Haqqinda.az

Әcanib qıldı hәr bir karın itmam,
Biz isәk әski tasdır, әski hәmmam.
Nәlәr icad edir әrbabi-sәnәt,
Sәnayelә qılır tәhsili-sәrvәt.

Tutub sәnәtlә dünyanı әcanib,
Fәqәt biz qalmışıq mәhrum, xaib.
Әfәndim söylәyir-minbәrdә hәr an:
"Bizә lazım deyildir elmi-әbdan.

Deyir:--"Üqba gәrәk, dünya fәnadır,
Cәhan islamә zindani-bәladır".
Siz etdiz bizlәrә dünyanı zindan,
Yıxılsın xanәniz, ey kәmşüuran!

Sәnaye rahını kәsdiz hәmişә,
Dediz lazım deyil islamә pişә.
Sәnaye nolduğundan bixәbәrsiz,
Hәqiqәt, meyvәsiz, bәrsiz şәcәrsiz.

Ağac bom-boş olursa kәmbәhadir,
Kәsib yandırmağa ancaq sәzadır. Ardı »

Әla, ey bülbüli-ürfan, vәtәn bağında fәryad et,
Qon övraqi-fünunә, nәğmeyi-milliyyә inşad et.
Cәhalәtlә vәtәn bir leyli-zülmәtnak edir tәşkil,
Zәbani-nurpaşinlә rәhi-ürfanә irşad et.

Qәlәm şükrfәşani-mәrifәtdir, guşi-huş istәr,
Dilәrsәn hәzzyab olmaq şu nәshin dinlә, dәryad et:
Әgәr aqilsәn, olma hirslә dildadeyi-sәrvәt,
Rizayi-hәqqi istәrsәn, ibadullahә imdad et.

Hәmiyyәt düşkünü olma, güşad et xani-ehsanın,
Dili-әrbabi-hacatı kәrәmkaranә dilşad et.
Yapış acizlәrin dәstindәn, ey sәrmәsti-istiğna!
Demә әhli-ğinayәm, baziyi-dövrani dәryad et.

Әgәr istәrsәn adın zibi-tarixi-cahan olsun,
Dirәxti-sayәdar ol, meyvә ver, әn şanlı bir ad et.
Xәzanә üz qoyan növrәstәgani-baği-islamә--
Nәzәr sal, tәrbiyәtbәxş ol, әlindәn cәhlin azad et.
Әgәr amalın iqbali-vәtәndir, urma boş lafi,
Hәzizi-mәskәnәtdәn millәti balayә isad et.

Müavin olmaq ilә zalimә ağlatma mәzlumu,
Sәzayi-rәhmәt olmaq istәr isәn, tәrki-bidad et.
Xuda Quranda «qövmüz-zalimin»ә mәlәnәtxandır,
Dilәrsәn mәğfәrәt hәqdәn, әdalәtpәrvәr ol, Ardı »

Mәktәb nә demәk? Xadimi-qüdsiyyәti-millәt,
Mәktәb nә demәk? Baisi-ülviyyәtü şövkәt,
Mәktәb nә demәk? Cilvәgәhi-nuri-hәqiqәt,
Mәktәb nә demәk? Rәhbәri-irşadü sәadәt.

Övladi-vәtәn etmәk üçün bizdә tәali
Mәktәblәr açıb kәsb edәlim elmü kәmali!
Mәktәb nә demәk? Heyәti-milliyyәyә candır,
Mәktәb nә demәk? Ruhü dili-mürdәdilandır.

Ariflәrә hәmvarә bu söz virdi-zәbandır:
Әlmәktәbü, әlmәktәbü, ey millәt, amandır.
Övladi-vәtәn etmәk üçün bizdә tәali
Mәktәblәr açıb kәsb edәlim elmü kәmali!

Mәktәb nә demәk? Әncümәni-әhli-sәfadır,
Mәktәb nә demәk? Bariqeyi-fikrә sәmadır.
Neyyirlәri hәp şәşәәbәxşayi-dühadır,
Pәrvәrdeyi-ağuşi olanlar üdәbadır.

Övladi-vәtәn etmәk üçün bizdә tәali
Mәktәblәr açıb kәsb edәlim elmü kәmali!
Mәktәblә bulur tәsfiyә ayineyi-vicdan,
Mәktәblә edәr kәsbi-şәrәf zadeyi-insan,

Mәktәblә görәr tәrbiyә hәp gülşәni-ürfan,
Tәzkar edәk ixvanımıza şu sözü hәr an:
Övladi-vәtәn etmәk üçün bizdә tәali
Mәktәblәr açıb kәsb edәlim elmü kәmali! Ardı »

Hәqiqi arizumuz intizami-hali-millәtdir,
Mәsaimiz bütün mәsrufi-istikmali-millәtdir,
Әsasi-fikrimiz tәmini-istiqbali-millәtdir,
Ürәkdә bәslәnәn amalımız iqbali-millәtdir,
Yeganә nöqteyi-mәtlub istiqlali-millәtdir.

Olubdur dağdari-qәm vәtәn nari-cәhalәtdәn,
Sönüb nuri-maarif tündbadi-cәhlü qәflәtdәn,
Yox asari-sәadәt, dop-dolu xari-şәqavәtdәn,
Vәtәn gülzarı xar olmuş yәdi-әrbabi-şәrrәtdәn,
Bizim mәqsudimiz islahi-hali-adәmiyyәtdir.

Vәtәnpiraydir bir qönçeyi-növxizi-ruhani,
Soluq baği-hәyatә tabbәxş olmaqda ürfani,
Füyuzatilә ehya etmәk istәr bari-vicdani,
Nәsimi etmәdә tәhziz hissiyyati-insani,
Rәvayihbәxşü bәhcәtzayi-gülşәnzari-millәtdir

Cahanә gәlmәdәn mәqsud tәhsili-mәanidir,
Mәani baisi-neyli-hәyati-cavidanidir,
Mәani şәhri-insaniyyәtә üssül-mәbanidir,
Mәanipәrvәr olmaq bizcә әqsayi-әmanidirr.
Әn istәkli әmәlmiz irtiqayi-mülki-millәtdir,

Hәqiqәt sayәsindә kәsbi-qüdsiyyәt qılar millәt,
Hәqiqәtlә edәr növi bәşәr tәhsili-hürriyyәt,
Hәqiqәtlә olur baği-vәtәn gülzari-әmniyyәt,
Hәqiqәt zahir olsa, parlayar әnvari-ülviyyәt,
Hәqiqәtbin olanlar vasili-fövzü hidayәtdir. Ardı »

Şükufәzari-әdәb nәfhәbәxşi-vicdandır,
Әdәb çiçәklәrinә gülstan--dәbistandır.
Tәqdir qılın, әhli-vәtәn, işbu mәqali,
Ta kim, olalım zivәri-övrәngi-tәali.

Baziçә zamanı deyil, әdvari-әdәbdir,
Dövri-mәdәniyyәtdir, edәk kәsbi-mәali.
Rüxsarәnüma dilbәri-dilpәrvәri-ürfan,
Afaqi tutub şәşәeyi-hüsnü cәmali.

Par-par yanıyor şәmsi-cahantabi-kәmalat,
Әxz eylәyәlim biz dәxi zәrrati-kәmali.
Hәr millәt edib elmlә ehrazi-mәratib,
Bu sayәdә tәhsil qılıb sәrvәtü mali.

Hәr qovm maariflә bilir kәndi hüququn,
Әlbәttә, hüquq әhli bulur cahü cәlali.
Zәnciri-әsarәtdә yaşar әhli-cәhalәt,
Mәhkumların gün kimi bәsbәlli zәvali.

Elm ilә dәrağuş olunur şahidi-nüsrәt,
Elm ilә zәfәrpәrvәr olub avropali.
Biz dә düzülәk silsileyi-әhli-ülumә--
Öyrәnmәk ilә elm, hünәr, fәnn, mәali.

Tәşkil edәlim «әncümәni-elmü maarif»,
Tәsis qılaq «Darfünün», «Mәktәbi-ali»!
Mәktәb nә demәk? Bәhri-füyuzati-mәani,
Mәktәb nә demәk? Mәdәni-almas, lәali.

Mәktәb nә demәk? Bir ülvi bürci-sәadәt,
Mәktәbdir edәn bәdri-ziyadar hilali.
Mәktәbdir olan mәsdәri-әsrari-tәrәqqi,
Mәktәbdir olan mәtlәi-әnvari-tәali.

Söylәr sizә Hadi: oxuyun, millәti-islam!
Xamәm dә bu yerdә ediyor xәtm Ardı »

İştә bir aliheyi-hüsnü cәmal,
İştә bir malikeyi-fәzlü kәmal.
İştә bir düxtәri-pakizәxisal,
Şәmsi-rәxşәndeyi-afaqi-cәlal.

Hәr sәhәr çantası dәrdәsti-әdәb
Nöqtәyi-mәqsәdidir darülәdәb.
Әmәli, fikri bütün kәsbi-kәmal,
Nә müqәddәs әmәlü fikrü xәyal!

Anlamış, elmdir әsbabi-nicat,
Elmdir baisi-neyli-dәrәcat.
İşbu mәsumeyi-fәrxәndәxisal
Çalışır ki, edә ehrazi-kәmal.

Qoşiyor mәktәbә bir nur kimi,
Gediyor cәnnәtә bir hur kimi.
Zahiri zivәrә yoxdur hәvәsi,
Zivәri-batinә çoxdur hәvәsi.

Elmdir hilyeyi-insaniyyәt,
Elmdir zinәti-islamiyyәt.
Elmdir adәmә әn şanlı şәrәf,
Millәti-cahilә olmazmı tәlәf?

Elmdir mәsәdәtәfzayi-hәyat,
Sәn dә qıl elmlә tәzyini-sifat.
A çocuq! Ey şәrәfәnduzi-kәmal!
Ey mәlәksiyrәt, a lahutxisal!

Oxu, ey bülbüli-növxani-çәmәn!
Sәnin ilә edәcәk fәxr vәtәn.
Şimdidәn tәrbiyә qıl baği-dili,
Bitsin ol bağçada ürfan güli.

Nә gözәl söylәyib ol "mәzhәri-elm":
Tәrbiyәtbәxşi-maarif "dəri-elm":
"Zinәti-zahirәni sanma cәmal,
Zinәti-batinәdir әsl cәmal".

Zinәti-candır әdәb, fәzl, kamal,
Adamın zivәridir yaxşı xisal.
Qәlb mirati-mücәlla kimidir,
Fikr bir abi-müsәffa kimidir.

Lәkәdar olsa әgәr lövhi-xәyal,
Saflәndirmәk onu әmri-mәhal.
Seyqәli-ruhdur, adabu fünun,
Edәlim tәsfiyeyi-lövhi-dәrun. Ardı »

Cahanә gәlmәdәn mәqsәd nәdir insanә, bilmәm ki?
Hәqiqәtmi bu xilqәt, yoxsa bir әfsanә, bilmәm ki?
Mәn idrak etmәdim dünyayә gәlmәkdәn nәdir hikmәt,
Yaratmaqdan nәdir hikmәt bizi sübhanә, bilmәm ki?
Mücәssәm bir xәyalә bәnzәyir timsalı imkanın,
Neçin dildadeyi-şövqüz xәyalistanә, bilmәm ki?
Kitabi-kainatın sirri heyrәtbәxşi-imandır,
Bu sirri kәşfә yoxdur yol neçin imanә, bilmәm ki?
Bütün zәrrati-alәm mәzhәri-әsrari-qüdrәtdir,
Bunun hәllindә acizdir neçin fәrzanә, bilmәm ki?
Düşündükcә fәcayegahi-dәhrin hali-dilsuzun,
Neçin aşiq olur dәrdü әlәm vicdanә, bilmәm ki?
Bu zülmabadi-giytidә fәqәt bir namı var әdlin,
Olurmu әdl ilә mәmur bu viranә, bilmәm ki?
Sitәmpәrvәrlәrin çoxdur müinü yari alәmdә,
Neçin rәhm eylәyәn yox hali-mәzlumanә, bilmәm ki?
Neçin fәxr eylәsin әhrarә zülm etmәklә istibdad?
İlahi, tabәkey bu zülmi-qәddaranә, bilmәm ki?
Cünunpәrvәrlәrin fikri olub alimpәsәndanә,
Neçin mәyubdur rәyi-fәlatunanә, Ardı »