Haqqinda.az

Qız qalasıyla bağlı əfsanə Azərbaycanda bir çox poema və teatr tamaşalarının mövzusu olmuşdur. 1940-cı ildə böyük bəstəkar Əfrasiyab Bədəlbəyli həmin əfsanənin motivləri əsasında ilk Azərbaycan baleti olan Qız qalası baletini yazmışdır. Balet ilk dəfə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında səhnələşdirilmişdir.

Qız qalası 1992-2006-cı illərdə 1 və 250 manatlıq[34], 2006-cı ildən 10 manatlıq və 5 qəpiklik pul əskinaslarında təsvir edilmişdir.

2010-cu ildən etibarən, hər il Qız Qalasının yaxınlığında Heydər Əliyev Fondunun, "Qız Qalası" Bədii Qalereyasının, Bakı Müasir İncəsənət Muzeyinin və "İçəri şəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunun təşkilatçılığı ilə beynəlxalq "Qız Qalası" Beynəlxalq incəsənət festivalı keçirilir Ardı »

Ön istehkam Qarasu dərəsindədir. Uzunluğu 28,6 m, hündürlüyü 7,7 m, qalınlığı 1,8 m olan bu sədd dərənin ağzını qapayırmış. Səddin ortasında üstü tağşəkilli darvaza yerləşirdi. Səddi keçdikdən sonra Qarasu dərəsi ilə şimala doğru qalxdıqca sağ tərəfdəki sıldırım qayalıqdakı boşluqları qapayan qala divarlarının qalıqları görünür. Abidənin şimal küncündən başlayaraq qala divarları həm şərq, həm də qərb yamacı boyunca uzanaraq onu dövrəyə alır. Ümumiyyətlə, Qız qalasının planı mürəkkəb formalıdır. Qalanın ümumi sahəsi 1,5 hektara qədərdir. Sahəsi 300 kv.m olan narınqala üst terrasda yerləşməklə hakim mövqeyə malikdir. O qalanın şərq divarı ilə hüdudlanır, digər tərəflərdən isə sərt enişə ayrılır. Qalanın inşaatında daşdan və bişmiş Ardı »

Belə bir fikir söylənilmişdir ki, Qız qalası Abşeronun başqa müdafiə tikintiləri kimi qala rolunu oynamış, şəhərin müdafiəsi üçün istifadə edilmişdir . Həmin abidənin dini səciyyə daşıması haqqında da fikirlər var . Başqa bir fərziyyə isə Qız qalasının rəsədxana kimi istifadə olunmasını irəli sürür .

Qız qalası ətrafında aparılan qazıntılar zamanı üzə çıxarılmış monumental binanın zirzəmisinin tədqiqi də maraqlı tapıntılardan olub, şəhər memarlığının bəzi mübahisəli məsələlərinə aydınlıq gətirmək üçün mühüm elmi əhəmiyyət kəsb edir

Dini xarakterli tikili qalıqları da 1998-ci ildə Qız qalası ətrafında aparılmış arxeoloji qazıntı zamanı üzə çıxarılmışdır. Qız qalasının ətrafında aparılan qazıntı zamanı Bakının qədim memarlıq abidələrindən biri, X əsrə Ardı »

Qız qalasının tikilmə tarixi kimi funksiyası barədə də irəli sürülən mülahizələrin bir çoxu inandırıcı arqumentlərə arxalandığı halda, fərziyyə və uydurmadan irəli getməyəni də var. SSRİ dövrü mətbuatında yayılan Qız qalasının guya Roma imperatoru Domisianın (I əsr) şərəfinə ucaldılmış "Kesar məbədi" olması haqqında yayılan informasiya bu cür, heç bir tarixi, elmi əsası olmayan, tendensiyalı uydurmadır.

Funksiyaca Qız qalasının zikkuratın Abşeron variantı, atəşpərəstlik məbədi, sükut qülləsi, göz qülləsi, rəsədxana, passiv müdafiə tikilisi və s. olması haqqında ziddiyyətli fikirlər irəli sürülmüşdür. Prof. Cəfər Qiyasi qeyd edir ki,

"Qız qalasının əvvələr hansı məqsədlə inşa edilməsi üzərində dayanmadan demək olar ki, abidədə uzunmüddətli passiv müdafiə üçün tikilmiş qüllə Ardı »