Haqqinda.az

Şeyx Sədrəddin Ərdəbili - (1334-1392), Səfəviyyə təriqəti şeyxi.


[redaktə]
Həyatı

Şeyx Sədrəddin Musa ibn Şeyx Səfiəddin İshaq 1334-cü ildə Ərdəbil şəhəri yaxınlığında yerləşən Kəlxoran kəndində anadan olmuşdur. Nəsil şəcərəsi yeddinci imam Musa əl-Kazimə /m.754-800/ qədər gedib çatan bu müqəddəs Şeyxin altıncı ulu babası Firuzşah Qızılbaş o nəsildən, sülalədən Ərdəbilə gələn və burada məskunlaşan əvvəlinci şəxs hesab olunur.

Mənbələr Firuzşahın oğlunun Əvəz, Əvəzin oğlunun Məhəmməd, Məhəmmədin oğlunun Səlahəddin, Səlahədinin oğlunun Əminəddin, Əminəddinin oğlunun isə Səfiəddin olduğunu qeyd edirlər. Müqəddəs və mömin bir ailədə dünyaya göz açan Şeyx Sədrəddin Yaxın Şərqdə tanınmışdır. Şair Şah Qasim Ənvar onun müridi idi. Ardı »

Arqun xan (1284-1291), Elxanlı sultanı, Abaqa xanın oğlu

Mədəniyyət və quruculuq

Arqun xanın hökmranlıq çağından başlayaraq Elxanlıların tikdirdiyi binalar diqqəti cəlb edir. Arqun xan Təbrizin qəbrində "Şənb" kəndində müxtəlif binalar tikdirir. O bütpərəst olduğuna görə, tikdirdiyi binalar içərisində bütpərəst məbədləri üstünlük təşkil edir. O abadlq işlərinə də xüsusi fikir verirdi. Şərviyazda sonralar Sultaniyyə adlanan şəhərin və Təbrizin qərbində gözəl tikintilər olan şəhərciyin bünövrəsini qoyur. O, bu şəhərciyə "Arquniyyə" adını verir.

Arqun xanın hakimiyyəti dövründə xəttatlıq inkişaf etmişdi. Belə xəttatlardan biri Şəmsəddin ibn Ziyəddin Zuşəki idi. Qeyd etmək lazımdır ki, Şəmsəddin həm də Elxanlılar hakimiyyətinin şöhrətli vəzirlərindən olub. O, öz dövrünün nüfuzlu alimi kimi tanınmış, Ardı »

Mövdud Qəznəvi — Məhəmməd Qəznəvini 8 aprel 1041-ci ildə Cəlalabadda məğlub edərək onu edam etmişdi. Lakin qardaşı Məcdud Qəznəvi onun hakimiyyətini tanımadı və Lahor şəhərindən hücuma keçdi lakin yolda öldükdən sonra Mövdud tam hökmdar oldu.

1047-ci ildə Pişəvərdəki hind üsyanını yatırdı və Sistanı Səlcuqilərdən aldı. 1049-cu ildə isə Bamiyan şəhərini ələ keçirdi. Onun dövründə Qəznəvilərin qərb torpaqları Səlcuqların əlinə keçdi. Ardı »

Şeyx Səfi əd-Din Ərdəbili – sufi alimi, Səfəviyyə təriqətinin banisi, Şah İsmayıl Xətainin ulu babası.
Mündəricat [gizlə]
1 Həyatı
2 Etnik mənsubiyyəti
3 Yaradıcılığı
4 İstinadlar
5 Həmçinin bax

[redaktə]
Həyatı

Şeyx Səfi 1252-ci ildə Ərdəbilin Kəlxuran kəndində anadan olmuşdur. Atasını uşaq yaşlarından itirən Səfi ibtidai təhsilini onun dini davamçılarından almışdır. O, dini elmlərin əsaslarına yiyələnir, fars, ərəb, gilan və monqol dillərini öyrənir.

İyirmi yaşında təhsilini artırmaq üçün Şiraza gedən Səfi burada məşhur ilahiyyatçı alimlərdən Rüknəddin Beyzəvi, Əmir Abdullah və başqalarından dərs alır. Müəllimi Əmir Abdullahın məsləhəti ilə iyirmi beş yaşında məşhur Gilan şeyxi Hacı əd-Din Zahidin (hicri-615-700) müridi olur. Şeyx Səfi əd-Din 25 il tələbə kimi onun Ardı »

Sultan III Əhməd (1703-1730)

IV Mehmedin oğludur. 1673-cü ildə anadan olub. 22 avqust 1703-cü ildə Ədirnədə taxta çıxdığı zaman, 30 yaşının içində idi. Sultan Əhməd əvvəlcə 1703-cü ildə Ədirnə hadisəsində üsyan çıxaranları tək-tək cəzalandırdı. Dövlətin daxili işlərini düzəltdi. 1711-ci ildədə İsveç kralı XII Şarl (Dəmirbaş) ruslara məğlub olub, Osmanlılara aid Ozi qalasına sığındıqda, ruslar Türk sərhədini pozdular. Osmanlı dövləti Rusiyaya hərb elan etdi. Aprel 1711-ci ildə Baltaçı Məmməd Paşa əmrindəki Osmanlı ordusu Çar ordusunu Prut çayı kənarında qarşıladısa, yeniçərilərin artan itaəttsizliyi səbəbindən müqvəffəqiyyət qazana bilmədi. Nəticədə Osmanlılara təslimi şərtiylə sülh imzalandı. Ancaq Ruslar andlaşma şərtlərini yerinə yetirmədilər. Sultan Əhmədin Osmanlı Ordusunun təkrar Ardı »

Yuanxay - hun qəbilə başçısı, Yufuluonun nəvəsi və ilk Xan Çao imperiyası hökmdarı.Mündəricat [gizlə]
1 Arxa plan
2 Cin sülaləsi hərbçisi kimi
3 Müstəqillik
4 Hakimiyyəti
5 Ailəsi

[redaktə]
Arxa plan

Yuanxay hun qəbilə başçısı Baonun oğlu idi. Xan sülaləsi devrildikdən sonra Tsao Vey və Cin sülaləsi Çində hakimiyyət uğrunda mübarizəyə başlamışdı. Çoxillik Çin əsarətindən bezən hunlar da hakimiyyət uğrunda mübarizəyə başladılar.
[redaktə]
Cin sülaləsi hərbçisi kimi

Yuanxay kiçik vaxtlarından bəri Çində böyümüş və Çin ədəbiyyatında ixtisaslaşmışdı. General Vanq Hun tərəfindən potensiallı olaraq görülən Yuan, Cin sülaləsindən olan İmperator Vuya tərifləsə və generallığa təklif etsə də onun qohumları bunu istəmədi. Çünki o əslən Hun idi. Yuanxaydan qorxan imperatorun qardaşı da Ardı »

Huluqu şanyü eramızdan əvvəl 96-cı ildə atasının yerinə taxta keçmişdi.




[redaktə]
Hakimiyyəti

Hakimiyyətinin ilk 6 ili sakit keçən Huluqu 90-cı ildə keçmiş düşmənləri olan qonşuları Vanqu və Vuhuanlardan çinlilərə qarşı böyük bir ordu qurmaqda yardım etməsi üçün əsgər istədi. Vuhuanlardan 70.000 əsgər gəldi. Hun şahzadəsi Çyueçen 30.000 əsgərlə, Mantun isə 40.000 əsgərlə gəldi. Şanyü Altay dağlarına çəkilərək döyüşə hazırlaşmağa başladı. Çin ordusu Hun dövlətinin içərilərinə daxil olub heç kimi tapmayandan sonra qayıdarkən Hun generalı Li Linin hücumuna məruz qalaraq geri çəkildi. Huluqu Çin ordusunu böyük bir məğlubiyyətə uğradaraq Çindən 600 litr şərab, 2 milyon litr düyü və 100.000 top ipək tələb etdi. İmperator buna Ardı »

Şanyü Sülinin dövrü vətəndaş müharibəsi dövrlərindəndir. Bir çox hunun üsyanı və syenbilərin hücumu ilə keçən bu dövr hunların Çindən asılılığının daha çox artdığı dövrlərdəndir. Süli öləndən sonra yerinə imperatorun seçdiyi şanyü Duluçu keçmişdi. Ardı »