Ağayev Telman Məmmədəli oğlu — biologiya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü, AMEA-nın A. İ. Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun direktoru.
Həyatı
Telman Ağayev 10 oktyabr 1935-ci ildə Ermənistan Respublikasının Sisyan rayonunun Vaqudi kəndində anadan olmuşdur. Azərbaycan Kənd Təsərüfatı İnstitutunu zootexnik ixtisası üzrə bitirmişdir.
Əsas elmi nailiyyətləri
Görmə impulslarının nəql olunmasında iştirak edən qlutamat-, aspartat- və qamma- aminyağ turşusuergik neyronların ontogenetik inkişafın müxtəlif mərhələlərində normada və görmə analizatorunun funksiyalarının pozulması şəraitində formalaşmasının qanunauyğunluqlarının yaş xüsusiyyəeləri ilk dəfə olaraq. Bu şəraitdə sensor informasiyalarının daşınması və analizatorların plastikliyinin bərpasında qlutamat-, aspartat- və qamma- aminoyağturşusu, serotonin, noradrenalin kimi neyromediatorların rolu və onun nəzəri əsasları hərtərəfli aşkarlanmaqla, klinikada sinir sisteminin bərpasının tamlığının yollarının mümkünlüyü haqqında elmi təkliflər verilmişdir. Normada və analizatorların funksiyasının pozulması zamanı postnatal ontoqenezdə qlutamin turşusu sistemi beyinin müxtəlif strukturalarında hər tərəfli tədqiq edilmişdir. Təkamülun müxtəlif pillələrində- xüsusən nərəkimi balıqlarda ontogenetik inkişafın müxtəlif mərhələlərində bu sistem və zülallar tədqiq edilmişdir. Son 10 ildə epifiz və günün ritmindən asılı olaraq bu sistemlər baş beyində tədqiq olunur.
Müxbir üzv seçildiyi tarix və ixtisasın adı: 2001, fiziologiya – biokimya
Çapdan çıxmış elmi əsərlərin ümumi sayı: 205
Xaricdə çıxmış elmi əsərlərin sayı: 105
Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı: 3
Əsas elmi əsərlərin adları
Активность глутаматдекарбоксилазы в субклеточных фракциях тканей значительного анализатора мозга собак в постнатальном онтогенезе // Укр. биохим. журн. 1982, 54, .№4, с.409-413. Киев, Наукова думка.
Влияние ранней зрительной декривации на синтез глутаминовой и аспарагиновой кислот в матохондриях центральных структур зрительного анализатора мозга собак // Вопросы медицинской химии. 1988, 34, №3, с.59-61. Москва, изд-во"Медицина".
Распределение аспартаталинотрансферазной активности в структурах зрительного анализатора мозга собак в период постнатального онтогенеза // Журн. Эволюционная биохимия и физиология. 1994, 30, №2, с.192-197, Ленинград, изд-во АН СССР.
Обмен глутаминовой кислоты в стуктурах зрительного анализатора и разных областей коры головного мозга при зрительной дективации // Монография. 1997, Баку, стр.231, "Элм" АН Азербайджана.
The effect of the visual deprivation on the phosphatik-activation glutaminase activity in the synaptosomes of the brain visual structures in early postnatal ontogenesis in dogs // International Islamic Medical journal. Baku. 1997, 2, №3-4, p. 21-26
Tarix: 06.02.2015 / 17:18 Müəllif: Feriska Baxılıb: 107 Bölmə: Qərbi Azərbaycan