginin odu ilə isinir, ondan işıq alır".

"Sevgi haqqında şairlər, yazıçılar, filosoflar, psixoloqlar, psixiatrlar, sosioloqlar, antropoloqlar, teoloqlar, həkimlər, tarixçilər, arxeoloqlar...yazmışlar.Şairin bir sevgi şeiri, bir misrası filosofun sevgi mövzusunda yazdığı bir elmi əsərin, bir kitabın əsasında dayana bilər. Şairin eşq dolu misraları sevilir, əzbərlənir, sevgililərin dilində gəzir, filosofun əsəri yalnız bəzi sonrakı filosoflara lazım gələ bilir, sevənlərdən isə uzaq qalır. Tədqiqatçılar, filosof və digər mütəfəkkirlər sevgi haqqında yazır, təhlilər aparır, fərziyyə və nəzəriyyələr qururlar. Şairlər isə şeirlərində sevginin özünü yaşayır, sevginin özünü danışdırırlar".

"Poeziyanın təqribən beş min illik tarixindən xəbərimiz var; dünyanın ölüb getmiş və yaşayan çox dillərində çox saylı gözəl sevgi şeirləri, məhəbbət dastanları yazılmışdır. Bəşəriyyətin hər növ zehni, ruhi və fiziki fəaliyyətinin tarixi olduğu kimi eşqin də tarixi var və bu tarixin əsas yazılı qaynaqları bütün dövrlərin şair və yazıçılarının əsərlərindən ibarətdir. Lakin sevginin insanlara bəxş etdiyi hisslərin yalnız çox cüzi hissəsi öz poetik təsvirini tapa bilib. Nəhayətsiz sevgi dünyasının dərin guşələrində yaşayan fövqəladə gözəllik ona valeh olan, onu təsvir etmək istəyən insan övladına meydan oxumaqda davam edir".

Birinci kitab

Birinci kitaba 20-ci əsrdə yazıb-yaratmış aşağıdakı şair, yazıçı və dramaturqların sevgi şeirləri daxil edilmişdir: Məmməd Səid Ordubadi, Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad, Əliağa Vahid, Cəfər Cabbarlı, Osman Sarıvəlli, Səməd Vurğun, Süleyman Rüstəm, Məmməd Rahim, Mikayıl Müşfiq, Rəsul Rza.

Birinci kitaba Hamlet İsaxanlının "Sevgi və Poeziya" adlı məqaləsi ilə yanaşı, kitabdakı bütün şeirlərin adı və ya birinci misrasına əsasən əlifba sırası ilə indeks də daxil edilmişdir. Kitabın sonunda ingilis dilində kitabın titul vərəqi və tərtibçinin yuxarıda adı çəkilən məqaləsindən kiçik fraqment verilmişdir.

İkinci kitab

Birinci kitabdakı kimi burada da şairlər doğum tarixlərinə görə sıralanmışlar. İkinci kitaba 20-ci əsrdə yaşayıb-yaratmış cənublu-şimallı aşağıdakı şairlərin seçilmiş sevgi şeirləri daxil edilmişdir: Abbas Səhhət, Səməd Mənsur, Abdulla Şaiq, Məhəmməd Hüseyn Şəhriyar, Əhməd Cəmil, Həmid Nutqi (və ya Həmid Nitqi), Ənvər Əlibəyli, Zeynal Cabbarzadə, İslam Səfərli, Hüseyn Arif, Nəbi Xəzri, Bəxtiyar Vahabzadə, Əliağa Kürçaylı, Əli Kərim, Nəriman Həsənzadə, Xəlil Rza Ulutürk, Cabir Novruz.

İndeksləşmə və digər tərtib prinsipləri birinci kitabda olduğu kimi saxlanılmışdır.

Üçüncü kitab

Üçüncü kitaba daxil edilən sevgi şeirlərinin müəllifləri aşağıdakı çağdaş Azərbaycan şairlərdir (dünyasını dəyişmiş və həyatda olan): Məmməd Araz, Tofiq Bayram, Famil Mehdi, Fikrət Qoca, Musa Yaqub, Vaqif Səmədoğlu, Nüsrət Kəsəmənli, Ramiz Rövşən, Hamlet İsaxanlı, Zəlimxan Yaqub.

Tərtibat prinsipləri əvvəlki iki kitabdakı kimidir.