Haqqinda.az

Axtardığın haqqında - Hər gün yeni məlumat öyrən

I Əlaəddin Keyqubad - Səltənati

Keykavusun 1220-ci ildə ölümü üzerine taxta çıxtı. Özünden önceki üç Səlcuqlu sultanı kimi, Əlaəddin Keyqubad da, Beylerbeyi Seyfəddin Ay-Aba, Əmir-i axur Zeynəddin Beşara, Əmir-i Meclis Mübârizeddin Bəhramşah və Bəhaəddin Kutluğca kimi dövlət adamları və böyük sərkərdələrin seçimi və tərcihi ilə taxta çıxarılmışdır. Onun genişleme və böyük dövlet halına gəlmə siyasətinə davam etdi. Anadolu Səlçuqlu dövlətinin ən parlaq dönəmini yaşatdı. Öncə, Ermənilərlə Şərqi Latınlar arasındaki çatışmadan faydalanaraq ermənilərin əlindeki Kalonoros qalasını aldı. Yeniden inşa edilən və sağlam surlarla çevrilən şəhərə sultanın isminə izafeten Əlaiye (günümüzde Alanya) adı verildi. Əlaəddin Keyqubad bu şəhərə bir tersane ve tophane qurdurdu və şəhərin qalasını yeniden inşa etdirdi. Tüccarların torpaqda ermənilərin, dənizdə Avropalı dəniz quldurlarının hücumlarına uğraması üzərinə İçelden Antalyaya qədər bütün sahil boyu şəridini torpaqlarına qatdı.

Bu sırada Artuklulardan Diyarbəkir hökmdarı olan Mesudun Keyqubad adına oxunan xütbəni qaldırması üzərine buraya Mubarizəddin Çavlı kumandasında bir ordu göndərdi. Bu ordu, Mesudun ordusunu yendi ve Çemişgezek kimi bəzi qalaları ələ keçirdi. Ayrıca, Əyyubi hökmdarı Məlik Əşrəfin yardımçı olaraq göndərdiyi qüvvətləri də məğlubiyyətə uğratdı. Bundan sonra, Əyyubilərlə yaxşı keçinmək isteyen Əlaəddin Keyqubad əsir aldığı Əyyubi sərkərdələrini sərbəst buraxdı. Eyni şəkildə Məlik Məsudu da bəzi hədiyələr qarşılığında yerinde buraxdı.

Sultan Əlaəddin, Trabzon Rum imperiyasının gücünü qırmaq üçün Sinopda bir donanma inşa etdirdi. Bu arada Səlcuqlu tüccarlarının şikayetleri üzerinə Kastamonu əmiri Hüsəməddin Çobanı Qaradəniz donanmasıyla Krım səfərinə məmur etdi. Əmir Çoban önemli bir ticaret şehri olan Sudakı feth etdi. Şehirde bir cami inşa ettirdi ve askerlerini yerleştirdiği bir qarnizon qurdu. Ruslar Sudakın Selcuqlu hakimiyeti altına girmesini tanımak zorunda kaldılar.

Güneyden gelen ticaret yollarını tehdit eden küçük Ermenistan krallığını cezalandırmak üzere Mübarezeddin Çavlı ve Mübarezeddin Ertokuş kumandasında bir ordu göndererek İçel’i devletin toprakları arasına kattı. Böylece İçel'den Antalya'ya kadar bütün kıyı şeridini Anadolu Selçuklu ülkesine katıldı. Moğolların Anadolu’ya girmesi təhlükəsi karşısında 1226-cı ildə Əyyubilərlə ilişkilerini geliştirdi. 1226-1228-ci il tarixləri arasında Mengücəklü bəyliyinin başına keçen Davud Şah bin Bəhramşahın Anadolu Selçukluları aleyhine Toğrul Şah, Xarəzmşah Cəlaləddin Mengüberti ve İsmaili reisi Əlaəddinlə ittifaq etdiyini duyan Əlaəddin Keyqubad, bunlara qarşı hərəkətə keçərək Ərzincan, Kemax və Şebinkarahisarı dövlətinə qatdı. Bu esnada son Harzemşah Sultanı Celaleddin Mengüberti Ahlat’a saldırdı. Trabzon İmparatorluğuyla ittifak kuran Celaleddin’i 1230’daki Yassı Çemen Savaşı’nda ağır yenilgiye uğrattı ve Ərzurumu asanlıqla ələ keçirdi.Əlaəddin Keyqubat saltanatının en böyük xətasını Celalettin Harzemşahla savaşarak yaptı. Türk ve Müslüman devletler arasında vuku bulan bu savaşlar, Anadolu'ya doğru harekete geçen Monqolların işini kolaylaştırmaktan öte bir işe yaramadı. Bilhassa Xarəzmşahların gücünün qırılması, monqollar önünde dura biləcək önəmli bir qüvvətin ortadan qalxmasına səbəb oldu.

Səekərdə Gergoman noyan komutasındaki monqollar Sivasa qədər gələrək, buraları yaxıb yıxdılar. Selçuklu kuvvetleri, monqolları Ərzuruma qədər takib etdiysə də, yetişə bilmədi. Bu monqol axınının, Gürcü kraliçesi Rosudanın tahrikiyle meydana geldiğinin anlaşılması üzerine, Gürcüstana sefer düzenlendi. Gürcülerle yapılan savaşlarda, Gürcü kuvvetleri bozguna uğratıldı ve yapılan anlaşmayla Gürcistan’da bazı kaleler, Anadolu Selçuklu Devleti'ne bırakıldı.

Moğol tehlikesini gören Əlaəddin Keyqubad, şərq sınırlarını sağlamlaşdırdı. Bu sağlamlaşdırma əsnasında Əxlat fəth edildi. Ancaq bu fəth, Əyyubilərlə arasının pozulmasına yol açdı. Əyyubilerin göndərdikleri ordunu, Torosların güneyinde yenerek, Harput ve Urfanı da ele keçirdi. Vəfatından önce gelen Monqol elçilerini ustaca idare ederek, Anadolunu Monqol istilasından qurtardı. 1237’de Kayseri’de verdiği bir ziyafette zəhərlənmək suretiyle öldürüldü.

Sultan Mesud (1116-1157) tarafından zamanında Alâeddîn tepesinde yaptırılmış olan ve “Kümbed-hâne” adı ile anılan anıt mezarda defnedildi.


Tarix: 09.02.2015 / 17:48 Müəllif: Feriska Baxılıb: 157 Bölmə: Səlcuqlular
loading...