Haqqinda.az

İndiki vaxtda her keçen gün bir az daha sıx rast gelmeye başladığımız bir narahatlıq olan Depressiya (ruhi çöküntü); ümumiyyetle etrafımızda meydana gelen hadiselere bir reaksiya olaraq ortaya çıxar. Bazarertesi seherleri yaşadığımız keçici çetinliklerden, derin romantik itkinlerin yaşandığı ve psixiatr müdaxilesi teleb eden ağır hadiselere qeder bir çox narahatlıq depressiya olaraq adlandırılar. Depressiya diaqnozu XBT-10 (Xesteliklerin Beyneaxalq Tesnifatı - 10-cu buraxılış) diaqnostik kriterilerine esasen müeyyenleşdirilir. Depressiyanı teyin etmek üçün hemçinin özünüqiymetlendirme depressiya testleri de istifade edilir.

İnsanlar zaman zaman özlerini hüznlü ve bedbext hiss ederler. İşinden ayrılmaq, sevdiyini itirmek ve ya müveffeqiyyetli ola bilmemek hüzne getirib çıxaran heyat hadiselerindendir. Qısaca hüzn normal heyatın bir parçasıdır. Ancaq bu hüznlü veziyyetin uzanması ve sebebsiz ortaya çıxması ruh sağlamlığı problemidir ve depressiya olaraq teyin olunar. Depresiya duyğu, düşünce ve davranışa tesir eder. Müalice edilmediyi teqdirde aylar iller, bezen de ömür boyu qala biler.

Depressiya her yaşda her ferd de görüle bilecek ruhi bir xestelikdir. Genetik ve ya biokimyasal sebebler, etraf şertleri ve psixososial çetinlikler, mecbur qalmalar depressiyanın başlamasında faktor ola biler. Müalice edilmediyi veziyyetde ferdin heyatını ümidsiz, pessimist, böhran içinde keçirmeye başlamasına sebeb yaradaraq, depressiv psixoz olaraq teyin olunan gerçekleri görmeyecek qeder böhrana qeder çata biler. Cemiyyetin her seqmentinde görüle biler. Psixiatrik xestelikler arasında en sıx rast gelinen bir menzeredir.

Heyat boyunca her 100 kişiden 10-nun ve her 100 qadından 20-nin depressiya keçirdiyi araşdırmalarla müeyyen olunmuşdur.
Depressiyanın elametleri

Depressiya diaqnozu XBT-10 (Xesteliklerin Beyneaxalq Tesnifatı - 10-cu buraxılış) diaqnostik kriterilerine esasen müeyyenleşdirilir. Depressiv pozuntu diaqnozunun qoyulması üçün depressiv simptomlar 2 hefteden az olmayan müddetde qeyd olunmalıdır. İstisna hal kimi ağır depressiv epizodun keskin başlanğıcı ola biler ki, bu zaman müvafiq simptomların daha qısa müddet davam etmesine baxmayaraq diaqnoz teyin edile biler.

Depressiyanın esas simptomlarına aiddir:
• ehvali-ruhiyyenin enmesi (bütün gün erzinde ve ya günün çox hissesi erzinde);
• marağın ve zövq (hezz) alma hissinin itirilmesi;
• feallığın azalması ve tez yorulma;
Depressiyanın elave simptomlarına aiddir:
• diqqeti cemleşdirmek qabiliyyetinin enmesi;
• özünüqiymetlendirmenin ve özüne inamın enmesi;
• qeyri-adekvat günahkarlıq ve özünü kiçiltme fikirleri;
• geleceye bedbin ve ümidsiz baxışlar;
• özünexesarete ve ya suiside yönelmiş fikirler ve ya hereketler;
• yuxunun pozulması;
• iştahanın azalması.

Depressiv simptomların sayından ve onların ifade derecesinden asılı olaraq ayırd edilir:
Yüngül dereceli depressiv epizod (F32.0)
• 3 esas simptomdan en azı 2-si müşahide olunmalıdır;
• Bundan elave en azı 2 elave simptom müşahide olunmalıdır;
• Müşahide olunan simptomların heç biri ehemiyyetli derecede nezere çarpan olmamalıdır;
Orta dereceli depressiv epizod (F32.1)
• 3 esas simptomdan en azı 2-si müşahide olunmalıdır;
• Bundan elave en azı 3 (ekser hallarda 4) elave simptom müşahide olunmalıdır;
• Müşahide olunan simptomların bir neçesi ehemiyyetli derecede nezere çarpa biler (eger simptomlar çoxdursa, bu, mütleq kriteri hesab olunmur).
Ağır dereceli depressiv epizod (F32.2)
• Her 3 esas simptom müşahide olunmalıdır;
• Bundan elave bir qismi ağır olmaqla 4 ve ya daha çox elave simptom müşahide edilir.
Depressiyanın müalicesi

Depressiyanın iki esas müalice üsulu var: derman müalicesi ve psixoterapiya.
Depressiyanın müalicesinde istifade olunan psixoterapiya metodlarına koqnitiv-biheyvioral psixoterapiya, interpersonal (şexslerarası) psixoterapiya ve psixodinamik psixoterapiya aiddir