Ana-ata olmaq bir mənada qayğıyla yaşamağı öyrənməkdir. Uşağın sağlığı və inkişafına dair ana ata qayğıları "normal" sərhədlər içərisində yaşandığında uşağı qorumağa və uşağın sağlam inkişafını dəstəkləməyə istiqamətli əhəmiyyətli bir funksiya yerinə yetirərlər. Buna baxmayaraq həyati əhəmiyyəti olan qayğı duyğusunun həddindən artığa qaçması həm ana-ata, həm uşaq, həm də ailə həyatı üçün zərərli nəticələndirər doğurar
Ana-ata "uşağım mənsiz yaşaya bilməz, zərər görər və ya ölər" qayğısını təbii olandan çox yaşadığında, bu duyğunun sıxlığı ilə uşağın böyümə və inkişaf ehtiyaclarını fərq edə bilməz hala gələr. Məsələn fiziki olaraq getməyə hazır olan, uzaqlaşmaq və araşdırmaq istəyən uşağını: "Aman uşağım, öz başına gedə bilməzsən. Getsən Allah qorusun yəxələb başını vurarsan, qolunu qıçını qırarsan. Hətta ölərsən!" kimi şifahi ifadələrlə maneə törətməyə çalışar. Ana-atasının bu tip ifadələriylə gərəyindən çox qarşılaşan uşaq isə gedə bilməyəcəyinə inana bilməyə başlar; getməyə çəkinər hala gələr.
Uşaq az qala heç bir zaman öz başına yemək və geyinmək, üşüdüyünü ya da tərlədiyini qəbul etmək, yoldaşlarıyla mübarizə etmək, problemləriylə baş edə bilmək, səhv etmək və səhvlərindən dərs çıxara bilmək kimi fürsətləri tuta bilməz. Ana atasının "həddindən artıq" qayğısından bəslənən həddindən artıq qoruyucu və gözləyici tutumlarla böyüməsi; gərəyindən çox maneə törədilməsi; ehtiyacı olanın çox üzərində diqqət, dəstək və dözümlülük görməsi; bütün hərəkətlərinə, əlaqələrinə və seçkilərinə müdaxilə edilməsi uşağın:
1. Fərdiləşməsini və yetkinləşməsini,
2. Özünə və dünyaya güvənə bilməsini,
3. Gerçək ehtiyac və bacarıqlarını fərq edə bilməsini,
4. Ailəsindən kifayət qədər müstəqilləşib sağlam əlaqələr qura bilməsini,
5. Hətta özünü təhlükələrdən qoruya biləcək təchizatı qazana bilməsini qeyri-mümkün hala gətirə bilər.
Qayğıkeş ana və ata Bu vaxt, yaşadığı həddindən artıq qayğı səbəbiylə gərəyindən çox tətikdə olan və uşağın həyatındakı hər cür detalı nəzarət etməyə çalışan ana-ata bir müddət sonra həyatındakı digər rolları (məsələn qadınlıq-kişilik, ər-arvadlıq, iş həyatı və ictimai həyat rolları kimi) yerinə gətirə bilməz vəziyyətə düşə bilər.
Ana ata qayğıları, uşağın dəyişən ehtiyaclarını görməyi maneə törədəcək qədər həddindən artıq ölçülərə çatdığında, idarə edilə bilməyəcək və ya məntiqli şəkildə açıqlana bilməyəcək davranışlara gətirib çıxardığında həm uşaq, həm də ana-ata üçün zərərli hala gələr.
Unudulmamalıdır ki, ana ata olmaq bir tərəfiylə qayğıyla yaşamağı öyrənməkdir. Yuxusuz və kabuslarla keçən gecələrə, həyəcanlı gözləyişlərə, canından çox sevdiyi uşağının müvəffəqiyyətsizlik və kədər həyata ehtimalına baxmayaraq lazım olduğunda uşağını ürəkləndirə bilmək, ona öz başına ayaqda qala bilmə bacarıqlarını öyrədə bilməkdir…
Tarix: 03.01.2015 / 12:38 Müəllif: Aziza Baxılıb: 55 Bölmə: Körpəyə qulluq