Haqqinda.az

Ümumiyyetle bu dövrde genclerde fiziki olaraq deyişiklikler müşahide edilir. Boyları uzanır, kiloları artır, cinsi orqanlarda deyişiklikler olur. Üzde sızanaq meydana gelir. Gencler cinselliyi keşf etmeye başlayırlar. Ancaq yetkinler dünyasına addım atmağa hazırlanan gencde fiziki inkişaf olsa bele, ruhi inkişaf eyni nisbetde olmadığı üçün bir uyğunlaşmazlıq meydana gelir. Ruhi techizatları fiziki inkişaflarıyla mütenasib olmadığı üçün bir daxili qarşıdurma yaşanır.

Bu Dövrde Gencler Psixoloji Olaraq Nece Tesirlenir?
Yetkinlik dövründe genc özünü tek hiss eder ve bedenindeki, ruhi dünyasındakı deyişikliklerden qorxar. Cinsi menada ferqlilikler yaşar ve hiss etdiyi bu qarışıqlığı dile getirmekde çetinlik çeker. Yaşadığı bu hessas dövre ailesini qatmaqda çetinlik çeker. İçinde olduğu her şeyi redd eden bir tutuma gire biler. Bu da onun fiziki ve ruhi quruluşunu blok edecek.

Bu dövrde bir çox ailenin uşaqlarının birden-bire yetkin olmalarını asan qebul ede bilmediklerini müşahide edirem. Ana atalar mektebdeki tapşırıqlara, yoldaş seçkisine, gelecekle elaqedar planlara çox müdaxile ede bilirler. Genclerle etdiyimiz psikoterapilerde bir çoxundan "yoldaşlarıma, atama çox şey izah ede bilerem. Amma menim heqiqeten kim olduğumu, içimden heqiqeten neler keçdiyini esla söyleyib izah ede bilmerem" sözlerini eşidirik. Bu sözlerde yetkinler dünyasına çox ehemiyyetli mesajlar var.

Gencler üçün bu dövrde mekteb, yoldaşlar ve valideynler çox ehemiyyet qazanır. Genc, ferqli olma, özünü ağıllı hiss etmeme duyğusu, özünün ve ailenin gözlemelerine ayaq uydura bilmeme duyğularıyla mübarize edir. Yetişmekde olan gencler üçün öz bedenleri çox ehemiyyetli bir problem teşkil edir. Nece göründüklerine inanılmaz derecede ehemiyyet verirler. Tebii bunda yetkinlik dövrü qeder ve medianın qadın-kişi anlayışıyla elaqedar meydana getirdiyi prototipler de çox tesirli olur. Aileler de cinsellikle elaqedar medeniyyetleri mehdud olduğu üçün genclere çox çox kömekçi ola bilmirler. Ölkemizdeki tehsil sisteminin tek müveffeqiyyeti hedeflemesi gencin ruhi ve bedensel inkişafını ön plana almaması bütün yükü ailenin çiyinlerine yıxır.

Bir çox genc erken yaşlarda iş axtarışa başlayır. Müsteqilliyi üçün qerarlar almaq isteyir. Ancaq müsteqil olmaq üçün atdıqları addımlar yetkinler dünyasında lazımlı maraqı tapa bilmeyib ciddiye alınmır, ya da redd edilib geri çevrilir.

Ailelere Teklifler?
Ana atalar yetkinlik dövründeki gencleri ciddi qebul edib dinlesinler. Onların fikirlerine, duyğularına ehemiyyet verib sevgi ve desteklerini heç eskik etmesinler. Bu dövrde gencin ana ve atası ile elaqesindeki dil çox ehemiyyetlidir. Meselen yeni yetişen bir genc qıza atasının yanaşması ferqli tip neticelendirer getirecek. "Senin bele qısa geyinib nisbeti buranı göstermeyini istemirem" yerine "Senin tehlükesizliyin baxımından narahatım. Seni çöldeki bilinmeyen bu dünyada itirmekden qorxuram. Buna göre diqqetli olmağını isteyirem" demek daha dürüst ve sağlam bir mesaj olacaq. Eger bütün seylere baxmayaraq, problemler hell edile bilmirse, genc özünü xarici dünyaya bağlamışsa, şübhesiz bir uşaq genc psikoterapistine müraciet etmelerini teklif edirem. Son derece müasir, gencin sahib olduğu potensiala istiqametli texnikaların ön planda tutulduğu müalice üsuluyla bu sancılı dövr qısa müddetde sovuşdurula biler. Gence özüne inamı qazandırıla biler. Yetkinler dünyası ve onun gözlemeleriyle başa çıxabiliecek ünsiyyet modelleri ve techizatını qazanması temin edile biler. Belelikle bu kritik dövr psikoterapi kömeyiyle gence ve aileye ziyan vermeden sovuşdurula biler.

Yetkinlik Problemlerini Aşmaq Üçün Neler Etmeli?
Aileler bu dövrde cinsellikle elaqedar mövzuları uşaqlarıyla danışmaqda çetinlik çekirler. Çünki ana- atalar evvelden götürdükleri dayatmacı qelibçi modeli daşıyırlar. Bu mövzuda danışacaq medeniyyetleri mehduddur. Amma bir terefden de media bir çox deyer mühakimesini sorğulayır, her şey süretle deyişir. Aile buna ayaq uydura bilmediyi üçün genc ailesini de sorğulamağa başlayır. Dövrler arası böhran yaşanır. Genclerin bu dövrde yetkinler dünyasının hakimiyyetini redd etdiyini unutmamız lazımdır. Buna göre ailelere problemlerin aşılması üçün genclerin dünyasına enen bir yoldaşlıq etme, paylaşma teklif edirem. Analar qızlarıyla, atalar da oğullarıyla problemleri paylaşa biler. Meselen cinsellikle elaqedar yaşanan problemlerle elaqedar özünün de yetkinlik dövründen keçdiyini, benzer problemleri yaşadığını izah ede biler, özünü nece hissetdiyini, hansı problemleri yaşadığını soruşa biler, dinleye bilerler. Amma telimçi, dayatmacı bir mövqele yaxınlaşmamaları lazımdır.

Yetkinlik dövründe mekteb, aile ve uşaq üçbucağının elaqeleri yaxşıdırsa problemler en aza enir. Bu dövrde mekteblerde de yaş qruplarına istiqametli ortaq qrup fealiyyetleri yaradılmalı. Gencler problemlerini paylaşmalı, içlerindeki sesi gizli tutaraq özlerini blok etdiklerini unutmamalılar. Aileler genclere çetinlik çeldikleri mövzuları izah edecek bir ünsiyyet forması meydana getirmeli. Men yetişmekde olan genclerin onları qebul edib verdiyi yerin kenarında daha geniş bucaqlı ve ağıllı olduqlarını görürem. Etdiyimiz müalice işlerinde onların yetkinler dünyasındakı qalıb ve düşünceleri çox ciddi qebul etdiklerini müşahide edirem. Buna göre bir çoxu cemiyyetden ve ailelerinden götürdükleri sehv istiqametlendirmeler ve mesajlar üzünden etibarsızlığa itelenilib yetkinlik dövrünün müsbet istiqametlerini yaşamır, özünü ehemiyyetsiz görür. "Menim geleceyim ne olacaq?" sualı genclerin zehinini çox narahat edir. Bu da onları qorxulu, özüne inamı olmayan müsteqil davranmağı öyrene bilmeyen, depresif bir mövqeye sürüyür.